اثرات تعطیلات طولانی بر فعالیت‌های اقتصادی در ایران

در تقویم ایران علاوه بر دو هفته تعطیلات نوروزی، تعطیلی‌های دیگری هم هست.

شمار بسیار قابل توجه روزهای تعطیل در ایران و مقایسه آن با سایر کشورها، بارها از سوی کارشناسان مسائل اجتماعی و اقتصادی مورد بررسی قرار گرفته است.

رادیوفردا در گفت‌وگویی با فریدون خاوند، استاد اقتصاد در پاریس، از او پرسیده است که اصولا پدیده تعطیلات چه تاثیری بر فعالیت‌های اقتصادی دارد.

تحلیل فریدون خاوند را بشنوید

رادیوفردا: شمار روزهای تعطیل در ایران و مقایسه آن با سایر کشورها، بارها از سوی کارشناسان مسائل اجتماعی و اقتصادی در کشور مورد بررسی قرار گرفته است. اصولا پدیده تعطیلات چه تاثیری دارد بر فعالیت‌های اقتصادی؟

فریدون خاوند: در همه اقتصادها، روزهای تعطیل با تغییرات کم و بیش مهمی در فعالیت‌های اقتصادی همراه است. از یک طرف شماری از شهر وندان با استفاده از تعطیلات خودشان به فعالیت‌های تفریحی از جمله گردشگری روی می‌آورند و با این کار، به رشته‌های خاصی از جمله در عرصه حمل ونقل، هتلداری و غیره رونق می‌دهند. از این لحاظ تعطیلی‌ها زمینه ساز یک سلسله فعالیت‌های اقتصادی هستند.

ولی از طرف دیگر هر روز تعطیل همگانی، خلق ثروت را، به دلیل متوقف شدن شمار زیادی از فعالیت‌های اقتصادی، به شدت پایین می‌آورد و در واقع به رشد تولید ناخالص داخلی ضربه وارد می‌کند. اگر یک روز تعطیل در ایران معادل باشد با متوقف شدن همه فعالیت‌های اقتصادی کشور، تولید ناخالص داخلی کشور با همین یک روز حدود یک میلیارد و سیصد میلیون دلار پایین می‌آید. این جنبه منفی تعطیلات است.

پدیده تعطیلات، از قدیم‌ترین روزگاران، یکی از دستاوردهای تمدن انسانی است. ولی از طرف دیگر اگر در کشوری مثل ایران، تعطیلات بیشتر از سایر کشورها باشد، طبعا این پدیده مشکل‌آفرین می‌شود، چون در فضای جهانی شدن اقتصاد، اگر کشوری کم تر دیگران کار کند، طبعا قدرت رقابت خودش را از دست می‌دهد و فقیرتر می‌شود.

ایران، از لحاظ شمار روزهای تعطیل، در رابطه با سایر کشورها در چه وضعیتی است؟

از زمان انقلاب تا امروز، شمار روزهای تعطیل رسمی مذهبی، ملی و حکومتی در ایران از ۱۶ روز به ۲۶ روز رسیده، در واقع ده روز زیاد شده. در مقام مقایسه بد نیست بدانیم که در کشورهای اروپای غربی حداکثر روزهای تعطیل به چهارده روز می‌رسد، و تازه ایران باید با کشورهای پویای در حال توسعه مقایسه بشود که در آنها شمار روزهای تعطیل کمتر هم هست.

به علاوه توزیع روزهای تعطیل در ایران کار را مشکل تر می‌کند. چون که با توجه به ماهیت نظام سیاسی کشور، شمار تعطیلات مذهبی، بر اساس تقویم قمری، در ایران زیاد است. تعطیلات مذهبی ماه‌های قمری می‌چرخد و گاه با تعطیلات ملی و حکومتی و یا روزهای آخر هفته تلاقی پیدا می‌کند و طی چند روز پی در پی، اغلب یک هفته، کشور را به تعطیلی می‌کشاند. این آسیب زیادی وارد می‌آورد هم بر واحدهای تولیدی و هم بر روابط کشور با دنیای خارج.

آیا باید شمار روزهای تعطیل در ایران کم بشود؟

به هر حال سازماندهی روزهای تعطیل در زمره هزار و یک معضل اقتصادی و اجتماعی است که باید مورد توجه قرار بگیرد، به خصوص از این لحاظ که بهره‌وری هم در ایران به شدت پایین است. اگر ایران بخواهد خودش را به پای کشورهای پویای در حال توسعه برساند، خواه ناخواه مجبور خواهد شد به این مسئله هم بپردازد.