نشست نیویورک؛ خواست‌ها و هدف‌های پنهان

شورای امنیت سازمان ملل تاکنون سه قطعنامه تحریمی علیه ایران صادر کرده است. (عکس از: AFP)

در رویدادی کم‌سابقه، اعضای گروه موسوم ۱+۵، شامل آمریکا، روسیه، چین، فرانسه و بریتانیا، به همراه آلمان، روز سه‌شنبه در نیویورک با وزیران خارجه برخی کشورهای عربی دیدار کردند.


موضوع این نشست گفت‌وگو درباره ایران و برنامه اتمی آن بود.


دیوید میلی‌بند، وزیر خارجه بریتانیا، پیش از برگزاری این نشست گفته بود که نشست یادشده به بررسی نگرانی کشورهای عرب از «بلندپروازی‌های اتمی» ایران خواهد پرداخت.


پس از پایان نشست نیز وزیر خارجه آمریکا گفت که گروه پنج به علاوه یک در نشست مشترک خود با دیپلمات‌های عربی، بر سر انجام مشورت‌های منظم در باره برنامه هسته‌ای ایران توافق کرده‌اند.


به گفته کاندولیزا رایس، «همه شرکت کنندگان در این نشست با ابراز نگرانی از سیاست‌های هسته‌ای ایران و بلندپروازی‌های منطقه‌ای این کشور از تلاش‌های شورای امنیت سازمان ملل، گروه پنج به علاوه یک و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در باره ایران حمایت کردند.»


رادیو فردا درباره این نشست و چشم‌اندازها و اهداف آن گفت‌وگویی کرده است با هوشنگ حسن‌یاری، استاد روابط بین‌الملل در کالج نظامی ِ سلطنتی کانادا.


رادیو فردا: آقای حسن‌یاری! هدف اصلی کشورهایی که این نشست را برگزار کردند چه بود؟


هوشنگ حسن‌یاری: بايد به اين مسأله اشاره كرد كه گروه ۱+۵ در حال گسترش رايزنى‌ها است و ورود كشورهاى عربى در مسأله هسته‌اى ايران بسيار حايز اهميت است.


گروه ۱+۵ درصدد اين هستند كه در محكوميت برنامه هسته‌اى جمهوری اسلامی و فشار بر ايران، كشورهاى ديگرى را با خود همراه كنند.


من اعتقاد دارم يكى از اهداف اصلى ورود كشورهاى عربى منطقه به مباحث هسته‌اى ايران، منزوى كردن ايران در منطقه و در نتيجه افزايش فشارها و بيشتر مشروعيت بخشيدن به قطعنامه احتمالى است كه به تصويب خواهد رسيد.


آيا فكر نمى‌كنيد كشورهاى عربى بيش از آن كه در جهت مخالفت با برنامه اتمى ايران گام بردارند، تلاش مى‌كنند كه وضعيت خود را در منطقه تثبيت كنند؟


هوشنگ حسن‌یاری: زبان چندگانه اى كه كشورهاى عربى در مورد ايران به كار مى‌برند چيز تازه‌اى نيست.


در بسيارى موارد ديده شده است كه در جلسات اتحاديه عرب و شوراى همكارى خليج فارس، همواره ايران را در ارتباط با جزاير سه‌گانه ايرانى در خليج فارس محكوم كرده و همچنين نگرانی‌هاى خود را نسبت به مسأله هسته‌اى ايران ابراز داشته‌اند.


گروه ۱+۵ درصدد اين نيست تا كشورهاى ديگرى را وارد اين بحث‌ها كند كه در روند داخلى اين گروه اختلال ايجاد كنند.


بنابر اين، در مورد ورود كشورهاى عربى به جرگه ۱+۵ بايد گفت كه اين گروه تصميم دارند كشورهاى مخالف برنامه اتمى ايران را بيشتر كنند.


يكى از كشورهايى كه نپذيرفت در اين بحث دخالت كند كشور عمان بود كه از جانب رسانه‌هاى ايرانى به عنوان كشورى كه حاضر نشد در مورد برنامه هسته‌اى ايران با ديگران هم‌صدا شود معرفى شده است.


به اين معنا كه كشورهاى ديگرى كه وارد بحث ۱+۵ مى شوند به طور كامل با خواسته‌هاى اين گروه هم‌خوانى دارند.


آقاى حسن‌يارى! اين نشست به دنبال ابراز نگرانى كشورهاى عربى و برخى كشورهاى حوزه خليج فارس از احتمال در پيش گرفتن استراتژى گفت‌وگوى بى قيد و شرط باراک اوباما با ايران برگزار شد. آيا شركت كنندگان در اين نشست تلاش داشتند ضمن برگزارى اين جلسه پيامى به باراک اوباما، رييس جمهوری منتخب آمريكا، بدهند؟


هوشنگ حسن‌یاری: اين سؤال بسيار مهم و كليدى است، به اين معنا كه نشان دهنده خواسته اصلى كشورهاى عربى است.


تمام كشورهاى عربى، حتى كشورى مانند سوريه كه در ظاهر روابط بسيار نزديكى با ايران دارد، نگران عادى شدن روابط بين ايران و آمريكا هستند.


آنها از اين وحشت دارند كه اگر چنين روابطى عادى شود، همكارى و حمايت آمريكا را از دست بدهند؛ زيرا ايران كشور بزرگ‌تر، غنى‌تر و مهم‌ترى است كه درمنطقه حساسى قرار دارد.


در نتيجه كشورهاى عربى، اسراييل و حتى روسيه، چين و تركيه از جمله كشورهايى هستند كه همواره درصدد اين بوده‌اند كه روابط ايران با آمريكا عادى نشود؛ زيرا عادى شدن روابط ايران با آمريكا بسيارى از واسطه‌ها را از بين خواهد برد.


من اعتقاد دارم كه خواسته واقعى اين كشورها اين است كه رابطه ايران و آمريكا همچنان دچار تنش بماند.