رئیس جدید شورای شهر تهران و «مسئله شفاف‌سازی» جلسات شورا

احمد مسجد جامعی رئیس شورای شهر تهران شد. خبری که هفته گذشته دست کم جناح اصلاح‌طلب و طرفدارانشان را خوشحال کرد. هفت سال حضور آرام و مستمر آقای مسجد جامعی در شورای شهر سوم به عنوان مردی که از وزارتخانه فرهنگ و ارشاد دولت محمد خاتمی آمده بود نمادی از حوزه فرهنگ در شورای شهر پایتخت به حساب می‌آمد.

رئیس کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران اگرچه از چهره‌های برجسته اصلاح‌طلبان به حساب می‌آمد اما در میان اصول‌گرایان شورای شهر هم پایگاه سنتی داشت و دارد.

حالا او کسی است که به ده سال ریاست مستمر و بی‌تغییر مهدی چمران در شورا پایان می‌دهد. ده سالی که به خصوص برخی خبرنگاران از آن به عنوان سال‌های جلسات پشت درهای بسته یاد می‌کنند. مریم سخایی خبرنگار حوزه شهری است:

مجله هفتگی جامعه: رئیس جدید شورای شهر تهران

«در شورای شهر تهران که الان ۳۱ نفر هستند دقیقا ۱۴ عضو اصلاح‌طلب هستند و به طور دقیق ۱۵ عضو هم اصول‌گرا هستند که حالا در این بین دو نفر که هر دو هم از ورزشکارها هستند به صورت مستقل آمدند و این آرا را می‌تواند دستخوش تغییر کند. این دو نفر یکی هادی ساعی است یکی عباس جدیدی. هادی ساعی در دوره قبلی شورا و برای شورای دور سوم با لیست اصلاح‌طلبان وارد شورا شد و خب یک نوع نزدیکی با اصلاح‌طلبان دارد. بنابراین رای او برای انتخاب آقای مسجد جامعی و انتخاب رئیس شورا آقای مسجد جامعی بود. اینجا شاید بازی را آقای عباس جدیدی که ایشان از ورزشکارها هستند تعیین می‌کرد که حالا در آخرین گمانه‌زنی‌ها می‌گفتند ایشان به آقای چمران رای می‌دهد. ولی خب در جلسه رای‌گیری بازی را عوض کرد و به آقای مسجد جامعی رای داد. و آقای مسجد جامعی ۱۶ در برابر ۱۵ پیروز شد و رئیس شورا شد و به ریاست ده ساله آقای چمران پایان داد.»

در این میان دستیابی به جایگاهی مثل صندلی ریاست بر شورای شهر پایتخت به گمان بسیاری از ناظران خالی از تعاملات و لابی‌ها و گمانه‌زنی‌های جناحی و سیاسی هم نمی‌تواند باشد. بسیاری پیش‌بینی می‌کردند مهدی چمران همچنان صندلی خود را حفظ کند. با این حال این طور که علیرضا دبیر از شورای سوم و حالا چهارم به تلویزیون دولتی ایران می‌گوید درگیری‌ها تنها چند روزی طول کشیدند:

«در انتخاب رئیس شورا یک ۴۸ ساعت، ۷۲ ساعت یا هفته‌ای بالاخره درگیری هست. تعارف هم با هم نداریم. افراد و گروه‌ها می‌آیند نماینده خودشان را دنبال می‌کنند و بعد واقعا فضا عادی می‌شود. بعد از انتخاب شهردار خودبه‌خود فضا فضای همکاری می‌شود.»

روایت احمد مسجد جامعی رئیس تازه شورای شهر پایتخت هم از چگونگی انتخاب رئیس شورا و به دنبال آن شهردار پیشین تهران در گفت‌وگوی زنده تلویزیونی در ایران شنیدنی است:

«آن جناح‌های رقیب برای انتخاب رئیس شورا در کنار هم قرار گرفتند. یعنی در دوره قبل انتخاب شهردار با رای مثبت گروهی که در کنار دولت بودند انجام نشد. آقای قالیباف هفت تا رای داشتند و این تکرار شد. هفت رای آقای خادم داشتند که خب شخصیت ارزشمندی هم بود. یک رای ممتنع هم وجود داشت. بعد دو سه بار رای گیری‌شد و ایشان به عنوان شهردار انتخاب شدند. این یک رقابت فشرده‌ای بود. از قضا کسانی که به آقای قالیباف رای دادند بنده و آقای نجفی، خانم ابتکار و آقای ساعی بودیم. و آن طرف هم همکاران نزدیک ایشان. خانم آباد و آقای طلایی و آقای دبیر. می‌شد هفت رای. هفت رای آن ور هم خب مشخص بود که طیف دولت بودند. الان این ترکیب به هم ریخته. یعنی همان کسانی که به آقای قالیباف رای نمی‌دادند الان در این دوره خیلی نزدیک شدند و به آقای قالیباف رای دادند. به واقع شاید مثلا تقسیم‌بندی اینطوری شده بود که رئیس شورا و شهردار از این دو مجموعه باشند. این دو مجموعه‌ای که دیروز رقیب بودند امروز رفیق شدند. مثلا. چون از همدیگر پشتیبانی می‌کردند. مثلا هم آنها به اینها رای می‌دادند و هم اینها به آنها رای می‌دادند.»

