جزئیات مندرج در گزارش روز یک‌شنبه روزنامه انگلیسی‌زبان سان‌دی تایمز چاپ لندن، مبنی بر دخالت چهار هواپیمای جنگنده اسرائیل در انفجار روز چهارشنبه کارخانه مهمات‌سازی یرموک در حومه خارطوم، پایتخت سودان، در حدی است که تنها با استفاده مستقیم از منابع اطلاعاتی و نظامی یکی از دو سوی منازعه می‌تواند تهیه شده باشد.
روزنامه سان‌دی تایمز در گذشته اطلاعات موثقی از فعالیت‌های نظامی اسرائیل منتشر ساخته است. گزارش مفصل حمله دهه هفتاد کماندو‌های اسرائیلی به فرودگاه انتبه در اوگاندا، و فاش ساختن اطلاعات مربوط به رآکتور دیمونا که هفته گذشته گفته شد یک هواپیمای بدون سرنشین ساخت ایران به آن نزدیک شده، از جمله گزارش‌هایی است که این نشریه انگلیسی در گذشته انتشار داده است.
شواهد موجود، علاوه بر جزئیات مندرج در گزارش سان‌دی تایمز، رد مداخله اسرائیل در انفجار کارخانه مهمات‌سازی یرموک را بسیار دشوار می‌سازد. من‌جمله چند ساعت پس از وقوع انفجار، وزیر اطلاعات سودان، این انفجار را به اسرائیل نسبت داد و ضمن تاکید بر اقدام تلافی‌جویانه، خواستار پیگیری موضوع از سوی شورای امنیت سازمان ملل شد.
روز بعد از انفجار خارطوم، اهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل، در تلویزیون کانال دو آن کشور در مورد موضوع مورد سوال قرار گرفت و در پاسخ اظهار داشت: «چیزی قابل گفتن نیست.» واکنش نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، به این خبر نیز مشابه باراک بود، که بر اساس رویه گذشته آنها نوعی قبول تلویحی موضوع است.
منابع اطلاعات ماهواره‌ای آمریکا و خبرگزاری آسوشیتدپرس با استناد به خدمات ماهواره‌ای موسوم به «طرح سنتینل» انفجار در یرموک را نتیجه حمله هوایی معرفی کردند.
ایران نیز که بر اساس دعاوی مرتبط با تجهیز کارخانه یرموک از یک سو و از سوی دیگر، قرار داشتن در خطر حمله مشابه نظامی اسرائیل، در کنار سودان سومین زاویه این مثلث به شمار می‌رود، (تلویحا) دست داشتن اسرائیل در انفجار را مورد تائید قرار داده است. وحیدی وزیر دفاع ایران بعد از انفجار یرموک تهدید کرد از پهپاد‌های پیشرفته‌تر علیه اسرائیل استفاده خواهد شد.
جزئیات حمله
بر اساس گزارش سان‌دی تایمز، حمله علیه کارخانه مهمات‌سازی یرموک در ساعت پنج سحر‌گاه چهارشنبه انجام شده ودر آن چهار فروندهواپیمای اف ۱۵ آی (نوع رام، بمب‌افکن دور پرواز ساخت آمریکا) شرکت داشته‌اند.
در این حمله چهار هواپیمای اف-۱۵ اس نیز شرکت داشته و مامور پشتیبانی از ۴ بمب‌افکن مهاجم و مقابله با هواپیماهای رهگیر دشمن بوده (میگ-۲۹ سودانی) بوده‌اند.
یک فروند هواپیمای سوخت‌رسان (بوئینگ ۷۰۷) و دو فروند هلی‌کوپتر (سی –اچ-یاسور) با ۱۰ کماندو به منظور اجرای عملیات اضطراری نجات در صورت سقوط یکی از هواپیماهای مهاجم، نیز در عملیات خارطوم شرکت داشته‌اند.
