سیاست خارجی ترامپ و فروش بوئینگ به ایران

  • نادر صدیقی

دونالد ترامپ

دونالد ترامپ کاندیدای جمهوری‌خواه کسب مقام ریاست جمهوری آمریکا نسبت به قرارداد فروش هواپیماهای مسافری بوئینگ به ایران واکنش نشان داد و پس از حمله‌های روز چهارشنبه علیه رقیب دمکرات خود هیلاری کلینتون، معامله ۲۵ میلیارد دلاری ایران و بوئینگ را به نقشی پیوند زد که وزیر خارجه پیشین آمریکا در توافق اتمی ایفا کرده‌است.

در یک بیانیه مطبوعاتی که از جانب اردوی انتخاباتی آقای ترامپ منتشر شده، گفته می‌شود: «بدون توافق فاجعه‌بار اتمی با ایران که هیلاری کلینتون سبب‌ساز آن بود، بزرگترین دولت پشتیبان تروریسم در جهان، اجازه انجام چنین معامله‌ای را نمی‌یافت».

روزنامه آمریکایی دیلی‌نیوز چاپ نیویورک روز پنج‌شنبه سوم تیرماه در تحلیلی بر این بیانیه مطبوعاتی گفته‌است که حمله علیه هیلاری کلینتون در ارتباط با فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران، تنها یک اشکال دارد و آن اینکه دونالد ترامپ بارها بگونه مکرر شکوه کرده‌است که در توافق اتمی با جمهوری اسلامی کمپانی‌های آمریکایی بقول معروف، کلاهشان پس معرکه افتاده و سهمی از داد و ستد با ایران نمی‌برند.

او همچنین گفته‌است که یک تاجر زیرک و دانا که از فوت و فن مذاکره و معامله آگاه است، بی تردید می‌توانست پیش و بیش از دیگران، شرکت‌های آمریکایی را از پول‌های آزاد شده ایران بهره‌مند سازد.

دیلی نیوز یادآور شده که دونالد ترامپ در ژانویه گذشته در پیامی توئیتری گفته بود: «آنها [ایرانی‌ها] با بخشی از ۱۵۰ میلیارد دلاری که ما در اختیارشان قرار می‌دهیم، ۱۱۶ جت مسافربری می‌خرند، البته نه از آمریکا بلکه از ایرباس اروپا».

در ماه فوریه گذشته نیز در یک گردهمایی انتخاباتی که از سوی شبکه سی‌ان‌ان برپا شده بود، دونالد ترامپ بطور مشخص از فروش هواپیماهای بوئینگ به ایران دفاع کرده و گفته بود: «آنها [ایرانی‌ها] ۱۱۸ فروند هواپیماهای ایرباس خریده‌اند و نه هواپیماهای بوئینگ. آنها تمام پول‌های خود را در اروپا مصرف می‌کنند و این عادلانه نیست و بسیار اهمیت دارد».

دیلی نیوز که به حزب دموکرات گرایش دارد گفته‌است که متن بیانیه مطبوعاتی تیم انتخاباتی ترامپ، با موضع پیشین این کاندیدا در تضاد است. در این بیانیه گفته شده که بوئینگ مبلغی بین یک میلیون تا پنج میلیون دلار به بنیاد کلینتون کمک کرده و چهار هزار دلار هم در سال ۲۰۰۶ میلادی، ده سال پیش، به هزینه‌های انتخاباتی هیلاری برای ورود به مجلس سنا پرداخت کرده‌است.

روزنامه واشینگتن پست، در مورد رقم پنج میلیون دلار موفق به کسب اطلاعاتی نشده ولی روزنامه سیاتل تایمز پرداخت یک میلیون دلار توسط شرکت معظم بوئینگ به بنیاد کلینتون را تأیید می‌کند.

در کنار نکات انتقادآمیزی که روزنامه‌های طرفدار حزب دموکرات ذکر کرده‌اند، دونالد ترامپ، روز چهارشنبه دوم تیرماه هم رقیب دمکرات خود را آماج حمله‌های شدیدی قرار داد که در مبارزات یک سال گذشته بی‌سابقه بود.

یک روز پیش از آن، هیلاری کلینتون به نوبه خود دونالد ترامپ را از انتقادهای نیشدار خود بی‌نصیب نگذاشته بود.

خانم کلینتون مدعی شده بود که دونالد ترامپ در صورت رسیدن به کاخ سفید مانند بسیاری از فعالیت‌های ناموفق و ورشکسته تجاری خود، آمریکا را نیز ورشکسته خواهد کرد.

او همچنین رقیب خود را فردی ناشایست برای کسب مقام ریاست جمهوری آمریکا توصیف کرده و گفته بود: «همچنان‌که سکان اقتصاد آمریکا نباید در دست چنین فردی قرار گیرد، دکمه جنگ‌افزار اتمی هم نباید به او سپرده شود که در غیر اینصورت بسیار خطرناک خواهد بود».

در پاسخ به این گونه حمله‌های نیشدار بود که کاندیدای جمهوری‌خواه در مقام تلافی برآمده و به انتقاد از پیشینه و پرونده هیلاری کلینتون در پست وزارت خارجه آمریکا پرداخت.

آقای ترامپ گفت: «امروزه بخاطر سیاست‌های خاورمیانه‌ای هیلاری، ایران به یک قدرت مذهبی مسلط خاورمیانه تبدیل شده‌است».

او رقیب خود را مسئول نابسامانی منطقه خاورمیانه، آشفتگی‌های لیبی و هموار ساختن نفوذ گروه حکومت اسلامی «داعش» در این کشور شمال آفریقا نامید. او کلینتون را «هیلاری دروغگو» خواند و گفت که وی طرفدار تغییر خشونت‌بار رژیم‌هاست و این‌که امروزه سوریه گرفتار یک جنگ خانگی خونبار است؛ نتیجه سیاست‌های اوست.

آقای ترامپ در انتقادهای تند خود از خانم کلینتون، وزیر خارجه پیشین آمریکا را مسئول حادثه مرگبار کنسولگری این کشور در شرق لیبی نامید که در همان حال در پی نابودی متحد و دوستی مانند مصر بوده‌است.

یک روز پس از این انتقادهای تند کاندیدای جمهوری‌خواه، رسانه‌های لیبرال آمریکا مانند واشینگتن پست به‌طور مشروح، به بررسی جزئیات سخنان دونالد ترامپ پرداختند و در مقام پاسخگویی برآمدند؛ خود هیلاری کلینتون نیز مدعی شد که کاندیدای جمهوری‌خواه چون مطلبی برای گفتن ندارد به حمله علیه او متوسل شده‌است.

در هرحال نباید تردید داشت که سیاست خارجی ازجمله سوژه‌های مهم و از اولویت‌های مبارزات انتخابات ریاست حمهوری آمریکا خواهد بود.