الهام حیدری دبیر پیشین کمیته تحقیق فدراسیون کشتی ایران است. او که برای تحصیل به کانادا رفته، فعالیت به عنوان داور کشتی را هم آغاز کرده است. حیدری به عنوان تحلیل‌گر ایستگاه رادیویی دانشگاه آلبرتا در محل برگزاری مسابقات جهانی ۲۰۱۳ حضور دارد.
رشته تحصیلی او تاریخ است و پایان‌نامه‌اش هم به نقش «نامه‌های پارسی» مونتسکیو اختصاص دارد: این که چگونه روشنفکران قرن هجدهم فرانسه به خاطر تنگناهای سیاسی، قالب ادبیات را در نقد حاکمان به کار گرفتند تا عصر خود را از زاویه نگاه شرقی‌ها نقادی کنند و از مخاطرات سیاسی‌اش هم در امان بمانند.
در نگاه نخست، این موضوعات تجانسی با فضای ورزش کشتی ندارد. موضوعی که از خود الهام حیدری خانم پرسیدیم و در حین برگزاری مسابقات کشتی زنان، با او درباره کیفیت رقابت‌ها، نتایج مسابقات، همچنین آغاز فعالیت او به عنوان داور کشتی گفت‌وگو کردیم.
به عنوان نخستین داور ایرانی در کشتی زنان، چطور شد که تصمیم گرفتید پا به روی تشک بگذارید؟
الهام حیدری: سال ۱۳۸۱ در فدراسیون محمدرضا طالقانی، دبیر کمیته تحقیق بودم. فردی که از نام‌های ماندگار ورزش ایران است. آن کمیته زیر نظر جواد رفوگر مدرس دانشگاه و رئیس سابق فدراسیون کشتی اداره می‌شد. دکتر گودرزی روان‌شناس تیم ملی و دکتر بهمن میرزایی که حالا عضوی از کمیته علمی فدراسیون جهانی است هم در کمیته تحقیق عضویت داشتند. پس از مهاجرت نیز سه کلینیک داوری را گذراندم و با تایید مایک دراوت رئیس کمیته داوران استان آلبرتا در چند دوره از مسابقات مختلف ادمونتون سوت زدم. کشتی ورزش اول ایرانیان است. در این گزاره کلیشه‌ای، تفکیک جنسیتی وجود ندارد. ایرانیان یعنی هم مردان و هم زنان.
چه حسی دارید از این که شما در بوداپست هستید، اما تیم زنان ایران در این مسابقات حضور ندارد؟
در هیچ کدام از تحقیقات دانشگاهی در عالی‌ترین سطوح علمی، کشتی جزء ورزش‌های خشن دسته‌بندی نشده. اتفاقاً هر کشتی‌گیری عصبی شود و به خشونت روی بیاورد، سند شکست خودش را امضا کرده. کشتی ورزشی است تکنیک‌محور. همین مسابقاتی که ملاحظه می‌کنید، هیچ کس مدال نگرفت مگر با توانایی فنی و بهره هوشی. آلمان در جام جهانی ۲۰۰۶ فوتبال سوم می‌شود، سال بعد هم جام جهانی فوتبال زنان را فتح می‌کند. اما حالا مردان ما قهرمان کشتی جهان شده‌اند، اما دختران ما اصلاً جزء تیم‌های شرکت‌کننده نیستند. کسی نمی‌داند چرا زنان ایرانی باید از فعالیت در چنین ورزشی که ریشه در تاریخ کشورشان هم دارد محروم شوند.
حالا شما با روی آوردن به داوری، پیشگام شدید در عرصه کشتی زنان.
دختران بسیاری از این خط قرمز غیرعقلانی گذشتند. در فدراسیون کشتی طی این سال‌ها خانم‌های بسیاری، با وجود تمام محدودیت‌ها و جزم‌اندیشی‌ها، در کمیته‌های مختلف مسئولیت‌های کلیدی داشتند. در رسانه‌ها هم کشتی‌نویسان شاخصی مثل مرضیه دارابی حضور دارند که کشتی‌گیران تیم ملی مردان هم از نقدها و تحلیل‌های او استفاده می‌کنند.
مسابقات زنان در بوداپست را چطور دیدید؟
مشارکت کشورها در کشتی زنان گسترده‌تر بود. دختران کشتی‌گیر از پرو، مکزیک، آرژانتین، کلمبیا و ونزوئلا هم روی تشک آمدند. یعنی اگر ژاپن را نادیده بگیریم، کشتی زنان مثل مردان نیست که در انحصار چند کشور مانند ایران و روسیه باشد. کشتی زنان با شتاب چشمگیری رو به توسعه است. مردان کشتی‌گیر، همگی دیدند و می‌دانند که ما زنان، چه نقش پررنگی داشتیم در حفظ این ورزش در جدول بازی‌های المپیک. اگر کارول هوین کانادایی و لیز لگراند فرانسوی با آن دفاعیات درخشان‌شان نبودند، کشتی حالا جایی در المپیک نداشت.
کشتی مردان را هم دنبال کردید؟
مسابقات را به طور کامل دیدم. تیم کشتی آزاد ایران با کوچینگ عالی و انسجام خوبی که داشت، همچنین آمادگی مشهود کشتی‌گیران، توانست با شایستگی قهرمان جهان شود. مقررات جدید هم باعث زیبایی کشتی شده. در تیم ما از باتجربه‌ترین‌ها مثل رضا یزدانی گرفته تا جوان‌ترین عضو که عزت‌الله اکبری بود، انگیزه، میل به موفقیت و باور به این که کسی قوی‌تر از ما نیست، حرف اول را می‌زد.
