آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، بالاترين مقام سياستگذاری دانشگاه امام صادق را که به طور سنتی در اختيار برادران کنی بود، به يکی از برادران لاريجانی سپرده است.
در حکمی که سايت رسمی دفتر آقای خامنهای منتشر کرده، صادق آملی لاريجانی، احمد علمالهدی، سعيد مهدوی کنی، عليرضا امينی، احمد واعظی، عباس موسويان، مصطفی ميرلوحی، علا ميرمحمدصادقی، علی رضائيان و هادی همايون، از طرف رهبر جمهوری اسلامی به عنوان اعضای هيئت امنای موسسه «جامعه الامام الصادق» منصوب شدهاند.
اين موسسه نهاد بالادستی و سياستگذار دانشگاه امام صادق است و آقای خامنهای در حکم خود نوشته که صادق آملی لاريجانی پس از اين «در صدر» آن قرار خواهد داشت.
صادق آملی لاريجانی هماکنون رياست قوه قضائيه جمهوری اسلامی را نيز بر عهده دارد. او يکی از پنج برادر لاريجانی است که يکی ديگر از آنها يعنی علی، رياست قوه مقننه يا همان مجلس شورای اسلامی را بر عهده دارد و يک برادر ديگر يعنی محمدجواد، رئيس ستاد حقوق بشر قوه قضائيه است.
سعيد پيوندی، استاديار جامعهشناسی در پاريس و کارشناس مسائل آموزشی معتقد است که انتصاب آملی لاريجانی به عنوان بالاترين مقام دانشگاه امام صادق «اگر وضعيت را در اين دانشگاه از آنچه که هست بدتر نکند، حتما بهتر نمیکند.»
آقای پيوندی با اشاره به سابقه و عملکرد صادق آملی لاريجانی در مقام رئيس قوه قضائيه، به راديو فردا میگويد: «همانطور که با آمدن ايشان در قوه قضائيه شاهد هيچ تحول مثبتی نبوديم، به طريق اولی در دانشگاه امام صادق هم شاهد چنين تغييری نخواهيم بود.»
مسئولیت جدید
رئيس قوه قضائيه حالا مسئوليت جديدی را بر عهده گرفته که پيش از اين برای سالها در اختيار محمدرضا مهدوی کنی بود.
آقای مهدوی کنی اندکی پس از تاسيس دانشگاه امام صادق در سال ۱۳۶۱ رياست آن را بر عهده گرفت.
آنگونه که در سايت اين دانشگاه آمده، ايده اوليه تشکيل «يک دانشگاه اسلامی» پيش از روی کار آمدن جمهوری اسلامی به ذهن تعدادی از مخالفان اسلامگرای پادشاهی پهلوی خطور کرد.
تعطيلی دانشگاههای سراسر کشور در سالهای ۱۳۵۸ تا ۱۳۶۲ به دنبال حرکتی که انقلاب فرهنگی نام گرفت، فرصت را برای تاسيس دانشگاه امام صادق فراهم کرد.
بدين ترتيب، محلی که پيش از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ به مرکز مطالعات مديريت ايران، وابسته به دانشگاه هاروارد آمريکا اختصاص داشت، غلامرضا پهلوی، برادر محمدرضاشاه پهلوی رئيس هيئت امنای آن بود، آمريکايیهايی مانند ادوارد رابرت ليورنش، لوئيس باينگتون بارنز و جيمز بافمن رياست آن را بر عهده داشتند و قرار بود مديران و کارشناسان کشور را تربيت کند، به اسلامگرايانی میرسد که قصدشان «تربيت مديران صالح و متعهد برای بر عهده گرفتن مسئوليت در نظام جمهوری اسلامی» بود.
محمدجواد تندگويان، وزير نفت در کابينه محمدعلی رجايی که در جنگ با عراق کشته شد، از دانشآموختگان مرکز مطالعات مديريت ايران، وابسته به دانشگاه هاروارد آمريکا بود.
انتخاب نام «مديريت» برای پل مقابل اين دانشگاه، به علت سابقه تاريخی دانشگاه امام صادق پيش از انقلاب ۱۳۵۷ است.
