توافق فرانسه و بریتانیا: در راه ایجاد ارتش اروپایی

دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، (راست) و نیکولا سرکوزی، رئیس جمهور فرانسه

با امضاء یک قرارداد بی‌سابقه همکاری نظامی ۵۰ ساله توسط نیکلا سرکوزی، رئیس جمهور فرانسه، و دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، امنیت داخلی و امور دفاعی سرزمین‌های فراسوی دریا، اسرار اتمی و نیروهای واکنش سریع دو کشور تحت فرماندهی و استفاده مشترک قرار می‌گیرند.

انتظار می‌رود با اجرای این قرارداد تازه، ضمن صرفه‌جویی چند میلیارد دلاری سالانه، قابلیت‌های عملیاتی نیروهای مسلح دو کشور نیز به نحو چشمگیری افزایش یابد. احتمال پیوستن سایر کشورهای اروپایی به مفاد پیمان مزبور یا تشکیل یک ارتش اروپایی از هم‌اکنون رویدادی عملی به نظر می‌رسد.

منتقدین این پیمان تاریخی مدعی هستند که پذیرفتن شرایط ادغام نیروهای مسلح بریتانیا و فرانسه ناشی از اعمال سیاست‌های صرفه‌جویی مالی بوده و می‌تواند به جز مسائل امنیتی و دفاعی، سیاست خارجی مستقل دو کشور را نیز تحت تاثیر قرار دهد.

دو کشور فرانسه و بریتانیا اعضاء اصلی و ارشد پیمان دفاعی ناتو محسوب می‌شوند. از این لحاظ ادغام نیروهای نظامی دو کشور تدوین سیاست‌های دفاعی ناتو را نیز در آینده تحت تاثیر قرار خواهد داد.

مشارکت در جنگ‌های احتمالی آینده مانند اشغال نظامی سال ۲۰۰۱ عراق و جنگ کنونی در افغانستان نیز که در هر یک بریتانیا از لحاظ اعزام نفرات نظامی بعد از آمریکا قرار داشته، تحت تاثیر تعهدات پیمان تازه قرار خواهد گرفت.

مفاد پیمان

نکات اصلی پیمان نظامی دو کشور فرانسه و بریتانیا عبارتند از:

استفاده مشترک از ناوهای هواپیمابر دو کشور به طوری که در هر لحظه دست‌کم یک ناو هواپیمابر در دریا و آماده عملیات باشد. به این ترتیب دفاع از جزیره فالکلند که در سال ۱۹۸۲ بریتانیا برای بازپس‌گیری آن از آرژانتین مبادرت به جنگ کرد عملا به نیروهای فرانسوی واگذار خواهد شد. طی جنگ فالکلند، موشک‌های اگزوسه فرانسوی که به آرژانتین فروخته شده بود در غرق ناو جنگی بریتانیایی شفیلد مورد استفاده قرار گرفت.

به موجب پیمان تازه برای ده سال آینده، نیاز بریتانیا به ناو هواپیمابر را ناو هواپیمابر فرانسوی شارل دوگل تامین خواهد کرد.

آماده‌سازی و تجهیز یک تیپ تازه از نیروهای واکنش سریع دو کشور در حدود ۶ هزار فرد زبده نظامی متشکل از نیروهای مخصوص اس-آ-اس بریتانیا و اس-بی-اس فرانسه برای شرکت دادن در عملیات نظامی و غیرنظامی در شمول این پیمان قرار گرفته است.

بریتانیا از سال ۲۰۱۵ انجام آزمایش‌های مستقل اتمی را تعطیل و در ضمن ادامه تحقیقات برای تولید کلاهک‌های اتمی تازه، آزمایش‌های اتمی خود را در والدوک، متعلق به فرانسه، انجام خواهد داد.

مبادله اطلاعات جاسوسی، سوخت‌گیری هواپیماهای نظامی در هوا، و جنگ در فضای مجازی نیز بخشی از مفاد این پیمان همکاری است.

با توجه به اتصال دو کشور فرانسه و بریتانیا از طریق تونل زیرآبی کاله-دوور، اقدامات ضدتروریستی به‌خصوص در این رابطه به طور مشترک انجام خواهد شد.

شرکت‌های خصوصی و موسسات نظامی دو کشور مکلف خواهند شد در زمینه تولید موشک‌های تازه و ساختن هواپیماهای بدون سرنشین به صورت مشترک به تحقیق و تولید بپردازند.

در حال حاضر جت جنگنده معروف و پرهزینه موسوم به " جنگنده اروپایی " نیز با مشارکت اصلی فرانسه و بریتانیا و همچنین حضور اسپانیا و ایتالیا تولید می‌شود. پیش از آن این دو کشور در تولید تنها هواپیمای مافوق‌صوت مسافری جهان موسوم به کنکورد هم همکاری موفقی داشته‌اند.

