به گفته مدیر مرکز مطالعات و تحقیقات دریای خزر، به دلیل کاهش بارش‌ها و افزایش دما، عمق آب این دریا در ۲۰ سال گذشته ۱٫۳ متر کمتر شده‌است.
به گزارش خبرگزاری مهر، جواد ملک روز چهارشنبه ۱۱ آذر با اعلام اینکه «آب دریای خزر در مقایسه با ۲ سال قبل کاهش یافته‌است»، گفت: «میانگین تراز آبی دریای خزر در سال آبی ۹۴–۹۳ منفی ۲۶٫۸۹ متر اندازه‌گیری شد که در مقایسه با سال گذشته ۲۲ سانتیمتر و در مقایسه با ۲ سال پیش ۳۰ سانتیمتر کاهش یافته‌است.»
مدیر مرکز ملی مطالعات و تحقیقات دریای خزر با بیان اینکه بیشترین تراز آب دریای خزر در سال آبی ۷۵–۷۴ ثبت شده، افزود: «از این دوره آبی تاکنون آب دریای خزر حدود ۱٫۳ متر کمتر شده‌است.»
آقای ملک با اشاره به تأمین کننده آب دریای خزر گفت: «دلتای رودخانه ولگا که ۸۰ درصد آب دریای خزر را تأمین می‌کند در دوره پُرآبی و در بهار سال میلادی ۲۰۱۵ به میزان ۲۴ درصد کمتر از مدت مشابه سال قبل‌تر از آن بود.»
به گفته این کارشناس مسائل دریا، «کاهش بارندگی‌ها و افزایش دما را ۲ عامل اصلی کاهش تراز آب دریای خزر است.»
کاهش ۱٫۳ متری عمق آب دریای خزر طی ۲۰ سال گذشته در حالی صورت گرفته که محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور پیشین ایران قصد داشت آب این دریا را به نقاط مرکزی ایران نیز انتقال دهد.
اواخر فروردین سال ۹۱ در خبرها آمده بود که «طرح انتقال آب از دریای خزر به منطقه مرکزی کشور با حضور رئیس جمهور وقت آغاز شده‌است».
در گزارش خبرگزاری مهر در روز ۲۸ فروردین سال ۹۱، آمده بود که «بررسی‌های اولیه این پروژه شامل مطالعات مکان‌یابی و تعیین مسیر بهینه آب از سواحل جنوبی دریای خزر به نواحی منطقه مرکزی کشور بوده‌است».
قرار بود این پروژه با احداث کارخانه آب‌شیرین‌کن با ظرفیت حدود ۲۰۰ میلیون متر مکعب در سال، به همراه سازه‌های دریایی جهت استحصال آب از دریای خزر اجرایی شود که این پروژه به مرحله اجرایی شدن نرسید.
از سوی دیگر در رابطه به کاهش آب دریای خزر و همچنین کاهش منابع آبی، معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست ایران، روز سه‌شنبه، ۳۰ دی، گفته بود که تا سال ۲۰۵۰ براساس «پیش‌بینی‌ها» خشکسالی و کاهش نزولات جوی در ایران، ۱۱ برابر «شرایط فعلی» خواهد شد.
همچنین شاهرخ فاتح، رئیس مرکز ملی خشکسالی ایران، روز سه‌شنبه، ۲۲ مهر، از کاهش پیاپی بارندگی در ۱۹ استان کشور در دو سال گذشته خبر داد و این کاهش را «زنگ خطر خشکسالی شدید» در این مناطق از ایران دانست.
در همین رابطه فرود شریفی، قائم مقام معاونت فناوری ریاست جمهوری ایران، روز هشتم مهر گفته بود که ایران پیش از این نیز ده دوره خشکسالی را از سال‌های ۱۳۴۷ تا ۱۳۸۳ تجربه کرده‌است.
همچنین به غیر از مسئله کاهش عمق دریای خزر، به مقام‌های رسمی ایران تنها یک‌سوم از دریاچه ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور جهان، باقی‌مانده‌است. بخش عمده‌ای از این دریاچه طی سال‌های اخیر خشک شده‌است.