سازمان سنجش آموزش ایران وابسته به وزارت علوم کشور روز جمعه، ۱۲ خرداد، با انتشار جدولی، رشته‌های تحصیلی ممنوع برای غیرایرانیان و مناطق ممنوعه برای اقامت اتباع غیرایرانی، به‌ویژه شهروندان افغان، را اعلام کرد.
برپایه این جدول که روز جمعه ۱۲ خرداد از سوی خبرگزاری مهر منتشر شد، اقامت شهروندان افغان در ۱۴ استان کشور به طور کامل ممنوع است و در استان مازندران نیز از ۱۰ تیرماه امسال ممنوع خواهد شد.
آن‌گونه که از محتوای این جدول برمی‌آید، در سال جاری در ۱۲ استان دیگر نیز شهروندان افغان از اقامت در بخش‌هایی از این استان‌ها منع شده‌اند.
در دو ماه گذشته، در پی تصمیم برخی از مقامات دولتی جمهوری اسلامی مبنی بر ممنوعیت ورود اتباع افغان به ناحیه‌ای از یک شهر همچون اصفهان و به کل یک شهر همچون نوشهر در شمال ایران مسئله نوع برخورد با اتباع غیرایرانی، به‌ویژه اتباع افغان، در کشور بار دیگر نظرها را به خود جلب کرد.
بر اساس جدول سازمان سنجش آموزش کشور، اقامت شهروندان افغان تنها در سه استان تهران، البرز و قم بلامانع اعلام شده است؛ البته در این جدول، در استان تهران منطقه خُجیر در منطقه ۱۳ شهرداری تهران برای اقامت افغان‌ها ممنوع اعلام شده است.
گرچه به دلیل این امر اشاره‌ای نشده، منطقه خجیر یک پارک جنگلی حفاظت‌شده در شرق تهران است که به گزارش کارشناسان سازمان بازرسی کل کشور که در خبری از روزنامه اعتماد در تاریخ ۳۰ تیر ۸۶ بازتاب یافت، «زمین‌خواران» در زمین‌های آن تصرفاتی کرده‌اند و «با واگذاری امور کشاورزی و دامداری خود به مهاجران افغان، این پارک را مبدل به منطقه امنی برای کار و اقامت آنان کرده‌اند».
در جدول تازه سازمان سنجش آموزش کشور استان‌هایی که به طور کامل برای اقامت شهروندان افغان ممنوع هستند عبارتند از آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، مازندران (از ۱۰ تیر ۹۱)، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و همدان.
استان‌هایی که بخش‌هایی از آنها برای اقامت شهروندان افغان ممنوع‌اند عبارتند از اصفهان، بوشهر، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خوزستان، سمنان، فارس، قزوین، کرمان، گلستان، مرکزی و یزد.
در بخش دیگر از جدول یادشده همچنین اعلام شده که اقامت شهروندان عراقی در استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و خراسان جنوبی به طور کل ممنوع است.
سازمان سنجش و دیگر نهادها هرساله جدول‌ها و فهرست‌هایی از مناطق ممنوعه و رشته‌های تحصیلی ممنوع‌شده برای اقامت و تحصیل شهروندان افغان و غیرایرانی ارائه می‌دهند که جدول تازه و مربوط به سال ۹۱ تغییرات کمی را نسبت به جدول مشابه سال گذشته نشان می‌دهد.
مورد استان مازندران
در فهرست جدید، استان مازندران تازه‌ترین استانی است که به جمع استان‌های منطقه ممنوعه برای شهروندان افغان می‌پیوندد.
در پی تصمیم مقام‌های استان مازندران برای اخراج مهاجران افغان از این استان، گروهی از سینماگران و بازیگران ایرانی ازجمله داریوش مهرجویی، مانی حقیقی، لیلا حاتمی، نیکی کریمی، علی مصفا و جمع دیگری از هنرمندان، روز ۱۱ اردیبهشت اعلام کردند که در اقدامی حمایتی و برای همدلی با مهاجران افغان به استان مازندران سفر می‌کنند.
این هنرمندان ایرانی پس از آن دست به این اقدام زدند که خبرگزاری مهر روز یکم اردیبهشت خبر داد که سید تقی شفیعی، مدیر کل دفتر اتباع و مهاجران خارجی استانداری مازندران، خواستار «پاکسازی استان مازندران از اتباع بیگانه» شده است.
با وجود این که در جدول تازه سازمان سنجش آموزش از ۱۴ استان کشور به عنوان «مناطق ممنوعه برای اقامت اتباع افغان» نام برده‌شده، اما سید تقی شفیعی روز یکم اردیبهشت به مهر گفت که «بر اساس مصوبه شورای تامین مازندران و تایید آن از سوی کارگروه کشوری، مازندران به‌عنوان تنها استان ممنوع برای حضور اتباع مجاز و غیرمجاز افغانی شناخته شده است.»
