دور زدن تحریم نفتکش‌ها از طریق بیمه ایرانی، «خوش‌بینانه» است

ناصر سودانی نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس روز جمعه در گفت‌وگو با خبرگزاری ایلنا گفت که دولت با اختصاص اعتباراتی برای بیمه نفتکش‌ها توانسته تا حدود زیادی تحریم‌های اعمال شده در این رابطه را دور بزند.

خبرگزاری رویترز هم حدود دو هفته پیش در گزارشی نوشته بود ایران راه‌هایی برای دور زدن تحریم‌های اروپا در رابطه با بیمه نفتکش‌هایش پیدا کرده‌است.

در این ارتباط در گفت‌وگو با مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا، از او پرسیده‌ایم که آیا دور زدن تحریم‌های بیمه نفتکش‌ها برای ایران امکان‌پذیر است؟

گفت‌وگوی مهتاب وحیدی راد با مهرداد عمادی، مشاور اقتصادی اتحادیه اروپا

مهرداد عمادی: این تنها در زمانی ممکن است قابل اجرا باشد که ایران صندوقی تشکیل داده باشد و در آن صندوق، پس‌اندازی به صورت ارز بین‌المللی یا ین یا یورو یا فرانک سوئیس گذاشته باشد و میزان سرمایه‌ای که برای هر نفتکش گذاشته باشد باید چیزی حدود یک میلیارد و ۳۰۰ تا یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار برای هر کدام از اینها باشد.

مهم‌تر از همه اینکه این سرمایه یا صندوق باید در یک حساب بین‌المللی گشوده شده باشد.

الان ایران به سوئیفت وصل نیست و طرف اینها همیشه سندیکاهای بیمه‌گر بین‌المللی هستند و تا جایی که من خبر دارم ایران تا این زمان نه عضو این سندیکای بین‌المللی شده‌است و نه میزان سرمایه بیمه مهر و بیمه مرکزی به اندازه‌ای است که بتواند بیش از چند نفتکش – حداکثر شش یا هفت نفتکش – را پوشش دهد.

آخرین حساب ما این است که ایران بیش از ۴۵ نفتکش دارد. در نتیجه یک مقداری به نظر من ممکن است خوش‌بینی باشد که به اندازه تمام نفتکش‌هایی که در آب هستند بتوانیم در این صندوق پوشش بیمه ایجاد کنیم.

چون در آن صورت ده‌ها میلیارد دلار باید در آنجا سپرده داشته باشیم و شاید یکی از دلایلی هم که تا به حال به مبلغ اشاره نشده این بوده که ممکن است به اندازه کافی برای پوشش نفتکش‌ها نباشد.

همان‌طور که شما می‌گویید مبلغ دقیق گفته نشده ولی چند روز پیش شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد که چند میلیارد دلار برای بیمه کردن نفتکش‌های ایرانی اختصاص داده شده‌است.
سوال من این است که اساسا با توجه به تحریم‌های بانکی اعلام شده علیه ایران، چنین چیزی برای جمهوری اسلامی امکان‌پذیر هست؟

ایران می‌تواند سه جایگزین داشته باشد؛ یکی اینکه در بانک مرکزی ایران چنین صندوقی تشکیل شده باشد که جذابیت این مسئله بسیار کم خواهد بود که شرکت‌هایی که با ایران معامله می‌کنند اجازه بدهند که کشتی‌هایی که کار حمل نفت را انجام می‌دهند با یک چنین پوششی رفت و آمد کنند.

چرا که اگر یک اتفاقی بیافتد اعلام خسارت کردن از کشتیرانی در حالی که پول بیمه در ایران ذخیره شده‌است و ایران هم وابسته به سیستم بین‌المللی نیست و مسئله سوئیفت خارجی، دریافت این صدمه بیمه را به مقدار قابل توجهی پرهزینه می‌کند.

یک گزینه دیگری هم هست که ایران بیاید و چنین پولی را در اختیار یک بانک چینی یا روسی بگذارد. این مسئله ممکن است مقداری جذابیت کار را بالاتر ببرد و ایجاد اعتماد کند تا با ما کار کنند ولی باز هم به شکل دیگری هزینه ما را بالا خواهد برد، چون این سپرده بسیار بالایی است که می‌گذاریم تا دراختیار یک کشور دیگر باشد.

گزینه سوم این است که ایران یک کنسرسیوم داخلی و خارجی با شرکت‌های بیمه منطقه تشکیل بدهد. من شنیده‌ام در حال حاضر روی این گزینه دارند کار می‌کنند که مثلا چند شرکت بیمه منطقه برای مثال یک شرکت بیمه امارات هم شریک باشند. البته در آن زمان باید پول اصلی را ایران تامین کند.

هر کدام از این گزینه‌ها را که نگاه کنید هم پرهزینه هستند و هم به باورم نمی‌گنجد که بتوانیم به اندازه کافی به اندازه ذخیره ارزی ایران پوشش مالی بگذاریم که مثلا برای ۴۰ نفتکش‌مان پول تامین کنیم و من تصور می‌کنم این مسئله با توجه به میزان ذخیره ارزی که در حال حاضر از داخل ایران گزارش می‌شود، دور از توان ماست.

بارها مسئولان جمهوری اسلامی اعلام کرده‌اند که ما تحریم‌ها را دور می‌زنیم. اگر با توجه به این موضوع و با توجه به آنچه که نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس در مورد دور زدن تحریم‌ها در ارتباط با بیمه نفتکش‌ها اعلام کرده‌است، به اتحادیه اروپا ثابت شود که ایران در حال چنین اقدامی است، احتمال دارد که این اتحادیه روش‌های دیگری در این زمینه اتخاذ کند یا به فکر تحریم‌های دیگری باشد؟

بدون تردید. تحریم‌هایی که الان اعلام شده و دارد مدیریت می‌شود دلایل ویژه‌ای دارد که زیرپایه قانونی آن چه باشد. و هرگاه مشخص شود که تحریم‌شکنی می‌شود و شرکایی دارند در این چهارچوب با ایران همکاری می‌کنند، من بی‌تردید می‌توانم بگویم که تحریم‌های جدیدی جایگزین خواهند شد.