دگردیسی هویتی در روزنامه‌نگاران ایرانی

روز سوم ماه مه برابر با چهاردهم اردیبهشت ماه روز جهانی آزادی مطبوعات است.
در این روز به پاس خدمات و زحمات روزنامه‌نگاران در بیان واقعیات و برقراری جریان درست اطلاع‌رسانی در عرصه مطبوعات قدردانی می‌شود.

چندسالی است که این روز بهانه‌ای شده برای روزنامه‌نگاران ایرانی تا به شرح غمنامه خود از مشکلات و موانعی که در انجام فعالیت رسانه‌ای خود دارند، تبدیل شود.

گفت‌وگوی رضا جمالی با محمد رهبر، روزنامه‌نگار، درباره روز جهانی آزادی مطبوعات

گزارشگران بدون مرز به مناسبت روز جهانی آزادی مطبوعات در بیانیه تازه خود بار دیگر ایران را در زمره کشورهای دشمن آزادی و اطلاع‌رسانی قرار داد.

طبق این بیانیه از آغاز سال ۲۰۱۲ هر پنج روز یک خبرنگار در جهان کشته شده‌اند. بر اساس آمار منتشر شده از سوی سازمان گزارشگران بدون مرز و دیگر سازمان‌های حقوق بشری ایران، ده‌ها روزنامه‌نگار و وب‌نگار هم‌اکنون در زندان به سر می‌برند.
طبق همین آمارها ده‌ها روزنامه‌نگار و فعال عرصه رسانه‌ای نیز مجبور به ترک ایران شده‌اند.

محمد رهبر، روزنامه‌نگاری که بیش از یک سال است از ایران خارج شده و در مالزی به سر می‌برد، درباره وضعیت ایران و روزنامه‌نگارانی که از ایران خارج شده‌اند می‌گوید «دور شدن این روزنامه‌نگاران از سرزمین مادری خود باعث می‌شود که آنها کم‌کم از وقایع و اتفاقات ایران دور شوند»

محمد رهبر: ببینید. بعد از انتخابات سال ۸۸ حکومت ایران عملا سیاست مشت آهنین را در قبال روزنامه‌نگاران به کار برد؛ و از آن بدتر کوچ و مهاجرت اجباری بسیاری از روزنامه‌نگاران به خارج از کشور بود.

من فکر می‌کنم این سانسور نیست که دارد اعمال می‌شود بلکه یک دگردیسی هویتی در روزنامه‌نگاران ایرانی است که دارد اعمال می‌شود.
آنهایی که در وطن هستند با این جو سنگینی که حکومت بر آنها اعمال کرده و در فضای مطبوعات نفس نمی‌توانند بکشند و چیزی نمی‌توانند بنویسند، آرام آرام تبدیل به روزنامه‌نگار بی‌انتقاد می‌شوند. به روزنامه‌نگاری که قلمش دیگر ابدا گزنده نیست.

بخش دولتی، روزنامه‌نگاران دست‌سازی را وارد این عرصه می‌کند و این کار روزنامه‌نگاران قدیمی را خانه‌نشین خواهد کرد.
این روزنامه‌نگاران دست‌ساز ابدا دیگر توجهی به منافع ملی و مشکلات عمومی جامعه نخواهند داشت و دنبال باندها و جناح‌های مختلفی هستند که از راه آنها ارتزاق می‌کنند.

مهدی تاجیک، روزنامه‌نگاری که او هم بیش از یکسال است مجبور به ترک ایران شده و در ترکیه به سر می‌برد، در روز آزادی مطبوعات در جهان، وضعیت رسانه‌های ایران را استمرار دوران پس از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ می‌داند، اما می‌گوید وضعیت ناامیدکننده نیست.

مهدی تاجیک: علی‌رغم فضای سرکوب و خفقانی که ایجاد شده خوشبختانه به دلیل گسترش رسانه‌های ارتباطی در طول دو سال و نیم گذشته شبکه‌های اجتماعی توانسته‌اند جایگزین رسانه‌های رسمی شوند.
وضعیتی که الان وجود دارد خیلی به نظر ناامیدکننده نمی‌آید. علیرغم همه سرکوب‌ها ما شاهد هستیم که خبرهای ایران در حادترین شکلش یعنی آنجایی که مربوط به تضادهای درون حاکمیت می‌شود، در رسانه‌های اجتماعی درج می‌شود و مردم از آن خبردار می‌شوند.»

از سوی دیگر ایالات متحده آمریکا در روز جهانی مطبوعات از دولت ایران خواسته‌است تا روزنامه‌نگاران زندانی در این کشور را آزاد کند.
به گزارش تارنمای سفارت مجازی آمریکا، مایکل اچ. پوزنر، دستیار وزیر امور خارجه آمریکا در امور دموکراسی و حقوق بشر در مقاله‌ای آورده‌است که روز جهانی مطبوعات برگزار می‌شود، اما مخاطرات بر علیه روزنامه‌نگاران در ایران رو به افزایش است و ده‌ها روزنامه‌نگار ایرانی در زندان به سر می‌برند.

هادی قائمی، سخنگوی کمپین بین المللی حقوق بشر در ایران درباره وضعیت روزنامه‌نگاران زندانی در ایران به بهانه روز جهانی آزادی مطبوعات به رادیو فردا می‌گوید:

«در جامعه معاصر ایران آزادی بیان و روزنامه‌نگاران نقش مهمی را ایفا کردند. امروز هم وقتی به زندانیان عقیدتی که در زندان به سر می‌برند، مخصوصا پس ازانتخابات ۸۸ نگاه می‌کنیم، می‌بینیم که بسیاری از سرشناس‌ترین آنها، مثل احمد زیدآبادی، بهمن احمدی امویی، کیوان صمیمی و محمد داوری در زندان هستند، که حکم‌های بسیار سنگینی را دریافت کرده‌اند.

نکته حائز اهمیت این است که بیش از یک دهه است که حکومت تلاش بسیار زیادی می‌کند که روزنامه‌نگاران را به سکوت وادار کند ولی ما می‌بینیم که به طور متداوم نسل‌های جدید روزنامه‌نگار جایگزین آنها می‌شود و برای مبارزه در جهت آزادی بیان تلاش می‌کنند.»

مراسم روز جهانی آزادی مطبوعات امسال از سوی سازمان یونسکو در تونس برگزار می‌شود.
مدیر کل یونسکو به مناسبت این روز در پیامی، آزادی بیان را مهم‌ترین اصل حقوق بشر و رسانه‌های آزاد را برای آزادی بیان اساسی خواند.

همچنین ایرنا بوکوا، مدیر کل سازمان یونسکو افزود که سازمان ملل برای ایجاد فضایی امن و آزادتر برای روزنامه‌نگاران در تمام جهان توافق کرده‌است.

در مراسم روز جهانی آزادی مطبوعات سال ۲۰۱۲ در تونس قرار است جایزه آزادی مطبوعات به عین‌الله فتح‌الله‌یف، روزنامه‌نگار جمهوری آذربایجان اعطا شد. این جایزه سال گذشته به احمد زیدآبادی، روزنامه‌نگار زندانی در ایران اعطا شد.