لیام فاکس، وزیر دفاع بریتانیا، یک روز قبل از امضاء پیمان نظامی فرانسه و بریتانیا در لندن تاکید کرد که با انجام تمرین‌های مشترک نظامی، آمادگی دفاعی دو کشور افزایش خواهد یافت. او همچنین بهبود تجهیزات دفاعی فرانسه و بریتانیا را به نتایج اجرای این پیمان نسبت داد.

در حال حاضر بسیاری از تجهیزات نیروهای زمینی دو کشور، به‌خصوص در فرانسه، کهنه و فاقد قابلیت‌های کافی برای مشارکت در یک اقدام نظامی موثرند.

انتشار یک سند محرمانه در دو سال پیش نشان داد که بسیاری از هواپیماهای جنگی، هلی‌کوپترهای نظامی و تانک‌های فرانسه عملا غیرقابل استفاده در جنگ و نیازمند جایگزینی با ادوات تازه‌اند.

قابلیت‌های نظامی کنونی

بریتانیا و فرانسه به ترتیب ۲.۵ درصد و ۲.۳ درصد از تولید ناخالص ملی خود را به هزینه‌های دفاعی اختصاص می‌دهند. این میزان در مقایسه با درصد هزینه‌های دفاعی کشورهایی مانند اسرائیل و عربستان سعودی ظاهرا اندک است، ولی با توجه به حجم بالای تولید ناخالص ملی آنها رقم بزرگی محسوب می‌شود.

تعداد نیروهای مسلح بریتانیا، متشکل از هوایی، دریایی و زمینی، ۱۷۵ هزار نفر است. نیروهای مسلح فرانسه از نظر تعداد بزرگ‌تر و به ۳۵۲ هزار نفر می‌رسند. نیروهای نظامی دو کشور کلا حرفه‌ای و تمام‌وقت هستند.

در نیروی دریایی بریتانیا دو ناو هواپیمابر و ۱۱ زیردریایی شکارچی خدمت می‌کنند. فرانسه دارای یک ناو هواپیمابر و ۱۰ زیردریایی از این نوع است. بریتانیا همچنین دارای ۲۳ ناوشکن و ناو جنگی است و فرانسه دارای ۱۸ کشتی از این دو نوع.

تعداد هواپیماهای جنگنده بریتانیا ۲۸۷ فروند و هواپیماهای فرانسه ۳۰۰ فروند است. تعداد هلی‌کوپترهای دو کشور نیز به ترتیب ۵۴۵ و ۵۲۹ دستگاه هستند.

تعداد کلاهک‌های اتمی فرانسه ۳۰۰ عدد و کلاهک‌های اتمی برتانیا ۲۲۵ عدد است.

نیروهای زمینی هر دو کشور نسبت به دو نیروی دیگر، نسبتا کوچک و عقب‌مانده‌اند. هر دو نیرو نیازمند نوسازی تانک‌های قدیمی و کهنه خود هستند. تعداد تانک‌های فرانسه تنها ۴۱۷ فروند و تانک‌های بریتانیا ۳۸۵ فروندند.

ارتش اروپایی

هر دو کشور فرانسه و بریتانیا امکان تشکیل ارتش اروپایی را در شرایط فعلی انکار کرده و به رد این فرضیه پرداخته‌اند که همکاری نظامی تازه آنها مقدمه تشکیل یک ارتش اروپایی است. با این وجود تشکیل ارتش اروپایی در جامعه اروپا ضرورتی غیرقابل انکار و با توجه به وجود سازمان واحدی برای اداره امور خارجی اتحادیه، تا حدودی غیرقابل اجتناب به نظر می‌رسد.

دیوید کامرون، نخست وزیر بریتانیا، پیش از امضا پیمان یاد شده تاکید کرد که این پیمان متضمن دفاع از منافع ملی دو کشور در درازمدت است.

رئیس تازه ستاد نیروهای مسلح بریتانیا، ژنرال ریچاردز نیز حمایت خود را از امضاء این پیمان اعلام داشت و یادآور شد که دو کشور از زمان جنگ دوم جهانی و در ناتو همکاری نظامی نزدیکی داشته‌اند و این همکاری از این پس نزدیک‌تر خواهد شد.

زمانی دریاسالار نلسون، فرمانده وقت نیروی دریایی بریتانیا، که ناپلئون را شکست داد به افراد تحت فرمان خود تاکید کرده بود: شما باید از یک فرانسوی همان قدر متنفر باشید که از شیطان متنفرید. پیمان تازه نشان داد که زمان و منافع ملی دو کشور از دوران ناپلئون و نلسون تاکنون تغییر بسیار کرده است.