یک فروند هواپیمای گلف استریم ۵۵۰ مسئولیت جنگ الکترونیکی و فلج ساختن رادار‌های بین راه و فردوگاه خارطوم را در طول عملیات حمله بر عهده داشته است.
سابقه سودان
سودان، در شمال شرقی آفریقا، طی دو دهه اخیر بیش از سال‌های گذشته، درگیر جنگ‌های داخلی و صحنه ماجراجویی‌های تروریستی و و نقل و انتقال اسلحه و تخریب و کشتار در منطقه بوده است.
به دلیل کاهش دایره نفوذ دولت مرکزی و توسعه قدرت قبایل و گروه‌های مسلح، سودان همزمان با ادامه تخریب داخلی، به یک مرکز بزرگ قاچاق اسلحه برای گروه‌های همراه با القاعده در کشورهای مسلمان، و فلسطینیان نوار غزه (حماس)، قاچاق انسان و اعزام مهاجر (پناهنده) به کشورهای ثالث و دزدی دریایی (حمله به نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری) تبدیل شده است.
سودان هم اکنون مشمول تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، آمریکا و جامعه اروپا قرار دارد و محروم از تجارت قانونی اسلحه است.
کارخانه اسلحه‌سازی یرموک که بخش بزرگی از آن روز چهارشنبه منهدم شد یکی از دو کارخانه مهمات‌سازی این کشور به شمار می‌رود که در سال ۱۹۹۶ ایجاد شده است.
پیامد سفر وزیر دفاع وقت سودان به تهران در سال ۲۰۰۶ و بازدید محمد نجار وزیر دفاع وقت ایران از سودان در سال بعد، تجهیز کارخانه یرموک به دست ایران در دست اجرا قرار گرفت.
منابع اسرائیلی مدعی هستند که ایران در یرموک واحدی را برای تولید موشک‌های شهاب و استفاده از آنها برای داشتن ذخیره استراتژیکی، و همچنین تجهیز حماس به این موشک‌ها در نوار غزه ایجاد کرده است. این ادعا فاقد توجیه عقلی است.
با توجه به بزرگی موشک‌های شهاب، حمل و نقل آنها از راه قاچاق امکان‌پذیر نیست. به دلیل نیاز تولید آن به قطعات وارداتی، تولید مستقل شهاب در کارخانه یرموک متصور نیست. از طرفی ایران به هیچ وجه مایل نیست گل سرسبد صنایع دفاعی خود و مشخصات قطعات ترکیبی آن را در اختیار کشور ثالث قرار دهد.
در صورتی که ایران مایل به داشتن منبع ذخیره استراتژیکی موشک‌های شهاب بود، می‌توانست به کره شمالی تکیه کند و نه سودان در شمال شرق آفریقا. به دلیل همجواری با خاک اسرائیل، حتی در صورت دسترسی به موشک شهاب، نیاز شیعیان جنوب لبنان و فلسطینیان نواز غزه به کاربرد موشک شهاب قابل توجیه نیست.
با این وجود کمک به تولید مهمات، ساخت راکت‌های با برد ۲۰ تا ۴۰ کیلومتر می‌تواند نیازهای نظامی هر دو گروه عرب در جنگ با اسرائیل و همچنین هدف‌های برون‌مرزی جمهوری اسلامی را تامین کند.
هدف‌های موازی اسرائیل
در نتیجه انفجار یرموک بر اساس تصاویر ماهواره‌ای ۶ محفظه سرپوشیده و ۴۰ کانتینر از میان رفته‌اند. به این ترتیب ذخیره بزرگی از مهمات و سلاح‌هایی که می‌توانست به جنوب لبنان، نوار غزه، عوامل القاعده در صحرای سینا یا کشورهای مسلمان آفریقا راه پیدا کند از میان رفته است.