رشته تحصیلی او تاریخ است و پایان‌نامه‌اش هم به نقش «نامه‌های پارسی» مونتسکیو اختصاص دارد: این که چگونه روشنفکران قرن هجدهم فرانسه به خاطر تنگناهای سیاسی، قالب ادبیات را در نقد حاکمان به کار گرفتند تا عصر خود را از زاویه نگاه شرقی‌ها نقادی کنند و از مخاطرات سیاسی‌اش هم در امان بمانند.
در نگاه نخست، این موضوعات تجانسی با فضای ورزش کشتی ندارد. موضوعی که از خود الهام حیدری خانم پرسیدیم و در حین برگزاری مسابقات کشتی زنان، با او درباره کیفیت رقابت‌ها، نتایج مسابقات، همچنین آغاز فعالیت او به عنوان داور کشتی گفت‌وگو کردیم.
به عنوان نخستین داور ایرانی در کشتی زنان، چطور شد که تصمیم گرفتید پا به روی تشک بگذارید؟
الهام حیدری: سال ۱۳۸۱ در فدراسیون محمدرضا طالقانی، دبیر کمیته تحقیق بودم. فردی که از نام‌های ماندگار ورزش ایران است. آن کمیته زیر نظر جواد رفوگر مدرس دانشگاه و رئیس سابق فدراسیون کشتی اداره می‌شد. دکتر گودرزی روان‌شناس تیم ملی و دکتر بهمن میرزایی که حالا عضوی از کمیته علمی فدراسیون جهانی است هم در کمیته تحقیق عضویت داشتند. پس از مهاجرت نیز سه کلینیک داوری را گذراندم و با تایید مایک دراوت رئیس کمیته داوران استان آلبرتا در چند دوره از مسابقات مختلف ادمونتون سوت زدم. کشتی ورزش اول ایرانیان است. در این گزاره کلیشه‌ای، تفکیک جنسیتی وجود ندارد. ایرانیان یعنی هم مردان و هم زنان.
چه حسی دارید از این که شما در بوداپست هستید، اما تیم زنان ایران در این مسابقات حضور ندارد؟
در هیچ کدام از تحقیقات دانشگاهی در عالی‌ترین سطوح علمی، کشتی جزء ورزش‌های خشن دسته‌بندی نشده. اتفاقاً هر کشتی‌گیری عصبی شود و به خشونت روی بیاورد، سند شکست خودش را امضا کرده. کشتی ورزشی است تکنیک‌محور. همین مسابقاتی که ملاحظه می‌کنید، هیچ کس مدال نگرفت مگر با توانایی فنی و بهره هوشی. آلمان در جام جهانی ۲۰۰۶ فوتبال سوم می‌شود، سال بعد هم جام جهانی فوتبال زنان را فتح می‌کند. اما حالا مردان ما قهرمان کشتی جهان شده‌اند، اما دختران ما اصلاً جزء تیم‌های شرکت‌کننده نیستند. کسی نمی‌داند چرا زنان ایرانی باید از فعالیت در چنین ورزشی که ریشه در تاریخ کشورشان هم دارد محروم شوند.
حالا شما با روی آوردن به داوری، پیشگام شدید در عرصه کشتی زنان.
دختران بسیاری از این خط قرمز غیرعقلانی گذشتند. در فدراسیون کشتی طی این سال‌ها خانم‌های بسیاری، با وجود تمام محدودیت‌ها و جزم‌اندیشی‌ها، در کمیته‌های مختلف مسئولیت‌های کلیدی داشتند. در رسانه‌ها هم کشتی‌نویسان شاخصی مثل مرضیه دارابی حضور دارند که کشتی‌گیران تیم ملی مردان هم از نقدها و تحلیل‌های او استفاده می‌کنند.
مسابقات زنان در بوداپست را چطور دیدید؟
مشارکت کشورها در کشتی زنان گسترده‌تر بود. دختران کشتی‌گیر از پرو، مکزیک، آرژانتین، کلمبیا و ونزوئلا هم روی تشک آمدند. یعنی اگر ژاپن را نادیده بگیریم، کشتی زنان مثل مردان نیست که در انحصار چند کشور مانند ایران و روسیه باشد. کشتی زنان با شتاب چشمگیری رو به توسعه است. مردان کشتی‌گیر، همگی دیدند و می‌دانند که ما زنان، چه نقش پررنگی داشتیم در حفظ این ورزش در جدول بازی‌های المپیک. اگر کارول هوین کانادایی و لیز لگراند فرانسوی با آن دفاعیات درخشان‌شان نبودند، کشتی حالا جایی در المپیک نداشت.
کشتی مردان را هم دنبال کردید؟
مسابقات را به طور کامل دیدم. تیم کشتی آزاد ایران با کوچینگ عالی و انسجام خوبی که داشت، همچنین آمادگی مشهود کشتی‌گیران، توانست با شایستگی قهرمان جهان شود. مقررات جدید هم باعث زیبایی کشتی شده. در تیم ما از باتجربه‌ترین‌ها مثل رضا یزدانی گرفته تا جوان‌ترین عضو که عزت‌الله اکبری بود، انگیزه، میل به موفقیت و باور به این که کسی قوی‌تر از ما نیست، حرف اول را می‌زد.