یکی از انتخاب‌های دشواری که دولت باراک اوباما در بازی شطرنج خود با حکومت ایران با آن روبه‌رو است این است که در واکنش به هرگونه عقب‌نشینی و یا سازشی جدی از سوی ایران در زمینه بحران هسته‌ای چه نوع امتیاز و یا پاداشی به جمهوری اسلامی بدهد.
خبرگزاری بلومبرگ در یک مطلب تحلیلی می‌پرسد اگر حکومت ایران به شکل جدی از میزان انباشت اورانیوم غنی شده، به خصوص اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد بکاهد و یا کار شمار قابل توجهی از سانتریفوژهای خود را متوقف کند آیا دولت آمریکا حاضر خواهد شد بخشی از تحریم‌های موجود را لغو کند؟
مشکل در این است که به باور اکثر مقامات آمریکایی که در این مذاکره‌ها دخیل بوده‌اند هرگونه کاهشی در مجموعه تحریم‌های موجود علیه ایران باعث خواهد شد که کلیت این تحریم‌ها سست و به مرور بی‌اثر شوند.
مسلما موضع جریان‌های تندرو در خود آمریکا و موضع دولت اسرائیل این است که هیچ گونه کاهشی در این تحریم‌ها صورت نگیرد. به باور این گروه‌ها و برخی از تحلیل‌گران مستقل به محض اینکه آمریکا ذره‌ای از تحریم‌ها بکاهد بسیاری از کشورها و شرکت‌های بین‌المللی که به انجام دادوستد با ایران علاقه‌مند هستند این تغییر کوچک را به عنوان تغییر سیاست واشنگتن تلقی کرده و بنابراین ممکن است سایر تحریم‌ها را نادیده بگیرند.
تحلیل‌گر خبرگزاری بلومبرگ سپس می‌افزاید ولی اگر دولت آمریکا در مقابل امتیازدهی ایران هیچ امتیازی به آن کشور ندهد تمام تلاش‌های چندساله آمریکا و جامعه بین‌المللی برای مهار برنامه هسته‌ای ایران دچار مشکل خواهد شد و ایران ممکن است به توسعه برنامه‌های هسته‌ای خود ادامه دهد.
مذاکرات بين ايران و گروه ۱+۵ در روزهای سه شنبه و چهارشنبه ۲۳ و ۲۴ مهرماه (۱۵ و ۱۶ اکتبر) در ژنو برگزار شد و طرفین تاکنون نظر مثبتی در مورد روند این دور جدید از گفت‌وگوها داشته‌اند.
پیچیدگی و دشواری‌های مربوط به مضمون توافق با ایران باعث شده که برخی از مقام‌های آمریکایی به دنبال راه سومی بروند که آن را می‌توان دادن امتیازهای مالی – اقتصادی بدون تغییر در تحریم‌های موجود توصیف کرد.
هم‌اینک حدود ۵۰ میلیارد دلار از پول ایران در بانک‌های مختلف جهان مسدود و یا در حالت نیمه‌مسدود است. ایران به شدت به پول نقد نیازمند است و حقیقت این است همین نیاز به پول و ارز خارجی تحت تاثیر تحریم‌های چند سال اخیر باعث شده که ایران به میز مذاکره برگردد.
در میان فعالان سیاسی ایران هم بحث مشابهی جریان دارد. گروهی می‌گویند اهرم تحریم سبب تمکین جمهوری اسلامی ایران به خواست‌های مخالفان و منتقدان می‌شود. اما گروهی دیگر برآنند که تشدید تحریم علیه ایران سبب تقویت نهادهای نظامی حکومتی و تضعیف تهیدستان و طبقه متوسط حقوق‌بگیر جامعه می‌شود.
مقامات آمریکایی می‌گویند که موضوع رفع مسدودیت دارایی‌های نقد ایران قرار است در دور فعلی گفت‌وگوها به ایران پیشنهاد شود و در صورتی‌که ایران گام‌های جدی بردارد بخش‌هایی از این دارایی‌ها در اختیار ایران قرار بگیرد. از نگاه طرفداران این روش رفع مسدودیت این دارایی‌ها تعهد آمریکا به تداوم تحریم‌ها را نقض نخواهد کرد چون در حقیقت بازگرداندن بخشی از اموال ایران به آن کشور است. آنها تاکید می‌کنند که به این صورت آمریکا می‌تواند تا پایان گفت‌وگوها و رسیدن به یک توافق قطعی و نهایی تحریم‌ها را حفظ کرده ولی امتیازاتی به ایران بدهد که روند مذاکرات را زنده نگاه دارد.
