طولانی‌ترین شب؛ گران‌ترین شب؟

شب یلدا زیر فشار تورم، موضوع گفت‌وگوی اقتصادی امروز رادیو فردا است با فریدون خاوند، استاد اقتصاد در پاریس:

گفت‌وگوی مراد ویسی با فریدون خاوند، استاد اقتصاد در پاریس، در مورد قیمت‌های شب یلدا

در آستانه شب یلدا، رسانه‌های تهران از گرانی شدید اقلامی خبر می‌دهند که معمولاً در مراسم این شب مصرف می‌شوند. از لحاظ میانگین هزینه برگزاری شب یلدا، چه تفاوتی است میان امسال و سال گذشته؟

فریدون خاوند: محاسبه کلی تفاوت میان ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ از نظر افزایش سطح عمومی قیمت‌ها کار آسانی است: نرخ تورم پارسال پیرامون سی درصد نوسان می‌کرد و امسال پیرامون چهل درصد.

در واقع اگر همین نرخ تورم رسمی را ملاک قرار می‌دهیم، باید بگوییم که مردم در شب یلدای ۱۳۹۲ با بالاترین تورم بعد از یلدای ۱۳۷۴، هیجده سال پیش، درگیر بوده‌اند.

اگر دورتر برویم، می‌بینیم که از هفتاد سال پیش به این طرف، بر پایه آماری که درباره نرخ تورم منتشر شده، این دومین بار است که این شاخص به چنین سطح بالایی رسیده (از سال ۱۳۲۲ به این طرف، تنها در سال ۱۳۷۴ نرخ تورم تا مرز پنجاه درصد پیش رفت).

تازه با آماری که رسانه‌های تهران در مورد کالاهای مصرفی شب یلدا، آجیل و میوه و شیرینی، منتشر کرده‌اند، به نظر می‌رسد که افزایش قیمت از پارسال تا امسال برای شماری از اقلام در سطحی بالاتر از نرخ کلی تورم است. به گفته خبرگزاری فارس از آذرماه سال گذشته تا امسال، قیمت یک کیلو انگور از ۲۷۵۰ تومان رسیده به ۴۳۰۰ تومان (پنجاه و شش درصد افزایش) و قیمت یک کیلو سیب از ۲۵۰۰ تومان رسیده‌است به ۴۲۰۰ تومان (شصت و هشت درصد افزایش).

مغز گردوی کیلویی ۵۹۰۰۰ تومان و پسته کیلویی ۵۳۰۰۰ تومان، باز هم بر اساس قیمت‌هایی که همان خبرگزاری منتشر کرده، مسلماً نمی‌تواند در سفره شب یلدای بخش بسیار بزرگی از ایرانی‌ها حضور داشته باشد.

محمدباقر نوبخت، معاون رئیس جمهوری، روز جمعه پیش از خطبه نماز جماعت در تهران اطمینان داد دولت برای جلوگیری از افزایش قیمت‌ها به ویژه نرخ میوه در مراسم عید نوروز برنامه‌ریزی لازم را انجام داده. آیا در مراسم نوروز آینده مردم کمتر از شب یلدا فشار تورم را احساس خواهند کرد؟

در این که تغییرات کمی در راستای کاهش آهنگ تورم به وجود آمده تردیدی نیست و وعده دولت در مورد این که نرخ تورم از چهل درصد فعلی به سی و پنج درصد تا آخر امسال برسد، غیر قابل تحقق نیست.

ولی ۳۵ درصد هم نرخ تورم بسیار بالایی است و تفاوت از لحاظ قدرت خرید مردم آن‌قدرها نیست که سه ماه دیگر در سفره نوروز احساس بشود.

آیا این امید وجود دارد که دست‌کم در مراسم یلدای سال آینده، آجیل و شیرینی و میوه بیشتری در سفره مردم دیده بشود؟

کسانی که سکان مدیریت اقتصادی کشور را در دولت یازدهم در دست دارند مردان کارآمدی هستند و تکنیک‌های لازم برای مقابله با تورم را به خوبی می‌شناسند.

هم رئیس جمهوری و هم آقای طیب‌نیا، وزیر امور اقتصادی و دارایی، وعده داده‌اند نرخ تورم سال آینده را به ۲۵ درصد کاهش بدهند که هدفی است کاملاً واقع‌بینانه.

منتها اقتصاد ایران در وضعیت خاصی است و ساختار بودجه‌اش عمدتاً در گروی درآمدهای نفتی است. اگر به دلایلی، از جمله اوج‌گیری دوباره تنش در روابط خارجی کشور، منابع مورد انتظار از محل نفت تأمین نشود و یا نرخ ارز دوباره به صورت جهشی بالا برود، کنترل نرخ تورم هم از دست می‌رود.