روزنامه شرق نیز روز سوم اردیبهشت خبر داد که بخشدار مرکزی نوشهر «حضور اتباع افغان در بخش مرکزی این شهرستان را ممنوع اعلام کرده است».
این روزنامه همچنین در آن تاریخ یادآوری کرد که نزدیک به «۲۰ روز پیش در رسانه‌ها خبری منتشر شد مبنی بر این که پلیس اصفهان برای روز سیزده‌به‌در ورود اتباع کشور افغانستان را در پارک صفه اصفهان ممنوع اعلام کرد».
بنا بر این گزارش، «این خبر در اولین لحظات پس از انتشار با واکنش شدید و منفی بسیاری از رسانه‌ها و فعالان اجتماعی مواجه شد».
نگاهی به آمار منتشر شده در طول اين سال‌ها توسط دولت ايران نشان می‌دهد که حدود يک ميليون شهروند افغانستان به صورت مجاز و حدود دو ميليون نيز بدون مجوز در ايران سکونت دارند.
ممنوعیت‌های تحصیلی
همچنین برای اتباع غیرایرانی در دو کنکور کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی سال ۹۱ انتخاب رشته‌های تحصیلی مانند فیزیک اتمی، فیزیک (گرایش هسته‌ای)، مهندسی هسته‌ای، مهندسی تسلیحات، مهندسی فناوری اطلاعات (گرایش امنیت اطلاعات، امنیت شبکه، مخابرات امن)، مهندسی هوافضا (کلیه گرایش‌ها)، مهندسی شیمی (گرایش صنایع پالایش، پتروشیمی، شیمیایی، معدنی، گاز، عملیات پتروشیمی)، مهندسی نگهداری هواپیما (هوانوردی، خلبانی، مراقبت پرواز، نمایش و نگهداری هواپیما)، الکترونیک هواپیمایی، مهندسی فرماندهی و کنترل هوایی، تکنیک حوزه‌های نظامی، علوم و فنون هوانوردی، خلبانی هلیکوپتر، مهندسی تعمیر و نگهداری بالگرد، اطلاعات نظامی، اویونیک هواپیما، علوم نظامی، ناوبری و فرماندهی کشتی، مدیریت و کمیسر دریایی ممنوع است.
برپایه این جدول که روز جمعه ۱۲ خرداد از سوی خبرگزاری مهر منتشر شد، اقامت شهروندان افغان در ۱۴ استان کشور به طور کامل ممنوع است و در استان مازندران نیز از ۱۰ تیرماه امسال ممنوع خواهد شد.
آن‌گونه که از محتوای این جدول برمی‌آید، در سال جاری در ۱۲ استان دیگر نیز شهروندان افغان از اقامت در بخش‌هایی از این استان‌ها منع شده‌اند.
در دو ماه گذشته، در پی تصمیم برخی از مقامات دولتی جمهوری اسلامی مبنی بر ممنوعیت ورود اتباع افغان به ناحیه‌ای از یک شهر همچون اصفهان و به کل یک شهر همچون نوشهر در شمال ایران مسئله نوع برخورد با اتباع غیرایرانی، به‌ویژه اتباع افغان، در کشور بار دیگر نظرها را به خود جلب کرد.
بر اساس جدول سازمان سنجش آموزش کشور، اقامت شهروندان افغان تنها در سه استان تهران، البرز و قم بلامانع اعلام شده است؛ البته در این جدول، در استان تهران منطقه خُجیر در منطقه ۱۳ شهرداری تهران برای اقامت افغان‌ها ممنوع اعلام شده است.
گرچه به دلیل این امر اشاره‌ای نشده، منطقه خجیر یک پارک جنگلی حفاظت‌شده در شرق تهران است که به گزارش کارشناسان سازمان بازرسی کل کشور که در خبری از روزنامه اعتماد در تاریخ ۳۰ تیر ۸۶ بازتاب یافت، «زمین‌خواران» در زمین‌های آن تصرفاتی کرده‌اند و «با واگذاری امور کشاورزی و دامداری خود به مهاجران افغان، این پارک را مبدل به منطقه امنی برای کار و اقامت آنان کرده‌اند».
در جدول تازه سازمان سنجش آموزش کشور استان‌هایی که به طور کامل برای اقامت شهروندان افغان ممنوع هستند عبارتند از آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان، کردستان، کرمانشاه، ایلام، لرستان، چهارمحال و بختیاری، کهگیلویه و بویراحمد، گیلان، مازندران (از ۱۰ تیر ۹۱)، سیستان و بلوچستان، هرمزگان و همدان.
