نتایج نظر سنجی موسسه بين المللی گالوپ از شش ملت مسلمان - از جمله ايران - نشان می دهد که به نظر اکثريت شرکت کنندگان در این نظرسنجی، دين و دموکراسی با هم سازگاری دارند و می توان قانونگذاری را با قوانين شرعی و مذهبی، تطبيق داد.
گروهی از شهروندان ایرانی، مصری، اندونزیایی، پاکستانی، فلسطینی و ترک (ترکیه)، به همراه شهروندان آمریکایی به پرسش های های این نظرسنجی پاسخ داده اند.
بر اساس نتايج اين نظرسنجی، حرکت احزاب سياسی و دينی در سال های اخير و به ويژه دو سال گذشته، نشان می دهد که گروه های دينی تطابق بيشتری با اصول و روش سياسی داشته و بيشتر ترجيح می دهند در خط سياسی و دين عملگرايانه، فعاليت کنند.
پيشتر، همواره اين گونه استدلال می شد که به دليل قوانين کمتر انعطاف پذير دينی و جوامع در حال گذار، امکان تطابق دين و دموکراسی وجود ندارد؛ اما نظرسنجی اخير موسسه گالوپ نشان می دهد که در چند کشور مسلمان و آمريکا، اين نظر به صورت جدی و با اکثريت دنبال می شود که می توان دين و دموکراسی را با هم تطبيق داد.
برای مثال، ۶۶ درصد از مردم ايران و ۵۴ درصد از مردم اندونزی، در اين نظر سنجی گفته اند که از اينکه قوانين شرعی اسلام، يکی از منابع قانونگذاری باشند، حمايت می کنند.
رقم حاميان اينکه شريعت از منابع قانونگذاری باشد، در پاکستان و مصر هم بالاست. در مصر ۶۷ درصد و در پاکستان، ۵۹ درصد با اين نظر موافق هستند.
در مقام مقايسه، می توان گفت که تقريبا نيمی از آمريکايی ها هم همين نظر را دارند.
در نظر سنجی گالوپ، حدود ۴۶ درصد مردم آمريکا گفته اند که بهتر است انجيل يکی از منابع قانونگذاری باشد؛ حدود ۹ درصد از آمريکايی ها هم گفته اند که انجيل بايد قطعا يکی از منابع قانونگذاری باشد.
اما در مورد نقش رهبران مذهبی نيز، اين نظرسنجی نشان می دهد که بيشتر مردم شش ملت مسلمان و شهروندان آمريکایی، معتقدند که بايد رهبران مذهبی، در امر قانونگذاری، حضور فعال داشته باشند.
در آمريکا، ۶۵ درصد و در ايران، ۵۶ درصد پاسخ داده اند که از حضور رهبران دينی و مذهبی در امر قانونگذاری، حمايت می کنند و موافق آن هستند.
اين در حالی است که در اندونزی که بزرگ ترين جامعه مسلمان دنيا را در اختيار دارد، حدود ۵۳ درصد، با حضور رهبران مذهبی در امر قانونگذاری، مخالف هستند.
در کشورهايی که اين نظر سنجی انجام شده، اکثريت گفته اند که دين، از ضروريات زندگی آنها است. درصد مردمی که دين را از ضروريات زندگی می دانند در ايران، ۷۴ درصد و در آمريکا، ۶۸ درصد است.
شهروندان ترکيه، برخلاف ديگر ملت های مسلمان حاضر در اين نظرسنجی، بيشتر مخالف نزديکی دين و دموکراسی و مذهب و قانونگذاری بوده است.
نظر سنجی گالوپ، از ۱۰۰۰ نفر بالای ۱۵ سال در هر کشور و از اسفند ۱۳۸۳، تا شهريور ۱۳۸۵، انجام شده است.