دیپلماسی نفتی ایران: از «شاهین» تا «کبوتر»

به نقل از خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا)، معاون وزارت نفت ایران گفته است کشورش آماده است کاهش یا قطع احتمالی صادرات نفت عراق به بازارهای جهانی را جبران کند.

فریدون خاوند کارشناس اقتصاد در پاریس، در گفت‌وگو با میرعلی حسینی در برنامه صبحانه با خبر، جایگاه ایران درصحنه جهانی نفت را ارزیابی می‌کند.

فریدون خاوند کارشناس اقتصاد، در گفت‌وگو با میرعلی حسینی، در مورد نفت

معاون وزارت نفت ایران گفته‌است کشورش آماده است کاهش یا قطع احتمالی صادرات نفت عراق به بازارهای جهانی را جبران کند. گفته این مقام ایرانی دربردارنده چه پیامی است برای بازار جهانی نفت؟

فریدون خاوند: این ابتکار بسیار مهمی است از سوی علی ماجدی یکی از کارکشته‌ترین تکنوکرات‌های دولت حسن روحانی که پیش از این پست‌های مهمی داشته از جمله سفارت ایران در ژاپن، در حال حاضر معاون امور بین‌المللی و بازرگانی وزارت نفت است و به زودی پست استراتژیک دیگری خواهد داشت به عنوان سفیر ایران در آلمان، مهم‌ترین قدرت اتحادیه اروپا.

بنابراین خبر «ایرنا» از قول کسی نقل شده که با دیپلماسی اقتصادی از جمله دیپلماسی نفتی به خوبی آشنا است.

این پیام با صراحت به بازیگران صحنه جهانی نفت می‌گوید که اگر عراق به دلیل بحران رو به گسترش کنونی نتواند به روال گذشته نفت به بازارهای جهانی صادر کند، ایران حاضر است بلافاصله این جای خالی را پر کند، هر چند قدرت‌های حاکم در تهران و بغداد بسیار به هم نزدیکند. فراموش نکنیم که عراق هم، وقتی صادرات نفت ایران به دلیل تحریم سقوط کرد، در پر کردن این جای خالی لحظه‌ای تردید نکرد.

پس پیام اول این است که ایران بر خلاف گذشته که در زمره «باز»ها [شاهین‌ها] یا تندروهای «اوپک» بود و بر تنش‌های بازار نفت تکیه می‌کرد، این بار هوادار حفظ آرامش در بازار جهانی نفت است.

به این ترتیب ایران بر نقش خودش به عنوان یک قدرت میانه‌رو و هوادار تعادل تکیه می‌کند. با چه هدفی؟

هدف اصلی، رساندن این پیام به غرب است که اگر تحریم‌ها گلوی ایران را رها کنند، این کشور با افزایش تولید نفتش می‌تواند مانع از آن بشود که نا آرامی‌های شدید در خاورمیانه بازار جهانی طلای سیاه را به اتش بکشند.

معاون وزارت نفت ایران زمانی پیشنهادش را مطرح می‌کند که در عراق، یکی از مهم‌ترین کشورهای نفتی جهان، غنی‌ترین میدان‌های نفتی دنیا تبدیل شده‌اند به صحنه کشمکشی خونین بین شیعیان، هواداران «دولت اسلامی» منسوب به جهادی‌های سنی، و کردها.

ولی ایران چطور می‌خواهد جای خالی احتمالی عراق را پر کند، در حالی که بر پایه آخرین گزارش ماهانه «اوپک» تولیدش رو به پایین می‌رود؟

دقیقا. آخرین گزارش ماهانه «اوپک» نشان می‌دهد که ایران در ماه ژوئن به پنجمین تولیدکننده نفت این سازمان بدل شد، در حالی که نزدیک به سه سال پیش هنوز دوم بود. گویا صادرات ایران هم به زیر یک میلیون بشکه در روز سقوط کرده.

با چنین وضعیتی ایران طبعا در وضعیتی نیست که بتواند جای خالی این یا آن کشور را پر بکند. گفته آقای ماجدی در واقع دعوتی است از غرب برای ورود به میدان‌های نفتی ایران و بالا بردن توانایی‌های این کشور به عنوان یک کانون مهم انرژی در جهان.

این که برای چنین دعوتی گوش شنوایی پیدا بشود، مسئله دیگری است.