تحلیل‌گر خبرگزاری بلومبرگ از قول «مارک دوبوتیز» پژوهشگر یکی از مراکز مطالعاتی تندرو در آمریکا و کارشناس تحریم‌های ایران می‌نویسد که بازگرداندن دارایی‌های مسدود شده ایران فقط به آن کشور امکان می‌دهد که از این پول برای انجام معاملات بهتر با کشورهایی مثل هند، ژاپن، کره جنوبی و ترکیه استفاده کند.
در عین حال ایران به جای محدود کردن خود فقط به پول محدودی که از درآمد نفت دارد، می‌تواند از این دارایی برای تامین بخشی از هزینه‌های خود استفاده کند.
در همین راستا روزنامه نیویورک تایمز روز ۲۵ مهر به نقل از یک مقام ارشد در دولت ایالات متحده نوشت از آنجا که دور نخست مذاکرات هسته‌ای با ایران «امیدبخش» بوده است، آمریکا طرح کاهش تحریم‌های تهران و آزادسازی تدریجی اموال آن را در دست بررسی دارد، طرحی که در صورت محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران اجرایی خواهد شد.
از نگاه «مارک دوبویتز» در کنار این‌گونه امتیازها به ایران باید از ابزارهای اعمال فشار نیز استفاده کرد. اگر ایران در دور جاری مذاکرات امتیازهای جدی‌ای ندهد دولت آمریکا باید طرح پیشنهادی جدید مجلس سنا برای تشدید تحریم‌ها را بپذیرد، طرحی که فعلا به خاطر آغاز گفت‌وگوها و امید به توافق در دستور کار قرار نگرفته است. برپایه این طرح مجلس سنا، هر شرکت یا نهاد مالی که به ایران امکان دهد از سامانه مالی بین‌المللی استفاده کند در فهرست سیاه آمریکا قرار گرفته و کیفر خواهد دید.
تحلیل‌گر خبرگزاری بلومبرگ در پایان می‌نویسد که هم‌اینک بسیاری نگران هستند که افزودن هر گونه تهدید جدیدی به تحریم‌های بیشتر ممکن است فضای مذاکرات را به خطر بیاندازد ولی تحلیل‌گرانی چون «مارک دوبویتز» معتقدند که طبیعت هر مذاکره‌ای یک معامله بر سر امتیازدهی متقابل است اما در عین حال هر دو طرف همیشه باید آماده باشند که همزمان با دادن امتیاز در صورت عدم موفقیت معامله از روش‌های اعمال فشار بیشتر استفاده کنند. بنابراین آمریکا باید با صراحت به ایران بگوید که اگر در پاسخ به این امتیاز گام‌های لازم را برندارد مجازات خواهد شد.
خبرگزاری بلومبرگ در یک مطلب تحلیلی می‌پرسد اگر حکومت ایران به شکل جدی از میزان انباشت اورانیوم غنی شده، به خصوص اورانیوم با غلظت ۲۰ درصد بکاهد و یا کار شمار قابل توجهی از سانتریفوژهای خود را متوقف کند آیا دولت آمریکا حاضر خواهد شد بخشی از تحریم‌های موجود را لغو کند؟
مشکل در این است که به باور اکثر مقامات آمریکایی که در این مذاکره‌ها دخیل بوده‌اند هرگونه کاهشی در مجموعه تحریم‌های موجود علیه ایران باعث خواهد شد که کلیت این تحریم‌ها سست و به مرور بی‌اثر شوند.
مسلما موضع جریان‌های تندرو در خود آمریکا و موضع دولت اسرائیل این است که هیچ گونه کاهشی در این تحریم‌ها صورت نگیرد. به باور این گروه‌ها و برخی از تحلیل‌گران مستقل به محض اینکه آمریکا ذره‌ای از تحریم‌ها بکاهد بسیاری از کشورها و شرکت‌های بین‌المللی که به انجام دادوستد با ایران علاقه‌مند هستند این تغییر کوچک را به عنوان تغییر سیاست واشنگتن تلقی کرده و بنابراین ممکن است سایر تحریم‌ها را نادیده بگیرند.
تحلیل‌گر خبرگزاری بلومبرگ سپس می‌افزاید ولی اگر دولت آمریکا در مقابل امتیازدهی ایران هیچ امتیازی به آن کشور ندهد تمام تلاش‌های چندساله آمریکا و جامعه بین‌المللی برای مهار برنامه هسته‌ای ایران دچار مشکل خواهد شد و ایران ممکن است به توسعه برنامه‌های هسته‌ای خود ادامه دهد.
مذاکرات بين ايران و گروه ۱+۵ در روزهای سه شنبه و چهارشنبه ۲۳ و ۲۴ مهرماه (۱۵ و ۱۶ اکتبر) در ژنو برگزار شد و طرفین تاکنون نظر مثبتی در مورد روند این دور جدید از گفت‌وگوها داشته‌اند.
