خشونت‌های چند روز اخیر در سوریه و حوالی دمشق روز چهارشنبه، ۲۸ تیرماه، به مرکز پایتخت این کشور رسید و در انفجارهای دمشق چند تن از مقام‌های ارشد دولتی کشته و مجروح شدند.
رادیوفردا در گفت‌و‌گو با محسن میلانی، مدیر مرکز تحقیقات استراتژیک و دیپلماتیک دانشگاه فلوریدای جنوبی در آمریکا، ابتدا از تاثیر بمب‌گذاریهای روز چهارشنبه بر حکومت بشار اسد پرسیده است:
محسن میلانی: این بمب‌گذاری انتحاری که انجام شده به نظر می‌رسد که بسیار حساب‌شده و پیچیده است، و به اعتقاد من مانوری است که سعی کرده است که شاهرگ رژیم اسد را بزند.
این که آیا موفق خواهند شد یا نه، زود است که در این مورد قضاوت کنیم. ولی به نظر من رژیم اسد را با یک بحران بسیار عمیق روبه‌رو کرده و نشان داده است که سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی دولت آقای اسد مثل سابق نیست و مخالفان به این سازمان‌ها رخنه کرده‌اند و می‌توانند بیایند و بمب‌گذاری کنند، آن هم در یکی دو بلاکی [در نزدیکی] قصر رئیس جمهور سوریه.
به نظر من این پیام خطرناکی است برای آقای اسد و نشان می‌دهد که مخالفین اسد برای پیروزی نهایی و از بین بردن او هر روز دارند به هدف نزدیک‌تر می‌شوند.
شما گمان می‌کنید این درگیری‌ها احتمال دارد به یک جنگ داخلی تمام‌عیار تبدیل شود؟
به نظر من، تمام شرایط و علائم یک جنگ داخلی در سوریه وجود دارد. دیدید این که آقای اسد چه کار می‌کند، به نظرم یک نقطه‌عطفی است؛ ایشان یا مجبور خواهد شد کشت و کشتار را ادامه دهد و هر روز به تعداد کشته‌شدگان اضافه کند، یا این که امکان دارد سیستمش مقداری از همدیگر بپاشد و اوضاع و احوال سوریه خیلی بد‌تر از امروز شود.
خطر خیلی مهمی که من در آنجا می‌بینم مسئله جنگ داخلی نیست، جنگ داخلی به نظر من مدت‌هاست که شروع شده است، خطری که من شاهد آنم این است که امکان دارد این جنگ به کشورهای منطقه و کشورهای دیگر کشانده شود.
یا این که باعث شود که تمامیت ارضی سوریه به مخاطره بیفتد. و سوریه مانند یوگسلاوی قدیم به گروه‌های مختلف تقسیم شود. این خطراتی است که من فعلا در سوریه پیش‌بینی می‌کنم. با تمام این‌ها بسیاری از نیروهای سوریه تاکنون به دستورهای بشار اسد عمل کرده‌اند.
این روند کماکان ادامه خواهد داشت یا این درگیری‌ها و انفجار‌ها باعث فرار گسترده سربازان و ترک محل خدمت آنها می‌شود؟
به نظرم این بمب‌گذاری انتحاری باعث این خواهد شد که شاید بعضی از سنی‌ها که در مقام‌های مهم دولتی هستند یا فرار کنند یا به مخالفین بپیوندند.
ولی از آن مهم‌تر باعث این خواهد شد که موافقین آقای اسد، علی‌الخصوص شیعه‌های علوی از آقای اسد بیشتر طرفداری کنند، برای این که آنها می‌دانند که اگر حکومت آقای اسد برود و حکومت سلفی‌ها یا اخوان‌المسلمین در آنجا ریشه بگیرد، اولین کسانی که مورد هجمه و حمله قرار خواهند گرفت اقلیت‌های علوی خواهند بود. برای همین هم به نظر من علوی‌هایی که واقعا امروز سیستم اطلاعاتی و ارتشی را در دست دارند، بیشتر و بیشتر سعی خواهند کرد که حکومت اسد را حفظ کنند.
من یک فرق اساسی بین حکومت اسد و خود اسد می‌بینم. ممکن است مخالفت‌ها از سوی علوی‌ها با شخص اسد زیاد‌تر شود، ولی آنها سعی خواهند کرد که کماکان رژیم اسد را نگه دارند، برای این که اگر آن رژیم از سر کار کنار برود، روزهای خیلی بدی را شیعیان علوی در سوریه از سر خواهند گذراند.
به گمان شما تا چه مدت می‌توانند به حمایت از رژیم بشار اسد ادامه بدهند؟
بستگی به این دارد که نیروهای بین‌المللی و آمریکا و غرب در رابطه با اسد چه تصمیم‌های تازه‌ای بگیرند. آیا حاضرند به حجم حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم به مخالفان اسد اضافه کنند؟ یا از آن حمایت‌ها بکاهند؟
این به اعتقاد من بستگی به مسائل و حمایت‌های خارجی دارد. متاسفانه امروز دیگر دعوایی که در سوریه هست، دیگر دعوای داخلی نیست. بلکه تبدیل به یک دعوای بین‌المللی و منطقه‌ای شده است. ایران و تا حدی عراق و لبنان در یک سو و عربستان سعودی، قطر و ترکیه در سوی دیگر ماجرا قرار دارند.
در جامعه بین‌المللی هم غرب و آمریکا از مخالفین اسد طرفداری می‌کند. ولی چین و علی‌الخصوص روسیه با برخورد قهری با سوریه مخالفت می‌کند و به این شکل است که مسئله خیلی بغرنج و پیچیده شده است و آینده رژیم اسد بستگی به این دارد که تمام این نیرو‌ها بین خودشان به یک موافقتی برسند یا نرسند.