ده سال ریاست مهدی چمران بر شورای شهر پایتخت حالا به پایان رسیده. تفاوتی که باید به انتظارش باشیم چیست؟ رئیس جدید شورای شهر تهران اولین گام‌ها برای تغییر را می‌تواند کج بردارد؟

مریم سخایی: اگر مروری بر ریاست ده ساله آقای چمران بکنیم سلیقه‌های شخصی آقای چمران در این ده سال خیلی در امور شورا دخالت پیدا کرده. مثلا گردش آزاد اطلاعات. توی شورای دوم و سوم خب یک جاهایی آقای چمران مانع این گردش آزاد اطلاعات می‌شد. با تشکیل جلساتی که جلسات یکشنبه بود. اسمش علنی بود ولی بدون حضور مستمر و بدون حضور خبرنگاران بود. خب اولین تغییری که می‌تواند آقای مسجد جامعی بعد این ده سال بدهد این است که مانع از برگزاری این نوع جلسات بشود. یعنی جلسات دیگر پشت درهای بسته و بدون حضور خبرنگاران برگزار می‌شد و آن چیزی که خودشان می‌خواستند خیلی از مسایل مهم است. خیلی مسایل مهمی در این جلسات مطرح می‌شد. آن چیزی که خودشان می‌خواستند و به جمع بندی می‌رسیدند حالا آقای چمران سخنگوی شورا می‌آمدند به خبرنگاران اعلام می‌کردند. خب مقابله با این روش و با این منش که یک جریان آزاد اطلاعات ایجاد شود می‌تواند اولین گام آقای مسجد جامعی باشد. می‌توانیم بگوییم که برای انتخاب شهردار می‌تواند اولین گام باشد بعد ده سال که همه انتخاب‌های شهردار پشت درهای بسته بوده یک بار به صورت علنی انتخاب شهردار انجام بشود.

کلان‌شهر تهران با مشکلات متعددی که در طول سال‌ها به بحران تبدیل شدند حالا در تعاملات رئیس جدید شورای شهر و کمیسیون‌هایی که پشت صف موافقت مانده‌اند آیا نفس تازه‌ای خواهد کشید؟

علیرضا دبیر در گفتگو با صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از اولویت‌ها می‌گوید:

آلودگی آب، آلودگی غذا، آلودگی صوتی. آلودگی بصری هم مثل اینکه اضافه شده. این یکی از اولویت‌ها باید باشد و حتما من خودم به جد با کارم... شما بیایید بحث سه ماهه آبان، آذر، دی تعداد مرگ و میر را ببینید چند درصد می‌رود بالا. مورد ما بحث حمل و نقل عمومی است. هفت سال گذشته که ما بودیم تا قبل از آن سالی حدودا یکی دو کیلومتر مترو داده می‌شده. ولی الان رسیده به سالی ۱۰ تا ۱۲ کیلومتر میانگین بهره‌برداری مترو... سال ۸۴، ۶۶۶۰ هزار نفر مسافر جابجا می‌شدند، امروز ۳ میلیون نفر دارند جابجا می‌شوند. ولی این کافی نیست. این باید حتما برسد به هشت میلیون نفر.

با اینحال همه چیز هم در اختیار رئیس شورای شهر نیست. در واقع بسیاری چیزها در اختیار رئیس شورا نیست. از سویی دیگر وجه عملیاتی‌تر رسیدگی به بحران‌های تهران هم معطل انتخاب شهرداری است که اعضای شورا می‌گویند یکی از دو گزینه محمد باقر قالیباف یا محسن هاشمی خواهد بود.

محمد مهدی تندگویان عضو شورای شهر چهارم و از چهره‌های جدید شورا است. او در گفت‌وگو با صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران از روند انتخاب شهردار گفته است:

«همه اعضای محترم می‌توانند پیشنهادهایشان را یعنی افرادی را که در نظر دارند برای نامزدی شهردار تهران کتباً اعلام کنند. نهایتا آن افرادی که از یک حدی بیشتر اسامی‌شان تکرار شده باشد از طرف اعضای بیشتری نامزد شده باشند آن افراد وارد رای‌گیری چندمرحله‌ای می‌شوند که نهایتا باید در یک فضای رقابت برسیم به آن رای‌گیری نهایی.»

روز یکشنبه آینده شورای شهر تهران جلسه انتخاب شهردار پایتخت را برگزار خواهد کرد. جلسه‌ای که خبرنگاران امیدوارند با حضور نمایندگان افکار عمومی و امکان اطلاع‌رسانی آزاد برگزار شود تا شهروندان پایتخت‌نشین هم بدانند که چرا و چگونه چه کسی به عنوان شهردار پایتخت انتخاب شد.