شرايط کنونی عراق، افغانستان و ايران، بيانگر اختلاف نظرها و برداشت های متفاوت ميان اروپا و ايالات متحده آمريکا، نسبت به چالش های موجود است و همچنين شرايط همکاری ميان کشورهای پيمان آتلانتيک را منعکس می کند.
«بنياد کونراد آدناور»، «مرکز آمريکايی» و «انستيتوی چک برای سياست های اروپايی»، چندی پيش نشستی را در شهر پراگ برگزار کردند تا همين موضوع را مورد بحث قرار دهند.
سور ووينسکو از « انستيتوی سياست های عمومی» در شهر بوداپست، اين بحث را با نقل قولی از کتاب از بهشت تا قدرت: آمريکا و اروپا در نظم جديد جهانی نوشته رابرت کاگان آغاز کرد.
ووينسکو گفت:« زمان آن فرا رسيده است تا ديگر تظاهر نکنيم که اروپاييان و آمريکايی ها در رابطه با مسائل جهان از ديدگاه مشترکی برخوردارند و يا حتی در يک دنيای مشترک زندگی می کنند. امروز در زمينه مسائل عمده استراتژيک و بين المللی، پنداری آمريکايی ها از کره مريخ و اروپاييان از زهره می آيند. آنها تنها در رابطه با مسائل کوچک با يکديگر توافق دارند. درک متقابل آنها نسبت به يکديگر رفته رفته کمرنگ تر می شود و روابطشان فانی و زودگذر است. دلايل جدايی های ميان کشورهای پيمان آتلانتيک نيز عميق، گسترده و ناپايدار به نظر می رسد.»
- در کشورهای مردم سالار رای دهندگان نسبت به گزينه نظامی صبر و تحمل کمتری از خود نشان می دهند و ناتو از چنين کشورهايی تشکيل می شود.
بيان اين مسئله شايد کمی مبالغه آميز به نظر آيد، اما مشکلات موجود در روابط ميان ايالات متحده آمريکا و اتحاديه اروپا واقعی است.
استراتژی های اتحاديه اروپا و ايالات متحده آمريکا نشان دهنده اشتراک نظر آنها در ارزش ها و تهديداتی است که با آن مواجهند، اما اختلاف نظرهای آنها بر سر مسائل اساسی تر بروز می کند.
اکثر اروپاييها طرفدار سياست مصرف پول بيشتردرراستای انجام کمک های بشردوستانه هستند و تنها بيست درصد آنها با ارسال نيروهای نظامی در رويارويی با خطرات بين المللی موافقند، درحالی که حدود شصت درصد آمريکاييان از توسل به راه حل نظامی در صورت لزوم حمايت می کنند.
در رابطه با برنامه اتمی ايران ۴۷ درصد اروپاييها ترجيح می دهند از راه فشارهای ديپلماتيک وارد عمل شوند، حال آنکه ۴۷ درصد آمريکايی ها معقتدند بايد بتوان در صورت لزوم به گزينه نظامی متوسل شد.
ووينسکو گفت شرايط داخل افغانستان نيز جدايی بين اروپا و آمريکا را ترسيم می کند.
به گفته وی، تمامی اعضای ناتو بر اساس قردادهای کتبی، رسما به انجام ماموريت در افغانستان متعهدند. اما بسياری از کشورهای عضو ناتو موفق نشده اند منابع لازم برای انجام وظايف خود را تکميل کنند، که اين خود لازمه تشکيل هرگونه ائتلافی است.
- عراق، افغانستان و ايران تنها خطراتی نيستند که دنيای غرب را تهديد می کنند. تلاش های روزافزون روسيه برای دستيابی به موقعيتی که اتحاديه جماهير شوروی سابق روزی از آن برخوردار بود، و سياست های مسکو در مخالفت با تقريبا تمامی اقدامات و ابتکارهای کشورهای غربی، اکنون خطرجديدی برای همکاری ميان کشورهای پيمان آتلانتيک شمالی به شمار می آيد.
برخی از کشورهای عضو ناتو مانند کانادا يا دانمارک حتی علائمی از خود نشان می دهند که حاکی از احتمال عقب نشينی نيروهايشان از افغانستان است.
ووينسکو گفت کمبود نيروهای زمينی باعث می شود که ناتو بيشتر به حملات هوايی دست بزند، که اين به نوبه خود موجب کشته شدن مردم غير نظامی می شود. شمار بالای کشته شدگان هم از محبوبيت نيروهای ائتلافی در ميان مردم منطقه می کاهد.
وی افزود: « درحال حاضر پيروزی يا شکست جنگ ها در داخل منازل مردم صورت می گيرد. اگر عموم مردم از يک ماموريت نظامی حمايت نکنند، آنگاه آن جنگ شکست خواهد خورد.»
به گفته ووينسکو، در کشورهای مردم سالار رای دهندگان نسبت به گزينه نظامی صبر و تحمل کمتری از خود نشان می دهند و ناتو از چنين کشورهايی تشکيل می شود.
ووينسکو افزود در مورد عراق، شرايط حتی بدتر است، زيرا اين جنگ از ابتدا با مخالفت ميان کشورهای ائتلاف ناتو آغاز شد، و اختلاف نظرها کماکان به همان شکل سابق باقی مانده است.
وی گفت:« جنگ عراق برای روابط کشورهای پيمان آتلانتيک شمالی نقش زلزله ای مهيب را ايفا کرد.»
سايمون هندرسون از «انستيتوی واشنگتن برای سياست های خاور نزديک» نيز در رابطه با شرايط همکاری ميان کشورهای پيمان آتلانتيک شمالی ابراز نگرانی کرد و گفت:«من موقعيت فعلی افغانستان و عراق را شکست تلقی نمی کنم، اما مطمئنا آنها را چالش هايی دنباله دار می بينم.»
سخنگويان در اين اجلاس همچنين متذکر شدند که عراق، افغانستان و ايران تنها خطراتی نيستند که دنيای غرب را تهديد می کنند.
هندرسون در همين زمينه گفت تلاش های روزافزون روسيه برای دستيابی به موقعيتی که اتحاديه جماهير شوروی سابق روزی از آن برخوردار بود، و سياست های مسکو در مخالفت با تقريبا تمامی اقدامات و ابتکارهای کشورهای غربی، اکنون خطرجديدی برای همکاری ميان کشورهای پيمان آتلانتيک شمالی به شمار می آيد.