حواشی چند فیلم جا مانده از جشنواره فجر؛ «استراحت مطلق»

رضا عطاران و ترانه علیدوستی در فیلم «استراحت مطلق»‌به کارگردانی عبدالرضا کاهانی

پس از اعلام فیلم‌های چند بخش مختلف سی و سومین جشنواره فیلم فجر، حضور نداشتن چند فیلم خاص در بین آثار پذیرفته شده، شائبه تاثیر ممیزی در آرای هیات انتخاب و محافظه‌کاری مدیران جشنواره امسال را تقویت کرده است.

وجود نداشتن نام فیلم‌های «استراحت مطلق» ساخته عبدالرضا کاهانی، «نهنگ عنبر» به کارگردانی سامان مقدم، ‌«دلم می خواد» ساخته بهمن فرمان‌آرا، «دلتا ایکس» به کارگردانی علیرضا امینی، «مادر قلب اتمی» ساخته علی احمدزاده و «تابو» ساخته خسرو معصومی در میان آثار مسابقه جشنواره، سئوالاتی را درباره وجود ممیزی و سانسور ایجاد کرده است؛ به نظر می‌رسد برگزارکنندگان جشنواره سی و سوم،‌ قصد دارند امسال از اتفاقاتی که به خاطر حضور چند فیلم پرحاشیه در جشنواره سال گذشته رخ داد،‌ جلوگیری کنند.

«استراحت مطلق» آخرین ساخته عبدالرضا کاهانی از جمله آثاری است که گفته می‌شود، اصلی‌ترین دلیل حضور نداشتنش در جشنواره، مسائل ممیزی است.

بنا بر نوشته روزنامه سینمایی «بانی فیلم» چاپ تهران، این فیلم با بازی رضا عطاران و ترانه عليدوستی حدود سه ماه قبل آماده نمايش شد و دست‌اندرکاران فيلم، اواخر مهرماه نسخه ای از آن را برای دريافت پروانه به سازمان سينمايی ارسال کردند اما با صادر نشدن پروانه نمايش، در همان مقطع زمزمه‌هايی مبنی بر مشکلات مميزی فيلم به ميان آمد.

در چنين شرايط کاهاني چاره‌ای جز فرستادن فيلمش به جشنواره نداشت. بنا بر گزارش روزنامه بانی فیلم، قبل از بازبينی «استراحت مطلق» توسط هيات انتخاب جشنواره، عنوان شده بود اصلاحيه‌های زيادي به فيلم وارد شده است. اما رايزنی های کاهاني و مذاکرات او با اداره نظارت و ارزشيابي، زمان اصلاحيه‌ها را کاهش داد. اصلاحيه‌هايی که البته به دليل در پيش بودن جشنواره سی و سوم هيچ‌گاه اعمال نشدند تا موعد بازبینی فیلم ها توسط هیات انتخاب جشنواره فرا برسد.

اعمال اصلاحات اوليه که طولاني بود، باعث می‌شد «استراحت مطلق» از استاندارد يک فيلم بلند سينمايی خارج شود. اما اصلاحات دوم که کوتاه‌تر بود و لطمه‌ای هم به فيلم نمی‌زد، آن‌هایی بود که خود کاهاني پذيرفته بود و دست‌اندرکاران جشنواره نيز در جريان آن بودند.

طبق شنيده‌های خبرنگار بانی فيلم، برخي از اعضای هيات انتخاب جشنواره زير بار حضور اين فيلم در فهرست نهايی سوداي سيمرغ نرفته‌اند. ظاهرا دليل اصلي آن‌ها اطمينان نداشتن به کاهانی بوده که شايد بعد از اعلام نام فيلمش در فهرست نهايی، زير بار اصلاحيه‌هايی که پذيرفته نرود.

چند فیلم قبلی کاهانی مانند «هیچ»، «اسب حیوان نجیبی است» و «بی‌خود و بی‌جهت» هم برای حضور در جشنواره با مشکلاتی مواجه بودند ولی سرانجام موفق به حضور در جشنواره فجر شدند.

رضا عطاران و مهناز افشار در فیلم «نهنگ عنبر» به کارگردانی سامان مقدم

یکی دیگر از آثاری که گفته می‌شد به خاطر مسایل ممیزی کنار گذاشته شده، «نهنگ عنبر» ساخته سامان مقدم است. این فیلم با بازی رضا عطاران، مهناز افشار و ویشکا آسایش،‌ داستان مردی است که فراز و فرودهای زندگی‌اش از دهه ۴۰ تا دهه ۹۰ به تصویر کشیده می‌شود. پس از وجود نداشتن نام این فیلم در میان آثار پذیرفته شده،‌ دست‌اندرکاران «نهنگ عنبر» اعلام کردند که ترجیح می‌دهند فیلم‌شان در آرامش برای اکران عمومی آماده شود.

