یکی از مسئولان سازمان آب در استان تهران گفته‌است سطح منابع زیرزمینی آب در این استان به دلیل بهره‌برداری بی‌رویه در یک سال گذشته، یک و نیم متر کاهش داشته‌است.
در گفت‌وگو با محمدرضا فاطمی، کارشناس منابع آب و عضو هیئت علمی در تهران، از او نخست دربارهٔ فرونشست دشت‌های تهران پرسیده‌ایم:
Your browser doesn’t support HTML5
گفت‌وگوی نوشین سید حسینی با محمدرضا فاطمی، کارشناس منابع آب، در مورد افت سطح آب در تهران
محمدرضا فاطمی: شهر تهران در یک سراشیبی، در یک مخروط افکنه کوه‌های البرز واقع شده که به سمت دشت می‌رود و در انتها به دشت ورامین رسیده و ارتفاعش کم و زمین مسطح می‌شود. بیشتر آب‌هایی که وارد شهر تهران و سفره‌های آب زیرزمینی تهران می‌شود به سمت دشت امتداد دارد و در آنجا منابع و چاه‌های آبی داریم که از آنها بهره‌برداری می‌شود.
حدوداً می‌شود گفت از بیست سال گذشته تا امسال مخصوصاً هم در تهران برای فضای سبز مناطق مسکونی، مجتمع‌های بزرگ و هم در جنوب تهران برای کشاورزی از آب‌های زیرزمینی استفاده شده‌است.
یک و نیم متر کاهش آب فقط برای امسال. این کاهش حدود چندین سال است که شروع شده و سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود گفت حدود ۲۰ تا ۳۰ متر کاهش پیدا کرده. می‌شود گفت سطح آب زیرزمینی دارد با یک روند سالانه نیم تا یک متر کاهش پیدا می‌کند. بارندگی در چند سال گذشته مقداری کمتر شده و تغذیه آب‌های زیرزمینی از ارتفاعات شهر تهران و کوه کمتر شده و به همین خاطر میزان برداشت از میزان جایگزینی شدن کمتر شده و آب‌های زیرزمینی دارند افت می‌کنند.
شما تصور می‌کنید اگر این روند مصرف و کمبود بارش باران در استان تهران ادامه پیدا کند، منابع زیرزمینی و سفره‌های زیرزمینی آب تا چند سال دیگر دوام دارد؟
با این روند من می‌توانم بگویم ۳۰ تا ۵۰ سال آینده سطح آب زیر ۱۰۰ متر خواهد شد. کیفیتش هم بسیار کاهش پیدا می‌کند. مورد دوم این است که الان میزانی از آب آشامیدنی تهران دارد از این سفره‌ها تأمین می‌شود.
ما اطراف تهران شش سد هم داریم که آب آشامیدنی را تأمین می‌کنند. اگر مصرف مدیریت شود می‌توانیم این روند را برای همیشه عقب بیاندازیم و یک موازنه بین مصرف و تولید برقرار کنیم که آب همیشه پایدار باشد.
در حالت فعلی با این روند می‌توانم بگویم سی تا پنجاه سال آینده، دیگر روی آب‌های زیرزمینی نباید حساب کرد. مضافاً اینکه هر چقدر میزان آب کم شود پالایندگی در آن کم می‌شود و آلودگی آن به قدری زیاد خواهد شد که امکان استفاده از آن برای مصرف شرب یا کشاورزی نخواهد بود.
آقای نوذری‌پور، در وزارت نیرو اشاره‌ای هم کردند به جذب سرمایه‌های خارجی در رابطه با فروش پساب تصفیه شده. این پساب تصفیه شده چه تأثیری می‌تواند در میزان کاهش نشست دشت‌ها داشته باشد؟
همان‌طور که عرض کردم آب تهران، آب جنوب تهران یعنی دشت ورامین و دشت‌های مجاور دارد الان برای کشاورزی استفاده می‌شود. دوم اینکه فاضلاب شهر تهران در چند مجتمع تصفیه‌خانه مانند تصفیه‌خانه جنوب تصفیه می‌شود و خروجی آن به دو مصرف می‌رسد.
یکی برای تغذیه آب‌های زیرزمینی است که یک پالایش اولیه انجام می‌شود و مقدار زیادی از آلودگی‌های آن گرفته می‌شود که می‌شود گفت تقریباً آب سالم به زمین داده می‌شود که این خودش مهم است.
دوم آبی است که مستقیماً از این تصفیه‌خانه به کشاورزی می‌رود . الان این کار دارد انجام می‌شود و کاری نیست که نیاز به جذب سرمایه‌گذار خارجی داشته باشد. شاید برای طرح‌های توسعه که بخواهند تصفیه‌خانه‌ها را مانند تصفیه‌خانه غرب [راه بیاندازند]... الان شهرداری تصفیه‌خانه غرب تهران را دارد درست می‌کند که فاضلاب یا پساب آن به مصرف کشاورزی آبیاری برسانند.
شاید بتوانند به این طریق تا حد زیادی برداشت از آب‌های زیرزمینی را کم کنند. به نحوی می‌شود گفت ۳۰ تا ۴۰ درصد می‌شود صرفه‌جویی شود و همین خودش میزان پایین رفتن آب‌های زیرزمینی را به تأخیر خواهد انداخت.