روز جمعه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در اقدامی غیرمنتظره اسناد جدیدی را در مورد برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) منتشر کرد که تاکنون حالت محرمانه داشته است.
به گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، از محتوای این اسناد چنین برمی‌آید که ایران از محدودیت‌هایی که برجام بر سر راه غنی‌سازی اورانیوم قرار داده عبور نکرده و ایران هم‌اینک در موقعیتی قرار ندارد که بخواهد برای ساخت سلاح اتمی اقدامی کند.
این اسناد روز جمعه سوم دی (۲۳ دسامبر)، یعنی حدود یک سال پس از توافق هسته‌ای، بر روی وب‌سایت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شده و تاریخ برخی از آنها مربوط به ششم ژانویه امسال یعنی پیش از اجرای برجام است.
نامه‌ای از فدریکا موگرینی، مسئول سیاست خارجه اتحادیه اروپا نیز بر روی وب‌سایت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی منتشر شده که نشان می‌دهد وی انتشار این اسناد را مجاز دانسته است.
در وب‌سایت آژانس توضیحی در مورد علت انتشار این اسناد ارائه نشده اما دو مقام از یکی از کشورهای عضو شورای امنیت سازمان ملل در گفت‌وگو با خبرگزاری آسوشیتدپرس علتی را برای این اقدام برشمرده‌اند.
به گفته این دو مقام که نخواسته‌اند نامشان فاش شود، برخی از کارشناسان انتقادهایی به شیوه اجرای برجام در ایران مطرح کرده‌اند و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز اخیراً نسبت به کنترل میزان غنی‌سازی اورانیوم با غنای پایین در ایران هشدار داده است.
این دو مقام افزوده‌اند که این امر با استقبال برخی از قانون‌گذاران منتقد برجام در آمریکا مواجه شده و هم‌اکنون گروه ۱+۵ و ایران می‌کوشند با انتشار این اسناد اتفاق نظر خود در مورد شیوه درست اجرای برجام را به نمایش بگذارند.
این اوراق همچنین پس از آن منتشر می‌شود که دولت جدید آمریکا که حدود یک ماه دیگر کار خود را آغاز می‌کند ضمن انتقاد شدید از برجام، از احتمال کنار کشیدن ایالات متحده از توافق هسته‌ای با ایران سخن گفته است.
جزئیات محتوای اسنادی که تازه منتشر شده
بر اساس برجام، ایران تنها اجازه دارد اورانیومی با غنای پایین که برای ساخت سلاح هسته‌ای مناسب نیست در اختیار داشته باشد و مقدار همین اورانیوم ضعیف نیز در ایران نباید هیچگاه از ۳۰۰ کیلوگرم بیشتر شود.
برای ساخت سلاح هسته‌ای، به حجمی بسیار بالاتر از ۳۰۰ کیلوگرم اورانیوم نیاز است و ایران حتی اگر همین ۳۰۰ کیلوگرم را تا سطح مورد نیاز برای ساخت بمب اتم غنی‌سازی کند باز هم با مسئله کم بودن مقدار اورانیوم مواجه خواهد بود.
در زمان دست‌یابی ایران و قدرت‌های جهانی به توافق هسته‌ای، ایران بیش از ۱۰۰ کیلوگرم اورانیوم مایع و جامد با غنای پایین در دست داشت.
امروزه هنوز بخشی از این مقدار در دست ایران باقی مانده و حال، اسناد جدیدی که روز جمعه منتشر شده اعلام می‌کند که این ۱۰۰ کیلوگرم اورانیوم نیز از نوعی است که «قابل بازیابی» نیست و هیچ استفاده‌ای برای یک برنامه تسلیحاتی هسته‌ای برای آن نمی‌توان متصور بود.
این سند جدید تأکید می‌کند که «قابل بازیابی نبودن» اورانیوم موجود در ایران بدین معنی است که این ۱۰۰ کیلوگرم را نمی‌شود جزئی از ۳۰۰ کیلوگرم مجاز برای ایران به حساب آورد.
قدرت‌های جهانی به خاطر ابراز نگرانی از احتمال ساخت بمب اتم در ایران پس از سلسله‌مذاکراتی بسیار طولانی توانستند بر سر مهار برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی با تهران به توافق برسند؛ ایران همواره این نگرانی‌ها را بی‌اساس دانسته است.