پیچیدگی و دشواری‌های مربوط به مضمون توافق با ایران باعث شده که برخی از مقام‌های آمریکایی به دنبال راه سومی بروند که آن را می‌توان دادن امتیازهای مالی – اقتصادی بدون تغییر در تحریم‌های موجود توصیف کرد.
هم‌اینک حدود ۵۰ میلیارد دلار از پول ایران در بانک‌های مختلف جهان مسدود و یا در حالت نیمه‌مسدود است. ایران به شدت به پول نقد نیازمند است و حقیقت این است همین نیاز به پول و ارز خارجی تحت تاثیر تحریم‌های چند سال اخیر باعث شده که ایران به میز مذاکره برگردد.
در میان فعالان سیاسی ایران هم بحث مشابهی جریان دارد. گروهی می‌گویند اهرم تحریم سبب تمکین جمهوری اسلامی ایران به خواست‌های مخالفان و منتقدان می‌شود. اما گروهی دیگر برآنند که تشدید تحریم علیه ایران سبب تقویت نهادهای نظامی حکومتی و تضعیف تهیدستان و طبقه متوسط حقوق‌بگیر جامعه می‌شود.
مقامات آمریکایی می‌گویند که موضوع رفع مسدودیت دارایی‌های نقد ایران قرار است در دور فعلی گفت‌وگوها به ایران پیشنهاد شود و در صورتی‌که ایران گام‌های جدی بردارد بخش‌هایی از این دارایی‌ها در اختیار ایران قرار بگیرد. از نگاه طرفداران این روش رفع مسدودیت این دارایی‌ها تعهد آمریکا به تداوم تحریم‌ها را نقض نخواهد کرد چون در حقیقت بازگرداندن بخشی از اموال ایران به آن کشور است. آنها تاکید می‌کنند که به این صورت آمریکا می‌تواند تا پایان گفت‌وگوها و رسیدن به یک توافق قطعی و نهایی تحریم‌ها را حفظ کرده ولی امتیازاتی به ایران بدهد که روند مذاکرات را زنده نگاه دارد.
تحلیل‌گر خبرگزاری بلومبرگ از قول «مارک دوبوتیز» پژوهشگر یکی از مراکز مطالعاتی تندرو در آمریکا و کارشناس تحریم‌های ایران می‌نویسد که بازگرداندن دارایی‌های مسدود شده ایران فقط به آن کشور امکان می‌دهد که از این پول برای انجام معاملات بهتر با کشورهایی مثل هند، ژاپن، کره جنوبی و ترکیه استفاده کند.
در عین حال ایران به جای محدود کردن خود فقط به پول محدودی که از درآمد نفت دارد، می‌تواند از این دارایی برای تامین بخشی از هزینه‌های خود استفاده کند.
در همین راستا روزنامه نیویورک تایمز روز ۲۵ مهر به نقل از یک مقام ارشد در دولت ایالات متحده نوشت از آنجا که دور نخست مذاکرات هسته‌ای با ایران «امیدبخش» بوده است، آمریکا طرح کاهش تحریم‌های تهران و آزادسازی تدریجی اموال آن را در دست بررسی دارد، طرحی که در صورت محدود شدن برنامه هسته‌ای ایران اجرایی خواهد شد.
از نگاه «مارک دوبویتز» در کنار این‌گونه امتیازها به ایران باید از ابزارهای اعمال فشار نیز استفاده کرد. اگر ایران در دور جاری مذاکرات امتیازهای جدی‌ای ندهد دولت آمریکا باید طرح پیشنهادی جدید مجلس سنا برای تشدید تحریم‌ها را بپذیرد، طرحی که فعلا به خاطر آغاز گفت‌وگوها و امید به توافق در دستور کار قرار نگرفته است. برپایه این طرح مجلس سنا، هر شرکت یا نهاد مالی که به ایران امکان دهد از سامانه مالی بین‌المللی استفاده کند در فهرست سیاه آمریکا قرار گرفته و کیفر خواهد دید.
تحلیل‌گر خبرگزاری بلومبرگ در پایان می‌نویسد که هم‌اینک بسیاری نگران هستند که افزودن هر گونه تهدید جدیدی به تحریم‌های بیشتر ممکن است فضای مذاکرات را به خطر بیاندازد ولی تحلیل‌گرانی چون «مارک دوبویتز» معتقدند که طبیعت هر مذاکره‌ای یک معامله بر سر امتیازدهی متقابل است اما در عین حال هر دو طرف همیشه باید آماده باشند که همزمان با دادن امتیاز در صورت عدم موفقیت معامله از روش‌های اعمال فشار بیشتر استفاده کنند. بنابراین آمریکا باید با صراحت به ایران بگوید که اگر در پاسخ به این امتیاز گام‌های لازم را برندارد مجازات خواهد شد.