مرکز مديريت بحران کشوراعلام کرد که شهروندان تهرانی ازنخستين ساعت بامداد ۱۱ آذر ماه، زمين لرزه های مصنوعی که توسط پژوهشگران ايرانی ايجاد می شود را به مدت سه ماه تجربه خواهند کرد.
معاون مرکز مديريت بحران گفت:«پژوهشگران مرکز مديريت بحران با همکاری پژوهشگاه بين‌المللی مهندسی زلزله از روز ۱۱ آذر ماه برای شناسايی و کشف گسل های پنهان در تهران زمين لرزه های مصنوعی ايجاد خواهند کرد.»
زمين لرزه های مصنوعی درحالی تهران را به لرزه در می آورند که پايتخت ۱۷ ميليون نفری ايران خود بر روی چند گسل بزرگ قرار داشته و همواره زمين لرزه ای بزرگ را انتظار می کشد.
همچنين بنا بر شواهد موجود ، شهر تهران در بسياری از مناطق دارای بناهايی قديمی و بافتی فرسوده است و همين مساله، بر ميزان آسيب پذيری پايتخت ايران در برابر زلزله افزوده است.
از سويی ديگر بنا بر تحقيقات ارايه شده توسط کارشناسان علوم زمين و متخصصان معماری و شهرسازی، بناهای حياتی و زيرساختی شهر تهران مانند پل ها، بيمارستان ها،مدارس و دانشگاه ها ،شبکه های گاز، برق و آب، ايستگاه های سوخت رسانی، پالايشگاه ها و... نيز آمادگی برخورد با حادثه ای نظير زمين لرزه را نخواهند داشت.
چرا زمين لرزه های مصنوعی؟
محسن ابراهيمی يکی از کارشناسان اين طرح علت چنين آزمايش مخاطره آميزی را يافتن گسل های فرعی تهران عنوان کرده و گفته است:« با وجود آنکه گسل‌های فرعی به تنهايی موجب بروز زلزله نمی شوند و تنها با لغزش گسل‌های اصلی امکان فعال شدن دارند، اما مسئولان در مديريت بحران معتقدند که شناخت وضعيت گسل های پنهان در مديريت ريسک و کاهش ميزان خطرپذيری شهر تهران بسيار موثر است.»
زمين لرزه های مصنوعی از ۱۱ آذرماه در عمق ۴ کيلومتری زمين و به طول ۸ کيلومتر از ساعت ۱ تا ۴ بامداد هرروز و به مدت سه ماه ايجاد خواهند شد.
مسئولان شهری و پژوهشگران مرکز مديريت بحران در حالی دست به چنين اقدامی خواهند زد که پس از انتشار خبر اين تحقيقات سه ماهه، بسياری ازکارشناسان مسايل شهری و همچنين مردم شهر تهران از اين موضوع اظهار نگرانی کرده و آن را آزمايشی خطرناک دانسته اند.
اين درحالی است که پس از برخی واکنش ها نسبت يه اين تحقيقات، حمزه شکيب رييس کميته ايمنی شورای شهر تهران بدون در نظر گرفتن عمق نگرانی های شهروندان تهرانی گفت:« در صورتی که در اثر اين ارتعاشات، ملکی دچار خسارت شود مجريان طرح بدون ترديد مکلف به پرداخت خسارت هستند.»
در همين ارتباط معاون مرکز مديريت بحران نيز گفته است: «با توجه به اينکه امواج توسط دستگاه ها از وسط بزرگراه ها به مسيرهای تعيين شده ارسال خواهد شد، بنابراين گمان نمی کنم اجرای طرح تاثيری در به هم خوردن آرامش شهروندان داشته باشد، ضمن آنکه قبل از شروع عمليات اطلاع رسانی لازم انجام خواهد گرفت.»
با اين همه سوالی که اين روزها در ذهن ميليون ها تهرانی تکرار می شود اين است که آيا بناها و ساختمان های تهران از استحکام لازم برای غلبه بر اين زمين لرزه های مصنوعی برخوردارند؟
فعاليت گسل های تهران
تهران بر روی چند گسل اصلی و تقريبا فعال واقع شده است که اصلی ترين اين گسل ها ، گسل شمالی و شمال به جنوب است.
در حقيقت با محاصره تهران در ميان گسل های شمال «مشاء به فشم»، گسل شمالی- جنوبی و همچنين گسل های جنوبی، از جمله گسل های « ايوانکی»، «ری»، «کهريزک» و گسل «رباط کريم»، اين احتمال وجود دارد که در صورت فعاليت گسل شمالی، زلزله ای به قدرت هفت ريشتر و در صورت فعاليت گسل های جنوبی، زلزله با توانايی شش ريشتر، تهران را بلرزاند.
نمونه چنين زلزله ای در شهريور و مهر ۱۳۴۱ (سپتامبر ۱۹۶۲) در تهران روی داد و هزار تن کشته و ۲۰۰ روستای ويران در بويين زهرا در غرب تهران بر جای گذاشت.
وقوع زلزله در تهران، ممکن است تنها يک احتمال باشد، اما کارشناسان تاکيد می کنند که چنين امری را نبايد ناممکن دانست. آژانس بين المللی ژاپن، جايکا، در گزارشی که در سال ۲۰۰۳ ميلادی منتشر کرد، مدعی شد که در صورت فعال شدن گسل ری، بزرگ ترين آسيب ناشی از زلزله در تاريخ بشر در تهران روی خواهد داد.
از سوی ديگر، بنا بر آمار و گزارش های موجود، در چند سال اخير نشانه های خاصی از فعال شدن گسل های تهران گزارش شده و توسط کارشناسان ايرانی مورد بررسی قرار گرفته است.
رانش و زمين لغزش ها در مناطقی مانند اوشان، حاجی آباد اوشان، شهرک مجلس دره فرحزاد ، سمت راست سد لتيان و برخی نقاط ديگر، همگی می توانند مواردی از فعال شدن گسل های اصلی تهران تلقی شوند که در گزارش های اين پايگاه علمی تاييد شده اند.
در چنين شرايطی، آيا می توان ايجاد زمين لرزه های مصنوعی طی سه ماه آينده و آماده سازی مردم پايتخت را اشاره ای غيرمستقيم به احتمال وقوع زمين لرزه در تهران دانست؟