به نوشته رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی، يک هيئت تحقيق در امور اخلاقی کنگره آمريکا می‌گويد که شرکت دولتی نفت جمهوری آذربايجان، صدها هزار دلار برای سفر و اقامت ۱۰ نماينده کنگره آمريکا به باکو در سال ۲۰۱۳ و خريد هديه برای آنها هزينه کرده است.
روزنامه واشنگتن پست در شماره ۱۳ ماه مه، به نقل از يک گزارش محرمانه کنگره آمريکا نوشت که شرکت دولتی نفت SOCAR حدود ۷۵۰ هزار دلار هزينه سفر اعضای کنگره به جمهوری آذربايجان را برای پنهان کردن منبع اين پول از طريق دو نهاد غيرانتفاعی مستقر در آمريکا پرداخت کرده است.
قانون‌گذاران آمريکايی ظاهرا برای شرکت در يک کنفرانس به باکو سفر کرده بودند. سه تن از مشاوران ارشد سابق باراک اوباما، رئيس جمهور ايالات متحده از سخنرانان آن کنفرانس بودند.
اين گزارش نتيجه تحقيقات دفتر امور اخلاقی کنگره آمريکا است و در آن گفته شده که از مبلغ هزينه شده برای اهدای هدايايی مثل شال‌های ابريشمی، ست‌های چای‌خوری کريستال و قالی‌های آذربايجانی به نمايندگان کنگره و کارمندان دفاتر آنها استفاده شده است.
راديو اروپای آزاد / راديو آزادی به طور مستقل، گزارش دفتر امور اخلاقی کنگره آمريکا را مشاهده نکرده است.
روزنامه واشنگتن پست می‌افزايد که اين گزارش کنگره نتوانسته است دقيقا مشخص کند که آيا اعضای کنگره از موقعيت رسمی خود به نفع شرکت دولتی نفت جمهوری آذربايجان استفاده کرده اند يا نه؛ علاوه بر اين هيئت تحقيق شواهدی پيدا نکرده که ثابت کند اعضای کنگره از پرداخت هزينه سفر خود توسط يک دولت خارجی اطلاع داشته‌اند.
اين روزنامه می‌نويسد که تمام ۱۰ عضو مجلس نمايندگان آمريکا به بازرسان کميته امور اخلاقی گفته‌اند که از پرداخت هزينه‌های اين سفر توسط شرکت دولتی نفت جمهوری آذربايجان بی‌اطلاع بوده‌اند.
گزارش می‌گويد که شرکت آذربايجانی از پوشش دو موسسه مستقر در تگزاس به نام‌های «انجمن دوستان آذربايجان» و «شورای روابط آمريکا و اروپا- آسيا» برای پنهان کردن منبع اصلی پرداخت پول استفاده کرده است.
اما شرکت دولتی نفت جمهوری آذربايجان، ادعای مربوط به مخفی کردن منبع پرداخت هزينه‌های اين کنفرانس را رد کرده و دو نهاد غير انتفاعی آمريکايی را به علت اطلاع ندادن اين موضوع به کنگره آمريکا محکوم کرده است.
اين شرکت در بيانيه‌ای که روز ۱۳ مه منتشر شد، گفت:«شرکت SOCAR هيچگاه به خاطر اين موضوع مورد تحقيق قرار نگرفته چون مسئوليت اعلام نقش شرکت ما در تامين هزينه‌های کنفرانس برعهده آنهايی است که اين سفر را ترتيب داده بودند.»
شرکت دولتی نفت آذربايجان افزود: «ما از رعايت نشدن احتمالی و دقيق مقررات توسط اسپانسرهای اين سفر نااميد شده‌ايم و برای ما مشخص نيست که چرا اين افشاگری‌ها حذف شده‌اند. شرکت ما با کمال ميل در اين مورد مشخص همکاری خواهد کرد و اميدوار است که در آينده نيز بتواند تصميم‌سازان را با مسائل منطقه آشنا کند.»
اين شرکت تاکيد می‌کند که «در هيچ زمانی» مشارکت خود در اين برنامه را از شرکت‌کنندگان در کنفرانس باکو پنهان نکرده است.
روزنامه واشنگتن پست به نقل از بازرسان دفتر امور اخلاقی کنگره می‌نويسد که شرکت دولتی نفت جمهوری آذربايجان و انجمن دوستان آذربايجان با اهدای هدايای غير مجاز به نمايندگان کنگره، مقررات کنگره و قوانين فدرال آمريکا را نقض کرده‌اند.
جمهوری آذربايجان در سال‌های اخير و همزمان با گسترش انتقادات دولت‌های غربی و نهادهای مدافع حقوق بشر از عملکرد دولت آن کشور، لابی‌گری خود در آمريکا را افزايش داده است.
دولت آذربايجان همچنين همواره متهم بوده که از روش موسوم به «ديپلماسی خاوياری» استفاده می‌کند و با اهدای هدايايی مانند فرش، جواهرات، تخم ماهی و تعطيلات، سعی می کند دوستی و همکاری سياست‌گذاران را جلب کند.
روزنامه واشنگتن پست يادآوری می‌کند که کنفرانس برگزار شده در باکو با نام «نشست آمريکا و آذربايجان: افق‌های آينده» درست يک سال پس از آن برگزار شد که SOCAR و ساير شرکت‌های اصلی انرژی آذربايجان از کنگره آمريکا خواسته بودند تا طرح ۲۸ ميليارد دلاری احداث خط لوله گاز دريای خزر را از مجموعه تحريم‌ها عليه ايران مستثنی کند.
اين روزنامه می افزايد که ۱۰ نماينده کنگره مدعی شده‌اند که از تامين هزينه‌های اين سفر توسط شرکت دولتی نفت آذربايجان بی‌اطلاع بوده و درعين حال با تحقيقات دفتر امور اخلاقی کنگره نهايت همکاری را کرده‌اند.
با اين همه در گزارش کميته امور اخلاقی کنگره قيد شده است که «بی اطلاعی يک فرد از منبع واقعی پرداخت هزينه سفر يک دفاع صد درصد قابل قبول در برابر اتهام دريافت هزينه از يک منبع نادرست نيست.»
روزنامه واشنگتن پست به نقل از قسمت ديگری از گزارش دفتر امور اخلاقی کنگره آمريکا می‌نويسد تد پو نماينده ايالت تگزاس در مجلس نمايندگان و عضو کميته سياست خارجی اين مجلس با بازرسان همکاری کامل نکرده است.
اما سخنگوی اين نماينده کنگره به راديو اروپای آزاد / راديو آزادی گفت که برخلاف گزارش روزنامه واشنگتن پست آقای پو با اين تحقيقات نهايت همکاری را داشته است.
از زمان الحاق شبه جزيره کريمه به روسيه در مارس ۲۰۱۴ دولت آذربايجان تلاش برای افزايش نفوذ خود در آمريکا را افزايش داده و تلاش می‌کند خود را به عنوان يک بازيگر مهم در عرصه امنيت انرژی اروپا نشان دهد که قادر است وابستگی اروپا به گاز روسيه را کاهش دهد.
به جز آقای پو، جيم برايندستين، ايوت کلارک، دنی ديويس، رابن هينوهوزا، شيلا جکسون لی، لئونارد لنس، ميشل لوهان گريشام، گريگوری ميکس و استيو استاکمن، ده نماينده کنگره هستند که به جمهوری آذربايجان سفر کرده بودند.