نقطه‌ای که بر اساس گزارش‌های غیر رسمی، عملیات انهدام یرموک از آنجا آغاز شده، تا خارطوم ۱۹۰۰ کیلومتر است. در صورت انجام حمله از راه هوا، اجرای عملیات مستلزم طی کردن بیش از ۳۹۰۰ کیلومتر مسافت توسط هواپیماهای مهاجم و انجام سوخت‌گیری در هواست.
فاصله پایگاه هوایی یاد شده تا تاسیسات اتمی موجود در مناطق مرکزی ایران حدود ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ کیلومتر است. به این ترتیب عملیات هوایی (احتمالی) خارطوم می‌تواند به عنوان تمرین نهایی نیروی هوایی اسرائیل تلقی شود.
در سال ۲۰۱۰ نیروی هوایی اسرائیل مشابه چنین تمرینی را با استفاده از تسهیلات یونان به‌موقع اجرا گذاشت.
زمان انهدام مجتمع تسلیحاتی یرموک در خارطوم نیز از اهمیت برخوردار است: ۱- فاصله اندک آن بعد از نفوذ یک دستگاه پهپاد سبک ساخت ایران به حریم هوایی اسرائیل ۲- روزهای باقی مانده به انجام انتخابات رئیس جمهوری در آمریکا.
به این ترتیب اسرائیل در صورت مبادرت (احتمالی) به اجرای عملیات حمله به یرموک ۴ هدف عمده را در نظر داشته است: ۱- تاکید دوباره بر جدی بودن استفاده از گزینه نظامی علیه ایران، در صورت به نتیجه نرسیدن تحریم‌ها یا تلاش‌های دیپلماتیک (موضوعی که فرماندهان نظامی ایران روز دوشنبه مورد تائید قرار دادند) ۲- قابلیت انجام عملیات مشابه بدون استفاده از کمک نظامی یا مشارکت آمریکا (برخلاف دعاوی مکرر رهبران جمهوری اسلامی دایر بر ناتوانی اسرائیل) ۳ - استقلال رای دولت اسرائیل از واشینگتن در صورت احساس ضروت اقدام برای دفاع از آن چه امنیت ملی خود معرفی می‌خوانند. ۴- استفاده از عنصر غافلگیری برای حمله در زمان و علیه هدف‌هایی که از پیش متصور نبوده‌اند.
روزنامه سان‌دی تایمز در گذشته اطلاعات موثقی از فعالیت‌های نظامی اسرائیل منتشر ساخته است. گزارش مفصل حمله دهه هفتاد کماندو‌های اسرائیلی به فرودگاه انتبه در اوگاندا، و فاش ساختن اطلاعات مربوط به رآکتور دیمونا که هفته گذشته گفته شد یک هواپیمای بدون سرنشین ساخت ایران به آن نزدیک شده، از جمله گزارش‌هایی است که این نشریه انگلیسی در گذشته انتشار داده است.
شواهد موجود، علاوه بر جزئیات مندرج در گزارش سان‌دی تایمز، رد مداخله اسرائیل در انفجار کارخانه مهمات‌سازی یرموک را بسیار دشوار می‌سازد. من‌جمله چند ساعت پس از وقوع انفجار، وزیر اطلاعات سودان، این انفجار را به اسرائیل نسبت داد و ضمن تاکید بر اقدام تلافی‌جویانه، خواستار پیگیری موضوع از سوی شورای امنیت سازمان ملل شد.
روز بعد از انفجار خارطوم، اهود باراک، وزیر دفاع اسرائیل، در تلویزیون کانال دو آن کشور در مورد موضوع مورد سوال قرار گرفت و در پاسخ اظهار داشت: «چیزی قابل گفتن نیست.» واکنش نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، به این خبر نیز مشابه باراک بود، که بر اساس رویه گذشته آنها نوعی قبول تلویحی موضوع است.
منابع اطلاعات ماهواره‌ای آمریکا و خبرگزاری آسوشیتدپرس با استناد به خدمات ماهواره‌ای موسوم به «طرح سنتینل» انفجار در یرموک را نتیجه حمله هوایی معرفی کردند.