رادیوفردا در گفت‌و‌گو با محسن میلانی، مدیر مرکز تحقیقات استراتژیک و دیپلماتیک دانشگاه فلوریدای جنوبی در آمریکا، ابتدا از تاثیر بمب‌گذاریهای روز چهارشنبه بر حکومت بشار اسد پرسیده است:
محسن میلانی: این بمب‌گذاری انتحاری که انجام شده به نظر می‌رسد که بسیار حساب‌شده و پیچیده است، و به اعتقاد من مانوری است که سعی کرده است که شاهرگ رژیم اسد را بزند.
این که آیا موفق خواهند شد یا نه، زود است که در این مورد قضاوت کنیم. ولی به نظر من رژیم اسد را با یک بحران بسیار عمیق روبه‌رو کرده و نشان داده است که سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی دولت آقای اسد مثل سابق نیست و مخالفان به این سازمان‌ها رخنه کرده‌اند و می‌توانند بیایند و بمب‌گذاری کنند، آن هم در یکی دو بلاکی [در نزدیکی] قصر رئیس جمهور سوریه.
به نظر من این پیام خطرناکی است برای آقای اسد و نشان می‌دهد که مخالفین اسد برای پیروزی نهایی و از بین بردن او هر روز دارند به هدف نزدیک‌تر می‌شوند.
شما گمان می‌کنید این درگیری‌ها احتمال دارد به یک جنگ داخلی تمام‌عیار تبدیل شود؟
به نظر من، تمام شرایط و علائم یک جنگ داخلی در سوریه وجود دارد. دیدید این که آقای اسد چه کار می‌کند، به نظرم یک نقطه‌عطفی است؛ ایشان یا مجبور خواهد شد کشت و کشتار را ادامه دهد و هر روز به تعداد کشته‌شدگان اضافه کند، یا این که امکان دارد سیستمش مقداری از همدیگر بپاشد و اوضاع و احوال سوریه خیلی بد‌تر از امروز شود.
خطر خیلی مهمی که من در آنجا می‌بینم مسئله جنگ داخلی نیست، جنگ داخلی به نظر من مدت‌هاست که شروع شده است، خطری که من شاهد آنم این است که امکان دارد این جنگ به کشورهای منطقه و کشورهای دیگر کشانده شود.
یا این که باعث شود که تمامیت ارضی سوریه به مخاطره بیفتد. و سوریه مانند یوگسلاوی قدیم به گروه‌های مختلف تقسیم شود. این خطراتی است که من فعلا در سوریه پیش‌بینی می‌کنم. با تمام این‌ها بسیاری از نیروهای سوریه تاکنون به دستورهای بشار اسد عمل کرده‌اند.
این روند کماکان ادامه خواهد داشت یا این درگیری‌ها و انفجار‌ها باعث فرار گسترده سربازان و ترک محل خدمت آنها می‌شود؟
به نظرم این بمب‌گذاری انتحاری باعث این خواهد شد که شاید بعضی از سنی‌ها که در مقام‌های مهم دولتی هستند یا فرار کنند یا به مخالفین بپیوندند.
ولی از آن مهم‌تر باعث این خواهد شد که موافقین آقای اسد، علی‌الخصوص شیعه‌های علوی از آقای اسد بیشتر طرفداری کنند، برای این که آنها می‌دانند که اگر حکومت آقای اسد برود و حکومت سلفی‌ها یا اخوان‌المسلمین در آنجا ریشه بگیرد، اولین کسانی که مورد هجمه و حمله قرار خواهند گرفت اقلیت‌های علوی خواهند بود. برای همین هم به نظر من علوی‌هایی که واقعا امروز سیستم اطلاعاتی و ارتشی را در دست دارند، بیشتر و بیشتر سعی خواهند کرد که حکومت اسد را حفظ کنند.
من یک فرق اساسی بین حکومت اسد و خود اسد می‌بینم. ممکن است مخالفت‌ها از سوی علوی‌ها با شخص اسد زیاد‌تر شود، ولی آنها سعی خواهند کرد که کماکان رژیم اسد را نگه دارند، برای این که اگر آن رژیم از سر کار کنار برود، روزهای خیلی بدی را شیعیان علوی در سوریه از سر خواهند گذراند.
به گمان شما تا چه مدت می‌توانند به حمایت از رژیم بشار اسد ادامه بدهند؟
بستگی به این دارد که نیروهای بین‌المللی و آمریکا و غرب در رابطه با اسد چه تصمیم‌های تازه‌ای بگیرند. آیا حاضرند به حجم حمایت‌های مستقیم و غیرمستقیم به مخالفان اسد اضافه کنند؟ یا از آن حمایت‌ها بکاهند؟
این به اعتقاد من بستگی به مسائل و حمایت‌های خارجی دارد. متاسفانه امروز دیگر دعوایی که در سوریه هست، دیگر دعوای داخلی نیست. بلکه تبدیل به یک دعوای بین‌المللی و منطقه‌ای شده است. ایران و تا حدی عراق و لبنان در یک سو و عربستان سعودی، قطر و ترکیه در سوی دیگر ماجرا قرار دارند.
در جامعه بین‌المللی هم غرب و آمریکا از مخالفین اسد طرفداری می‌کند. ولی چین و علی‌الخصوص روسیه با برخورد قهری با سوریه مخالفت می‌کند و به این شکل است که مسئله خیلی بغرنج و پیچیده شده است و آینده رژیم اسد بستگی به این دارد که تمام این نیرو‌ها بین خودشان به یک موافقتی برسند یا نرسند.