«دلم می‌خواد» هم نام فیلم جدید بهمن فرمان‌آرا، کارگردان قدیمی سینمای ایران است که در بخش مسابقه جشنواره امسال حضور ندارد.

این فیلم که ابتدا «دلم می‌خواد برقصم» نام داشت و با این اسم موافقت نشد، برخلاف چند اثر قبلی فرمان آرا که در رابطه با مرگ بودند، ‌اثری در ستایش زندگی است.‌ گفته می‌شود به کارگردان این اثر توصیه شده که از مسابقه جشنواره انصراف دهد تا فیلمش در بخش خارج مسابقه به نمایش گذاشته شود؛ مساله‌ای که تهیه‌کننده فیلم با آن مخالف است.

محمدرضا گلزار و رضا کیانیان در فیلم «دلم می‌خواد» به کارگردانی بهمن فرمان آرا

علی تقی‌پور تهیه‌کننده این فیلم در نامه‌ای خطاب به دبیر جشنواره نوشت: «اینجانب علی تقی‌پور تهیه کننده فیلم سینمایی دلم می‌خواد در تاریخ مقرر و اعلام شده از سوی دبیرخانه جشنواره به صورت رسمی متقاضی حضوردر بخش سودای سیمرغ جشنواره جاری فیلم فجر بوده‌ام و نسخه فیلم را نیز تحویل دبیر خانه داده‌ام. امروز مورخ ۱۰/۱۲/ ۹۳ با کمال تعجب مشاهده کردم که اسم فیلم من در فهرست فیلم‌های پذیرفته شده در بخش سودای سیمرغ نیست. در وهله نخست طی همین ساعات شوک کلیه عوامل تولید این فبلم از این اتفاق به گوشم رسید و بنده به عنوان تهیه کننده و متقاضی رسمی حضور در بخش سودای سیمرغ(مسابقه) سوالی از جنابعالی به عنوان دبیر جشنواره دارم...»

هنوز لیست فیلم‌های خارج از مسابقه جشنواره اعلام نشده و مشخص نیست که فیلم فرمان‌آرا بالاخره در جشنواره سی و سوم نمایش داده می شود یا خیر.

«دلتا ایکس» به کارگردانی علیرضا امینی، «مادر قلب اتمی» ساخته علی احمدزاده و «تابو» ساخته خسرو معصومی نیز از دیگر آثار مشکل‌دار امسال هستند.

هر سه این فیلم ها در شرایطی به جشنواره راه پیدا نکرده‌اند که فیلم‌های قبلی سازندگانشان نیز در توقیف به سر می‌برند.

فیلم‌های «بلوک ۹ خروجی ۲»‌ ساخته علیرضا امینی و «مهمونی کامی» ساخته علی احمدزاده از سال گذشته در توقیف هستند و فرصت دیده شدن پیدا نکرده‌اند.

فیلم «خرس» ساخته خسرو معصومی هم با این‌که دو سال قبل در جشنواره فجر نشان داده شد، ‌اما پروانه نمایش عمومی دریافت نکرد و از آن موقع تا به حال توقیف است.

خسرو معصومی درباره حضور نداشتن فیلم جدیدش «تابو» در جشنواره سی و سوم به خبرگزاری هنر ایران گفته است: «من معتقدم خیلی از فیلم‌ها که از بخش مسابقه خارج می‌شوند، به دلیل ممیزی است که در بخش رقابتی پذیرفته نمی‌شوند.»

این کارگردان در ادامه گفته است: «هر سال جشنواره با بعضی مشکلات همراه است و این مشکلات به دلیل تغییراتی است که در امر سیاست‌گذاری‌ها از سوی دبیر جشنواره اعمال می‌شود. جشنواره فیلم فجر تبدیل به یک جشنواره عافیت‌طلب شده است.»

هنوز اسامی فیلم‌های خارج از مسابقه سی و سومین جشنواره فیلم فجر اعلام نشده و در چند روز آینده و با مشخص شدن این فیلم‌ها، با قطعیت بیشتری می‌توان در مورد حضور نداشتن برخی آثار در جشنواره اظهار نظر کرد.