ایران نیز که بر اساس دعاوی مرتبط با تجهیز کارخانه یرموک از یک سو و از سوی دیگر، قرار داشتن در خطر حمله مشابه نظامی اسرائیل، در کنار سودان سومین زاویه این مثلث به شمار می‌رود، (تلویحا) دست داشتن اسرائیل در انفجار را مورد تائید قرار داده است. وحیدی وزیر دفاع ایران بعد از انفجار یرموک تهدید کرد از پهپاد‌های پیشرفته‌تر علیه اسرائیل استفاده خواهد شد.
جزئیات حمله
بر اساس گزارش سان‌دی تایمز، حمله علیه کارخانه مهمات‌سازی یرموک در ساعت پنج سحر‌گاه چهارشنبه انجام شده ودر آن چهار فروندهواپیمای اف ۱۵ آی (نوع رام، بمب‌افکن دور پرواز ساخت آمریکا) شرکت داشته‌اند.
در این حمله چهار هواپیمای اف-۱۵ اس نیز شرکت داشته و مامور پشتیبانی از ۴ بمب‌افکن مهاجم و مقابله با هواپیماهای رهگیر دشمن بوده (میگ-۲۹ سودانی) بوده‌اند.
یک فروند هواپیمای سوخت‌رسان (بوئینگ ۷۰۷) و دو فروند هلی‌کوپتر (سی –اچ-یاسور) با ۱۰ کماندو به منظور اجرای عملیات اضطراری نجات در صورت سقوط یکی از هواپیماهای مهاجم، نیز در عملیات خارطوم شرکت داشته‌اند.
یک فروند هواپیمای گلف استریم ۵۵۰ مسئولیت جنگ الکترونیکی و فلج ساختن رادار‌های بین راه و فردوگاه خارطوم را در طول عملیات حمله بر عهده داشته است.
سابقه سودان
سودان، در شمال شرقی آفریقا، طی دو دهه اخیر بیش از سال‌های گذشته، درگیر جنگ‌های داخلی و صحنه ماجراجویی‌های تروریستی و و نقل و انتقال اسلحه و تخریب و کشتار در منطقه بوده است.
به دلیل کاهش دایره نفوذ دولت مرکزی و توسعه قدرت قبایل و گروه‌های مسلح، سودان همزمان با ادامه تخریب داخلی، به یک مرکز بزرگ قاچاق اسلحه برای گروه‌های همراه با القاعده در کشورهای مسلمان، و فلسطینیان نوار غزه (حماس)، قاچاق انسان و اعزام مهاجر (پناهنده) به کشورهای ثالث و دزدی دریایی (حمله به نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری) تبدیل شده است.
سودان هم اکنون مشمول تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل، آمریکا و جامعه اروپا قرار دارد و محروم از تجارت قانونی اسلحه است.
کارخانه اسلحه‌سازی یرموک که بخش بزرگی از آن روز چهارشنبه منهدم شد یکی از دو کارخانه مهمات‌سازی این کشور به شمار می‌رود که در سال ۱۹۹۶ ایجاد شده است.
پیامد سفر وزیر دفاع وقت سودان به تهران در سال ۲۰۰۶ و بازدید محمد نجار وزیر دفاع وقت ایران از سودان در سال بعد، تجهیز کارخانه یرموک به دست ایران در دست اجرا قرار گرفت.
منابع اسرائیلی مدعی هستند که ایران در یرموک واحدی را برای تولید موشک‌های شهاب و استفاده از آنها برای داشتن ذخیره استراتژیکی، و همچنین تجهیز حماس به این موشک‌ها در نوار غزه ایجاد کرده است. این ادعا فاقد توجیه عقلی است.
