جایگاه واقعی ایران از لحاظ تولید و صادرات نفت

در حالی که کشور‌های مختلف یکی بعد دیگری واردات نفت خود را از ایران کاهش می‌دهند، رستم قاسمی، وزیر نفت جمهوری اسلامی، این هفته تاثیر تحریم‌های بین‌المللی بر تولید و صادرات نفتی ایران را تکذیب کرد و گفت ایران مشتریان زیادی دارد و جای هیچ نگرانی نیست.
حال با این اوصاف، درباره جایگاه واقعی ایران از لحاظ تولید و صادرات نفت، منابع کارشناسی چه نظری دارند؟

فریدون خاوند، کارشناس اقتصادی رادیو فردا به این پرسش پاسخ می‌دهد.

گفت‌وگوی الهه روانشاد با فریدون خاوند در مورد جایگاه نفتی ایران

فریدون خاوند: اگر به آمار منتشر شده از طرف منابع کارشناسی در ایران و در خارج از ایران دقت کنید به این نتیجه می‌رسید که تولید و صادرات ایران طی دو سال گذشته رو به کاهش گذاشته و مهم‌تر از آن اینکه به نظر می‌رسد که زیر فشار همین تحریم‌ها، آهنگ این کاهش سریع‌تر شده‌است.

در خود ایران کمیسیون انرژی مجلس طی چند ماه گذشته بارها آمار رسمی وزارت نفت را در مورد تولید نفت چهار میلیون بشکه در روز زیر پرسش برده‌است.

بر پایه آخرین نماگر اقتصادی بانک مرکزی جمهوری اسلامی که اسفندماه سال ۹۰ منتشر شده، تولید نفت ایران در سه ماهه آخر سال ۸۹ از سه میلیون و ۵۰۰ بشکه نفت بیشتر نبوده‌است و صادرات نفتی کشور هم به زیر دو میلیون بشکه در روز رسیده‌است.

از آمار سازمان اپک هم این طور برمی‌آید که تولید نفت ایران طی یک سال گذشته، صد هزار بشکه در روز کاهش یافته و به ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه رسیده‌است.

تردیدی نیست که این کاهش هم در تولید و هم در صادرات طی ماه‌های آینده بیشتر هم خواهد شد. برخی کشورهای خریدار نفت ایران در طول چند هفته گذشته واردات نفت از جمهوری اسلامی را کاهش داده‌اند.

این کاهش‌ها و قطع واردات نفت از ایران از سوی کشورهای اتحادیه اروپا، چه تاثیری بر تولیدات نفت ایران خواهد داشت؟

اگر وضع به روال فعلی پیش برود، تردیدی نیست که طی ماه‌های آینده شاهد تنگ‌تر شدن عرضه فعالیت‌های نفتی ایران خواهیم بود.
خبرگزاری رویترز این هفته به نقل از جی. پی. مرگان، گزارش داد که تا آخر ماه ژوئن تولید نفت ایران می‌تواند تا ماه یک میلیون بشکه در روز کاهش یابد و کمتر شود و به زیر دو میلیون و ۵۰۰ بشکه در روز سقوط کند.

طبعا با ادامه کاهش واردات نفت ایران از سوی مشتریانش، جمهوری اسلامی دیگر نمی‌تواند به تولید نفت در سطح فعلی ادامه دهد چون که مجبور خواهد شد که نفت مازاد بر نیاز صادراتی‌اش را ذخیره کند و این کار امکان‌پذیر نیست.

کشورهایی که خرید نفت از ایران را کاهش داده یا اینکه قطع می‌کنند، این کاهش را از چه طریقی جبران می‌کنند؟

معمولا در مورد جبران این کاهش از عربستان سعودی نام برده می‌شود که می‌تواند ظرفیت تولید نفت خود را بالا ببرد.
منبع دیگری هم که این روزها زیاد از آن نام برده می‌شود، کشور عراق است که در ماه مارس صادرات نفتش به بالای دو میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه در روز رسیده‌است که در طول ۳۰ سال گذشته بالاترین رقم برای این کشور است و دست‌کم چهار میلیون بشکه در روز بیشتر از صادرات نفتی ایران است.