نفوذ ایران در تعیین مرجع تقلید برای عراق تا چه اندازه است؟

خبرگزاری «آسوسیتدپرس» از قول منابع مذهبی عراق از آغاز سرمایه‌گذاری‌های چشمگیر جمهوری اسلامی در راه تبلیغ آیت‌الله سید محمود هاشمی شاهرودی، به عنوان صالح‌ترین نامزد جانشینی آیت‌الله العظمی سید علی سیستانی مرجع تقلید ایرانی‌تبار شیعیان، مقیم نجف، خبر داده‌است.

به‌نوشته همین خبرگزاری، سران تهران با این سرمایه‌گذاری امیدوارند جای پای محکم‌تری در عراق بیابند.

آیت‌الله شاهرودی شصت و سه ساله، با پدر و مادری ایرانی، زاده نجف است اما گفته می‌شود که هنوز دست به تالیف «توضیح المسائل» یا رساله لازم برای رسیدن به مقام مرجعیت شیعیان نزده‌است.

تا پیش از این، از آیت‌الله بشیر نجفی، پاکستانی‌تبار، و محمد اسحاق فیاض افغان، به عنوان نامزدهای اصلی جانشینی آیت‌الله سیستانی، به عنوان «مرجع اکبر»، یاد می‌شد.

بر چنین زمینه‌ای، بخت آیت‌الله شاهرودی، نخستین رئیس مجلس اعلای انقلاب اسلامی عراق، و رئیس پیشین قوه قضائیه جمهوری اسلامی تا چه اندازه است؟

به این پرسش رادیو فردا، دکتر عباس مهاجرانی، کارشناس امور دینی در لندن، یکی از سرشناس‌ترین خطیبان روحانی دوران پیش از انقلاب اسلامی در ایران پاسخ داده‌است.

گفت‌وگوی علیرضا طاهری با عباس مهاجرانی، کارشناس امور دینی

عباس مهاجرانی: شیعیان مرجع تقلیدشان را خودشان به تدریج انتخاب می‌کنند یعنی با فشار و زور، مردم متوجه کسی به عنوان مرجع نمی‌شوند. به همین دلیل همیشه مراجعی که دولت پشتیبان آنها بوده از خواست مردم دور بودند و مردم اینها را قبول نداشتند و می‌گفتند خلاف عدالت رفتار کرده‌اند.

بنابراین من فکر نمی‌کنم سید محمود شاهرودی در کنار آقای سیستانی مقامی داشته باشد.

از میان مراجعی که هم اکنون در ایران داریم کدامیک بخت این را دارند که جای آقای سیستانی را بگیرند؟

مراجعی که در ایران هستند همه با برنامه‌های حکومت مشارکت دارند بنابراین عدالتی که شیعیان معتقدند باید در مرجع باشد، هیچ کدام واجد این صفت نیستند.

خود آقای خامنه‌ای چقدر این بخت را دارد؟

آقای خامنه‌ای بخت مرجعیت ندارد چون ایشان یک عنصر سیاسی است به تمام معنای کلمه و برای سیاستمدار دروغ گفتن و خلاف حق گفتن بسیار آسان است.
مردم آقای خامنه‌ای را به عنوان مرجع تقلید نمی‌شناسند، به عنوان رهبر معظم می‌شناسند به اصطلاح خودشان.

چقدر ایران می‌تواند نفوذ داشته باشد در تعیین مرجع تقلید در نجف؟

خیلی تاثیر دارد چون از ایران به نجف پول می‌رود.

با توجه به پولی که شما اشاره می‌کنید، این پول می‌تواند برای تبلیغ مثلا آقای شاهرودی مصرف شود؟

خیر، آخر باید فرد هم زمینه داشته باشد تا پول خرج کردن هم به جایی برسد. محمود شاهرودی که رئیس قوه قضاییه ایران بوده از نظر شیعیان ایران به لحاظ مرجعیت مردود است.

پس اگر برای این کار پول، کافی نباشد، آن آمیزه‌ای که لازم است برای این که کسی به مرجعیت برسد، چیست؟

مرجعیت همیشه این طور بوده که از نظر علمی دارای درجه عالی باشد مانند مرحوم آیت الله خویی یا آقای حکیم. از نظر تقوا و عدالت هم نباید تردیدی در آن فرد باشد.

نقش مردم در این کار چیست؟

مردم به تدریج تشخیص می‌دهند چه کسی ملا است و چه کسی نیست. چه کسی تظاهر می‌کند بدون صلاحیت و چه کسی واجد صلاحیت است. این را خود مردم تشخیص می‌دهند و هرگز مرجعیت به زور حکومت تعیین نمی‌شده‌است.

مثلا در زمان شاه وقتی کسی زمینه بسیار خوبی داشت و شاه از او حمایت می‌کرد در مرجعیتش تاثیر داشت، اما این طور نبود که در همه موارد بتوان مرجعیت افراد را با پشتیبانی و طرفداری تثبیت کرد.