در اولین واکنش رسمی دولت حسن روحانی به فرمان «آتش‌به‌اختیار» آیت‌الله خامنه‌ای، سخنگوی دولت تذکر داد که «سوء استفاده سیاسی» از سخنان رهبر جمهوری اسلامی «ظلم بزرگ» به او خواهد بود.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران، ایسنا، محمدباقر نوبخت روز سه‌شنبه، ۲۳ خرداد، در نشست مطبوعاتی خود گفت: «این مبحث آتش به اختیار را هم باید این طور در نظر بگیریم که هر فردی در قبال فرهنگ مسئولیت دارد و باید نسبت به ارتقاء سطح فرهنگی جامعه تلاش کند.»
سخنگوی دولت در ادامه تلاش کرد هدف گفته رهبر جمهوری اسلامی را نه فقط دولت، بلکه دیگر دستگاه‌ها نیز نشان دهد.
وی اضافه کرد: «به ویژه بخش فرهنگی که دولت سهم و نقش کمتری دارد، البته در پرداخت پول دولت مسئول است، ولی مجریان فقط دستگاه‌های دولتی نیستند و فرهنگ تنها دستگاه‌های اجرایی را شامل نمی‌شود.»
با این حال آیت‌الله خامنه‌ای در توضیح فرمان غیررسمی «آتش‌به‌اختیار» به مصداق نامه‌ای درباره دعای ربنای محمدرضا شجریان اشاره کرد که مستقیما به دولت حسن روحانی مربوط می‌شود.
رهبر جمهوری اسلامی روز چهارشنبه، ۱۷ خرداد، با استفاده از اصطلاح نظامی «آتش‌به‌اختیار» از «افسران جنگ نرم» خواست تا هنگام بروز «اختلال و تعطیلی» در دستگاه‌های مرکزی فکری، فرهنگی و سیاسی کشور خود دست به کار شوند و تصمیم‌گیری و اقدام کنند.
این سخنان آیت‌الله خامنه ای بازتاب زیادی داشت و برخی از تحلیل‌گران آن را به معنای مجوز رهبر جمهوری اسلامی به حامیانش برای برخورد غیرقانونی با مخالفان و برنامه‌های دولت حسن روحانی تعبیر کردند.
با این حال رسانه‌های نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی تعریف متفاوتی از این واژه مطرح کرده‌اند.
از جمله روزنامه جوان، وابسته به سپاه پاسداران، در مطلبی نوشت که این واژه برخلاف تفسیرهای مطرح شده در رسانه‌ها و فضای مجازی «مکمل دولت است».
به گفته روزنامه جوان، این واژه «یعنی پیگیری آرمان‌ها و مطالبات به طور خودانگیخته و خارج از محدوده‌ها و حصارهای ارگان‌ها و نهادهای دولتی و رسمی و حکومتی».
رهبر جمهوری اسلامی خود روز دوشنبه بدون اشاره مستقیم به سخنان سابقش گفت که «این روزها معمول شده» که رسانه ها در خارج از کشور «هر یک کلمه حرف مسئولان را در سطح وسیعی به میل خودشان تفسیر می‌کنند».
واکنش به سخنان رئیس قوه قضائیه درباره سند ۲۰۳۰
سخنگوی دولت روز سه شنبه همچنین در واکنش به سخنان رئیس قوه قضائیه درباره سند ۲۰۳۰ یونسکو تاکید کرد که رونوشت مصوبات دولت درباره این سند به سازمان‌های مختلف ارسال شده و «چیز مخفیانه ای نیست».
وی همچنین گفت که دولت «به دغدغه رهبری توجه ویژه دارد» و تا زمانی که «نگرانی» او برطرف نشود و شورای عالی انقلاب فرهنگی این سند را تصویب نکند، آن را اجرا نخواهد کرد.
یک روز پیش از سخنان آقای نوبخت، صادق لاریجانی، رئیس قوه قضائیه، اطلاع داشتن این قوه از جزئیات سند ۲۰۳۰ را «دروغ محض» دانسته و از دولت حسن روحانی خواسته بود که «مسئولیت کار خود را در این زمینه به عهده بگیرد و دنبال شریک جرم نباشد.»
پیش از این سخنان، اینستاگرام حسن روحانی تصویر مصوبه دولت درباره این سند را منتشر کرده بود که نشان می‌دهد دفتر آیت‌الله خامنه‌ای و دیگر قوا از این مصوبه اطلاع داشته‌اند.
تصویر اسناد دولتی پس از آن در صفحه اینستاگرام منتشر شد که رهبر جمهوری اسلامی روز چهارشنبه در سخنرانی معروف به «آتش‌به‌اختیار» خود با گوشه و کنایه به رئیس جمهور گفت که «گزارش دروغ» به او نمی‌دهند.
بر اساس تصویر مدارکی که در شبکه اجتماعی اینستاگرام منتشر شد، رونوشت این مصوبه در شهریورماه ۹۵، یک سال پیش، به دفتر رهبر جمهوری اسلامی، مجلس، قوه قضائیه، سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات و دیگر «نهادهای انقلاب اسلامی» ارسال شده است.
این در حالی است که اعتراض اصولگرایان و در راس آنها رهبر جمهوری اسلامی به اجرای این سند بیش از شش ماه بعد آغاز شد.
از جمله آیت‌الله خامنه‌ای روز ۱۷ اردیبهشت از، به گفته او، «اجرای بی سروصدای» سند ۲۰۳۰ یونسکو در ایران انتقاد کرد و آغازگر موجی از انتقادات از دولت حسن روحانی شد که هم‌چنان ادامه دارد.
سند آموزشی یونسکو برای سال ۲۰۳۰ که به سند ۲۰۳۰ معروف است، بر مسائلی چون تضمین آموزش برابر و فراگیر، محیط زیست، برابری جنسیتی و فرصت‌های برابر اجتماعی برای زنان و مردان، حقوق بشر، رفع تبعیض از اقلیت‌ها و ترویج فرهنگ صلح و عدم خشونت تأکید دارد.