با توجه به بزرگی موشک‌های شهاب، حمل و نقل آنها از راه قاچاق امکان‌پذیر نیست. به دلیل نیاز تولید آن به قطعات وارداتی، تولید مستقل شهاب در کارخانه یرموک متصور نیست. از طرفی ایران به هیچ وجه مایل نیست گل سرسبد صنایع دفاعی خود و مشخصات قطعات ترکیبی آن را در اختیار کشور ثالث قرار دهد.
در صورتی که ایران مایل به داشتن منبع ذخیره استراتژیکی موشک‌های شهاب بود، می‌توانست به کره شمالی تکیه کند و نه سودان در شمال شرق آفریقا. به دلیل همجواری با خاک اسرائیل، حتی در صورت دسترسی به موشک شهاب، نیاز شیعیان جنوب لبنان و فلسطینیان نواز غزه به کاربرد موشک شهاب قابل توجیه نیست.
با این وجود کمک به تولید مهمات، ساخت راکت‌های با برد ۲۰ تا ۴۰ کیلومتر می‌تواند نیازهای نظامی هر دو گروه عرب در جنگ با اسرائیل و همچنین هدف‌های برون‌مرزی جمهوری اسلامی را تامین کند.
هدف‌های موازی اسرائیل
در نتیجه انفجار یرموک بر اساس تصاویر ماهواره‌ای ۶ محفظه سرپوشیده و ۴۰ کانتینر از میان رفته‌اند. به این ترتیب ذخیره بزرگی از مهمات و سلاح‌هایی که می‌توانست به جنوب لبنان، نوار غزه، عوامل القاعده در صحرای سینا یا کشورهای مسلمان آفریقا راه پیدا کند از میان رفته است.
نقطه‌ای که بر اساس گزارش‌های غیر رسمی، عملیات انهدام یرموک از آنجا آغاز شده، تا خارطوم ۱۹۰۰ کیلومتر است. در صورت انجام حمله از راه هوا، اجرای عملیات مستلزم طی کردن بیش از ۳۹۰۰ کیلومتر مسافت توسط هواپیماهای مهاجم و انجام سوخت‌گیری در هواست.
فاصله پایگاه هوایی یاد شده تا تاسیسات اتمی موجود در مناطق مرکزی ایران حدود ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ کیلومتر است. به این ترتیب عملیات هوایی (احتمالی) خارطوم می‌تواند به عنوان تمرین نهایی نیروی هوایی اسرائیل تلقی شود.
در سال ۲۰۱۰ نیروی هوایی اسرائیل مشابه چنین تمرینی را با استفاده از تسهیلات یونان به‌موقع اجرا گذاشت.
زمان انهدام مجتمع تسلیحاتی یرموک در خارطوم نیز از اهمیت برخوردار است: ۱- فاصله اندک آن بعد از نفوذ یک دستگاه پهپاد سبک ساخت ایران به حریم هوایی اسرائیل ۲- روزهای باقی مانده به انجام انتخابات رئیس جمهوری در آمریکا.
به این ترتیب اسرائیل در صورت مبادرت (احتمالی) به اجرای عملیات حمله به یرموک ۴ هدف عمده را در نظر داشته است: ۱- تاکید دوباره بر جدی بودن استفاده از گزینه نظامی علیه ایران، در صورت به نتیجه نرسیدن تحریم‌ها یا تلاش‌های دیپلماتیک (موضوعی که فرماندهان نظامی ایران روز دوشنبه مورد تائید قرار دادند) ۲- قابلیت انجام عملیات مشابه بدون استفاده از کمک نظامی یا مشارکت آمریکا (برخلاف دعاوی مکرر رهبران جمهوری اسلامی دایر بر ناتوانی اسرائیل) ۳ - استقلال رای دولت اسرائیل از واشینگتن در صورت احساس ضروت اقدام برای دفاع از آن چه امنیت ملی خود معرفی می‌خوانند. ۴- استفاده از عنصر غافلگیری برای حمله در زمان و علیه هدف‌هایی که از پیش متصور نبوده‌اند.