طرح ضربتی برای «قابل تحمل کردن چهره تهران»

استانداری تهران از اجرای طرح ضربتی جمع‌آوری گدایان از سطح پایتخت خبر داده است، طرحی که به گفته محمدعلی عرفان‌منش، مدیرکل امور اجتماعی استانداری تهران، قرار است همزمان با نزدیک شدن به سال نو خورشیدی انجام شود.

گزارش محمد ضرغامی را بشنوید

آقای عرفان‌منش دلیل اجرای این طرح را آن چه «قابل تحمل کردن چهره شهر تهران برای شهروندان» در آستانه سال جدید خوانده عنوان کرده است. در تابستان گذشته نیز مشابه چنین طرحی به اجرا درآمد، اما نتایج آن هیچ گاه در رسانه‌ها بازتابی نداشت.

امید توشه، روزنامه‌نگار در تهران، به دلایل اجرای چنین طرح‌های ضربتی پرداخته است:

در تمام طرح‌های اجتماعی که اجرا می‌شوند، معمولا زمانی به مرحله اجرا می‌رسند که احساس بشود آن آسیب اجتماعی در حد و حجمی است که می‌تواند باعث آزار شهروندان بشود.

با وجود این که تکدی‌گری در قوانین جمهوری اسلامی ایران جرم تلقی شده است. اما شمار این افراد رو به افزایش است و برخی حتی از حرفه‌ای شدن این مسئله صحبت می‌کنند.

واقعا باید بین متکدیان حرفه‌ای که به صورت حرفه‌ای و سازمان‌یافته عمل می‌کنند و درآمد خوبی دارند با کسانی مانند کارتن‌خواب‌ها و دیگر افرادی که از حجم آسیب‌های اجتماعی و مشکلات اقتصادی راهی جز تکدی برایشان باقی نمی‌ماند، تفکیک قائل شد. یکی از بزرگ‌ترین ایرادهایی که وجود دارد و می‌توان پیش‌بینی کرد که این طرح یا طرح‌های مشابه به سرانجام نرسد این است که آسیب‌های اجتماعی در کشور ما متولیان مختلفی دارد و هر کدام از این دستگاه‌ها هم با علم و شیوه خودشان عمل می‌کنند. متاسفانه، یک‌دست نبودن این فعالیت‌ها باعث می‌شوند که در نهایت ما اثر چندانی را از اجرای این برنامه‌ها نبینیم.

آن چیزی که در این سال‌ها درباره تکدی‌گری وجود داشته تا چه اندازه توانسته پاسخی باشد به پرسشی که در این باره وجود دارد مبنی بر این که چه چیزی به گسترش این موضوع دامن زده است؟

شاید یکی از دلایل این باشد که به نظر می‌رسد، درآمد خوبی وجود دارد که ما هر روز شیوه‌های جدید را می‌بینیم که توسط متکدیان حرفه‌ای اجرا می‌شود.

می‌شود به این شیوه‌ها اشاره‌ای کنید؟

یک دوره‌ای سعی می‌کردند که از کودکان یا نوزدان استفاده کنند، اما در حال حاضر به شیوه‌های دیگری روی می‌آورند و معمولا خلاقیت هم به خرج می‌دهند، برخی از این متکدیان حرفه‌ای ظاهرشان را برای این کار تغییر می‌دهند، اما بخش دیگری که تعداد آن‌ها در حال افزایش است، به نظر می‌رسد که ناشی از وضعیت اقتصادی آنهاست. هرچند که اقداماتی هم صورت گرفته است، به طور مثال گرم‌خانه‌های مختلفی در سطح شهر تهران و چند شهر دیگر تاسیس شده است، اما به نظر می‌رسد با توجه به این که روز به روز به تعداد این افراد افزوده می‌شود، این تعداد گرم‌خانه ساخته شده، کافی نیست.

اما شگردها در سطح شهری مانند تهران چقدر تغییر کرده است؟

پدیده‌ای که می‌توان گفت در یکی دو سال اخیر در سطح شهر تهران دیده می‌شود، پدیده متکدیان شیک است. کسانی که از نظر ظاهر اصلا متکدی به نظر نمی‌رسند، اما عمل آن‌ها کاملا تکدی‌گری است.

مثلا یکی از شیوه‌های آن‌ها به این شکل است که یک خانم جوانی با کودکی در ماشینی، کنار شما می‌ایستد و می‌گوید که بنزین او همین الان تمام شده است و مبلغی پول نیاز دارد تا خود را به نزدیک‌ترین پمپ بنزین برساند.

اما جدا از این، متکدیانی که از کودکان برای تکدی‌گری استفاده می‌کنند، آن‌ها هم شیوه‌های خود را تغییر داده‌اند.

با توجه به این که فرم، قالب و شگرد تکدی‌گری به گفته شما تغییر کرده است، آیا این مسئله به سادگی برای مقام‌های استانداری تهران قابل تشخیص است؟

به هیچ وجه. در واقع بعید می‌دانم این طرحی که قرار است اجرایی شود آن بخش از متکدیان را هدف قرار داده باشد و بیشتر کارتن‌خواب‌ها و این متکدیان حرفه‌ای که پشت چهارراه‌ها می‌ایستند و مشخص است که در حال تکدی‌گری هستند، مورد هدف این طرح هستند.

الان مبالغی که مردم به متکدیان پرداخت می‌کنند به چه میزانی رسیده است؟

به نکته بسیار خوبی اشاره کردید، شاید پیش از این به طنز و کنایه می‌گفتند که اگر به یک متکدی مبلغی اندکی بدهید او قبول نمی‌کند، اما این موضوع، الان تبدیل به واقعیت شده است. الان اگر یک متکدی جلوی شما را می‌گیرد و شما می‌خواهید به او مبلغی کمک کنید، قطعا باید یک اسکناس باشد و با توجه به این که در سال‌های اخیر پول ملی تضعیف شده است، متکدیان انتظار ندارند که آن اسکناسی که قرار است به آن‌ها کمک بشود، یک اسکناس خرد باشد و این دلیل باعث شده که آن‌ها درآمد خوبی داشته باشند.