استان‌هایی که بخش‌هایی از آنها برای اقامت شهروندان افغان ممنوع‌اند عبارتند از اصفهان، بوشهر، خراسان جنوبی، خراسان رضوی، خوزستان، سمنان، فارس، قزوین، کرمان، گلستان، مرکزی و یزد.
در بخش دیگر از جدول یادشده همچنین اعلام شده که اقامت شهروندان عراقی در استان‌های کرمان، سیستان و بلوچستان، خراسان شمالی و خراسان جنوبی به طور کل ممنوع است.
سازمان سنجش و دیگر نهادها هرساله جدول‌ها و فهرست‌هایی از مناطق ممنوعه و رشته‌های تحصیلی ممنوع‌شده برای اقامت و تحصیل شهروندان افغان و غیرایرانی ارائه می‌دهند که جدول تازه و مربوط به سال ۹۱ تغییرات کمی را نسبت به جدول مشابه سال گذشته نشان می‌دهد.
مورد استان مازندران
در فهرست جدید، استان مازندران تازه‌ترین استانی است که به جمع استان‌های منطقه ممنوعه برای شهروندان افغان می‌پیوندد.
در پی تصمیم مقام‌های استان مازندران برای اخراج مهاجران افغان از این استان، گروهی از سینماگران و بازیگران ایرانی ازجمله داریوش مهرجویی، مانی حقیقی، لیلا حاتمی، نیکی کریمی، علی مصفا و جمع دیگری از هنرمندان، روز ۱۱ اردیبهشت اعلام کردند که در اقدامی حمایتی و برای همدلی با مهاجران افغان به استان مازندران سفر می‌کنند.
این هنرمندان ایرانی پس از آن دست به این اقدام زدند که خبرگزاری مهر روز یکم اردیبهشت خبر داد که سید تقی شفیعی، مدیر کل دفتر اتباع و مهاجران خارجی استانداری مازندران، خواستار «پاکسازی استان مازندران از اتباع بیگانه» شده است.
با وجود این که در جدول تازه سازمان سنجش آموزش از ۱۴ استان کشور به عنوان «مناطق ممنوعه برای اقامت اتباع افغان» نام برده‌شده، اما سید تقی شفیعی روز یکم اردیبهشت به مهر گفت که «بر اساس مصوبه شورای تامین مازندران و تایید آن از سوی کارگروه کشوری، مازندران به‌عنوان تنها استان ممنوع برای حضور اتباع مجاز و غیرمجاز افغانی شناخته شده است.»
روزنامه شرق نیز روز سوم اردیبهشت خبر داد که بخشدار مرکزی نوشهر «حضور اتباع افغان در بخش مرکزی این شهرستان را ممنوع اعلام کرده است».
این روزنامه همچنین در آن تاریخ یادآوری کرد که نزدیک به «۲۰ روز پیش در رسانه‌ها خبری منتشر شد مبنی بر این که پلیس اصفهان برای روز سیزده‌به‌در ورود اتباع کشور افغانستان را در پارک صفه اصفهان ممنوع اعلام کرد».
بنا بر این گزارش، «این خبر در اولین لحظات پس از انتشار با واکنش شدید و منفی بسیاری از رسانه‌ها و فعالان اجتماعی مواجه شد».
نگاهی به آمار منتشر شده در طول اين سال‌ها توسط دولت ايران نشان می‌دهد که حدود يک ميليون شهروند افغانستان به صورت مجاز و حدود دو ميليون نيز بدون مجوز در ايران سکونت دارند.
ممنوعیت‌های تحصیلی
همچنین برای اتباع غیرایرانی در دو کنکور کارشناسی ارشد و دکتری تخصصی سال ۹۱ انتخاب رشته‌های تحصیلی مانند فیزیک اتمی، فیزیک (گرایش هسته‌ای)، مهندسی هسته‌ای، مهندسی تسلیحات، مهندسی فناوری اطلاعات (گرایش امنیت اطلاعات، امنیت شبکه، مخابرات امن)، مهندسی هوافضا (کلیه گرایش‌ها)، مهندسی شیمی (گرایش صنایع پالایش، پتروشیمی، شیمیایی، معدنی، گاز، عملیات پتروشیمی)، مهندسی نگهداری هواپیما (هوانوردی، خلبانی، مراقبت پرواز، نمایش و نگهداری هواپیما)، الکترونیک هواپیمایی، مهندسی فرماندهی و کنترل هوایی، تکنیک حوزه‌های نظامی، علوم و فنون هوانوردی، خلبانی هلیکوپتر، مهندسی تعمیر و نگهداری بالگرد، اطلاعات نظامی، اویونیک هواپیما، علوم نظامی، ناوبری و فرماندهی کشتی، مدیریت و کمیسر دریایی ممنوع است.