از منتظری تا مهدوی کنی
پس از انقلاب اما، علی خامنهای، محمد امامی کاشانی، علی مشکينی، ابراهيم امينی و حسينعلی منتظری، از اعضای هيئت موسس و امنای اوليه اين دانشگاه بودند و آیتالله روحالله خمينی، رهبر وقت جمهوری اسلامی، آقای منتظری را به عنوان توليت دانشگاه منصوب کرد.
توليت و رياست دانشگاه امام صادق و موقوفات آن در همان دوران رياست آیتالله حسينعلی منتظری، به طور دائمالعمر به محمدرضا مهدوی کنی واگذار شد.
با درگذشت آقای مهدوی کنی در اواخر مهر ۱۳۹۳، محمدباقر باقری کنی، برادر او که سالها قائم مقام برادرش در دانشگاه امام صادق بود، سرپرستی اين دانشگاه را بر عهده گرفت.
آقای باقری کنی، پدر مصباحالهدی باقری کنی مشهور به مصباح باقری است که با هدی خامنهای، يکی از دو دختر آیتالله خامنهای ازدواج کرده است.
علی باقری، عضو تيم مذاکرهکننده هستهای جمهوری اسلامی با قدرتهای جهانی، هنگامی که سعيد جليلی، رياست اين تيم را بر عهده داشت، ديگر فرزند آقای باقری کنی است.
همه اين افراد، دانشآموختگان همين دانشگاه هستند.
اما به نظر میآيد حتی نسبت فاميلی نزديک با خانواده خامنهای نيز نتوانسته رهبر جمهوری اسلامی را مجاب کند تا رياست هيئت امنای دانشگاه امام صادق را به برادر رئيس متوفی آن بسپارد.
اولین تلاش برای اسلامی کردن دانشگاهها
در حکم آیتالله خامنهای برای هيئت امنای جديد دانشگاه امام صادق، بر اهميت اين دانشگاه در نظام جمهوری اسلامی به عنوان «يکی از مهمترين کانونهای اعتلای معارف اسلامی و تحول علوم انسانی» تاکيد کرده است.
آقای پيوندی از دانشگاه امام صادق به عنوان «اولين تلاش برای اسلامی کردن دانشگاهها پس از انقلاب» نام میبرد و میگويد: «اين دانشگاه قرار است کادرهای اصلی جمهوری اسلامی را تربيت کند. نظير چنين موسساتی در کشورهای ديگر هم وجود دارد.»
به گفته اين استاديار دانشگاه در پاريس، دانشگاه امام صادق «هم در گزينش دانشجو و هم در ارائه خدمات آموزشی، سمتگيری ايدئولوژيک و دينی بخش محافظهکار جمهوری اسلامی را نمايندگی میکند و ترکيب هيئت امنا و هيئتهای علمی آن نشاندهنده اين است که اين دانشگاه، ماهيت کمتر ارتباطی با دانشگاه مدرن امروزی دارد.»
دانشگاه امام صادق به سختگيری در گزينش دانشجويان، اساتيد و کادر اجرايیاش مشهور است. در سايت اين دانشگاه، از گزينش به عنوان «مهمترين عامل پيشبرنده يا بازدارنده» آن نام برده و تصريح شده دانشــگاه امام صادق «از آنجا که مجموعهای هدفمند است و برای رسالت و غايتی خاص تاسيس شده، لذا بنا بر حکم عقل بايد گزينش و انتخاب اصلح را برای وصول به اهداف مشخص دنبال نمايد.»
در اين دانشگاه نه تنها کلاسهای دانشآموزان مرد و زن جداست بلکه حتی محل دانشگاههای آنها نيز فرق میکند.
«صلاحيت اعتقادی» دانشجو و خانوادهاش بايد برای گزينش احراز شود. دانشگاه امام صادق از روشهای خاص خودش برای رسيدن به اين هدف استفاده میکند.
در سايت رسمی دانشگاه امام صادق نوشته شده که اين دانشگاه «صرفا يک محيط علمی» نيست.
اين دانشگاه «رسالت» خود را «آموزش و توسعه دانش بشری مبتنی برغايتگرايی آفرينش، آموزههای وحيانی و معارف و علوم اسلامی» اعلام کرده و میگويد که «در تعاليم اسلام و مکتب امام صادق که تبلور ناب آن میباشد، ظرفيت و جامعيتی نهفته است که با کشف، تبيين و کاربردی کردن آن، میتوان درعلوم و فنون بشری به ويژه علوم انسانی و اجتماعی تحولی عظيم پديد آورد.»