چند سالی است که موضوع جراحی پلاستیک و زیبایی در ایران سر و صدای بسیاری برانگیخته و حتی به رسانه‌ها و روزنامه‌های اروپايی و آمریکایی نیز کشیده شده است. تاکنون چند فیلم مستند نیز در باره همین موضوع نیز ساخته شده است.
جراحی زیبایی در ایران حتی موضوع مطالعه جامعه شناسان و روان‌شناسانی هم قرار گرفته است.
آرش سبحانی، خواننده گروه پر‌آوازه «کیوسک»، نیز آهنگی در این باره ساخته و خوانده است.
به گفته انجمن جراحان پلاستیک، ایران بزرگ‌ترین مرکز جراحی بینی در دنیا ست. این انجمن در وب‌سایت خود نوشته است که ایران بیشترین عمل «رینو‌پلاستی» (جراحی زیبایی بینی) در دنیا را دارد و بهترین جراحان این رشته نیز متعلق به ایران هستند.
آمار دقیقی از شمار جراحی‌های پلاستیک در ایران موجود نیست ولی جراحان این رشته می‌گویند که بیشترین عمل جراحی روی بینی انجام می‌گیرد و ۷۰ درصد مشتری این نوع جراحی نیز خانم‌ها هستند.
برنامه «نگاه تازه» این هفته به مسأله جراحی زیبایی پرداخته و با دکتر یعقوب افشار، جراح زیبایی و پلاستیک در استانبول، گفت‌وگو کرده است.
گفت‌وگو با دکتر یعقوب افشار را بشنوید
رادیو فردا: آقای دکتر افشار! بیشتر چه کسانی برای جراحی پلاستیک و جراحی‌های زیبایی به شما مراجعه می‌کنند؟
یعقوب افشار: من بیشتر در زمینه جراحی‌های زیبایی کار می‌کنم. حدود ۸۵ تا ۹۰ درصد مراجعان من خانم‌ها هستند.
سیما:
من عمل بینی را ۹ سال پیش انجام دادم. دوستانم همه عمل می‌کردند و من هم فکر کردم حتما یک کار خوبی است و بهتر است من هم عمل کنم.اما از فردای روزی که بینی‌ام را عمل کردم تا شش - هفت ماه بعدش، عذاب وجدان داشتم. احساس بدی داشتم که چرا عضوی از بدنم را برداشته‌ام و در جسمم دستکاری کرده‌ام.
آقایان بیشتر در مورد جراحی بینی و کاشت مو مراجعه می‌کنند. اما خانم‌ها در درجه اول زیبایی بینی، و بعد زیبایی پستان و برداشتن چربی، صورت، شکم، ران‌ها و اندام تناسلی، که عملی جدید است، مراجعه می‌کنند.
در جراحی پلاستیک میزان خطر و میزان تاثیر‌گذاری و بازگشت به وضعیت قبلی چگونه است؟
یعقوب افشار: به نظر من ابتدا تجربه کاری خیلی مهم است و سپس طرز کار و نوع عمل.
مثلا در مورد جراحی بینی اگر جراح کارش را خوب انجام بدهد، حدود ۹۵ درصد بیماران احساس رضایت می‌کنند. یعنی اگر جراح کارش را خوب انجام ندهد فاجعه شروع می‌شود.
تجربه بسیار مهم است. اگر عمل خوب پیش نرود کار به جراحی دوم و سوم می‌کشد.
اصولا پزشک جراح زیبایی باید مادرزاد جراح زیبایی باشد. سپس تحقیقات علمی، و بخصوص تجربه، بسیار مهم است. باید دستش خیلی خوب کار کند و از همه مهم‌تر تجربه داشته باشد.
بیمارانی هم به شما مراجعه می‌کنند که شاید «بیمار» نباشند و انگیزه‌های روانی باعث آمدن آنها به مطب شما شده است. شما در مورد این افراد چه می‌کنید؟
مهتا:
من دماغم را عمل کردم به خاطر اینکه وقتی ۱۸ سالم بود مامانم می‌گفت کوچک کردن دماغ به تو اعتماد به نفس می‌دهد. من هم پذیرفتم. یعنی نمی‌خواستم دماغ سربالا یا کوچولو داشته باشم، فقط می‌خواستم قسمت اضافی آن برداشته شود و یک دماغ طبیعی و جمع و جور داشته باشم.
من خودم زیاد مایل به این کار نبودم؛ ولی حالا که عمل کرده‌ام خیلی راضی‌ام.
یعقوب افشار: در مورد این افراد، نخست باید تصمیم بگیریم بیماری که پیش ما می‌آید آیا واقعا احتیاجی به مشورت با روانپزشک دارد یا نه.
در مورد کسانی که تشخیص بدهیم، نظر روانپزشک را هم می‌پرسیم؛ ولی به تجربه خودمان بیشتر از نظر روانپزشک اهمیت می‌دهیم.
بیماران شما پس از عمل چگونه با اجتماع کنار می‌آیند؟
یعقوب افشار: ما در همان مشاهده اول می‌توانیم ارزیابی کنیم که آیا بیمار واقعا نیاز به عمل دارد یا نه.
حدود پنج درصد از بیماران مسأله روانی دارند و البته این در جوامع و فرهنگ‌های گوناگون فرق می‌کند. زیبایی بینی در جای خود، حدود ۸۰ درصد بیماران ما مشکل انحراف بینی و تنفس دارند.
یا در مورد بزرگی یا کوچکی پستان خانم‌ها، ۹۰ درصد بیماران احتیاج مبرم به پروتئین دارند که به بزرگ کردن پستان بستگی دارد؛ چون پستان‌های آنان در هنگام نوجوانی رشد نمی‌کند.
آیا عمل بینی‌ای که بیماران شما درخواست می‌کنند در طول زمان‌های مختلف فرق می‌کند؟ آیا افرادی که به شما مراجعه می‌کنند مدلی خاصی مد نظر دارند و مثلا از مد روز پیروی می‌کنند؟
یعقوب افشار: در ایران بینی‌های سربالا بیشتر طرفدار دارد. ولی در اروپا بینی‌های کلاسیک بیشتر طرفدار دارد، که همان سر‌پایین است.
ما خیلی اهمیت می‌دهیم که مریض را راهنمایی کنیم که مثلا بینی سربالا داشته باشد چون ممکن است بعد از ده سال، بیست سال شخص عمل شده ناراحت بشود.
بنابر این مشاوره اولیه بسیار مهم است. اینکه جراح فقط از نظر مادی به مسأله نگاه نکند.
ما فقط انگیزه بیمار را در نظر می‌گیریم. بار‌ها اتفاق افتاده که دیده‌ایم مریض نیازی به عمل ندارد. در آن صورت مریض را قانع می‌کنیم که بینی‌اش عیبی ندارد و خیلی هم خوب است.