محمد البرادعی، مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی روز دوشنبه در مراسم آغازین نشست سالانه آژانس اعلام کرد که این نهاد بین المللی تحت فشار شدید مالی قرار دارد.
وی با اشاره به این که «وضع آژانس بین المللی انرژی اتمی اصلا خوب نیست» از ۱۴۵کشور عضو این سازمان خواست به حمایت های مالی خود و همین طور قدرت اجرایی سازمان بیفزایند.
برادعی گفت: «ما واقعا به یک نقطه عطف رسیده ایم. رشد صفر در بودجه سازمان برای سال های متوالی باعث شده است که آژانس زیر ساختی معیوب داشته باشد و همواره به حمایت داوطلبانه اعضاء اتکا داشته باشد که این حمایت ها هم معمولاً با شرط و شروط همراه است.»
وی ادامه داد: «مسئله فقط پول نیست. ما در خلاء سیاسی کار نمی کنیم. بنابر این تعهد سیاسی به اهداف آژانس باید در بالاترین سطوح تجدید و احیا شود.»
گزارش های رسیده حاکی است که ابزار و تجهیزات آژانس، مخصوصا در لابراتوارهای آن، بسیار قدیمی است و معمولا زمانی را که آژانس برای ارزیابی و تایید اطلاعات نیاز دارد را افزایش می دهد.
آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنین از قدرت اجرایی لازم برای وادار ساختن کشورهای زیر نظر خود به همکاری با بازرسان آژانس برخوردار نیست.
به گفته آقای برادعی، به همین دلیل است که بررسی پرونده ایران تاکنون شش سال به طول انجامیده و نهایتا با عدم توضیح تهران در مورد اتهام انجام تحقیقات سری در زمینه تسلیحات هسته ای، ماموریت آژانس به بن بست رسید.
مدیر کل آژانس مصرانه از اعضای این نهاد وابسته به سازمان ملل خواست با پیشنهاد ایجاد یک کمیته مستقل برای تزریق ۸۰ میلیون یورو در این سازمان برای به روز کردن لابراتوارهای آن، ارتقای توانایی های سازمان برای واکنش سریع در مواقع اضطراری و همین طور دو برابر کردن تدریجی بودجه سازمان تا سال ۲۰۲۰ موافقت کنند.
- «ما واقعا به یک نقطه عطف رسیده ایم. رشد صفر در بودجه سازمان برای سال های متوالی باعث شده است که آژانس زیر ساختی معیوب داشته باشد و همواره به حمایت داوطلبانه اعضاء اتکا داشته باشد که این حمایت ها هم معمولاً با شرط و شروط همراه است.»
بودجه سالانه آژانس بین المللی انرژی اتمی در حال حاضر حدود ۳۴۰ میلیون یورو است که برادعی آن را «ناخن خشکی» خوانده است.
ایران و چالش های دیگر
نشست سالانه آژانس بين المللى انرژى اتمى روز دوشنبه در حالی كار خود را در وين آغاز كرد که احتمال مى رود كشورهاى غربى و اسلامی در باره برخی از مسائل دچار اختلاف نظرهای جدی شوند.
بر گزارى اين نشست با صدور قطعنامه تازه شوراى امنيت عليه برنامه اتمى جمهورى اسلامى ايران همزمان شده است كه از تهران خواسته است تا برنامه غنى سازى اورانيوم را به حال تعليق در آورد و به خواست هاى جامعه جهانى مبنى بر راستى آزمايى فعاليت هاى هسته اى خود پاسخ مثبت دهد.
نشست سالانه آژانس كه در آن نمایندگان ۱۴۵ كشور شركت دارند، به كشورهاى عضو امكان خواهد داد تا برنامه ها و سياست هاى هسته اى خود را تبيين و تشريح كنند.
محورهاى آن هم از بحث مقابله با گسترش ساخت سلاح اتمى تا موارد تحقيقاتى و دارويى را در برمى گيرد.
مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی، در سخنرانی افتتاحیه نشست سالانه آژانس همچنین به موضوع ایران اشاره کرد و از تهران خواست تا در باره برنامه اتمی خود شفاف سازی کند.
او گفت: «این موضوع هم برای ایران خوب است، هم برای خاورمیانه و هم برای کل جهان.»
آقای برادعی اضافه کرد که ایران باید در اولین فرصت از همه ابزارهای شفاف سازی به منظور اعتماد سازی استفاده کند تا ثابت کند که برنامه اتمیش صلح آمیز است.
او گفت: «ما قادر به راستی آزمایی عدم انحراف در اعلام مواد هسته ای از سوی ایران هستیم، ولی آژانس همچنان در موقعیتی نیست که بتواند در خصوص مواد و فعالیت های هسته ای اعلام نشده پیشرفتی داشته باشد.»
برنامه اتمی جمهوری اسلامی ایران یکی از مسائل مطرح در نشست سالانه آژانس بین المللی انرژی اتمی است ولی حضور تهران در این نشست در سطح پایینی بوده است.
روز یکشنبه اعلام شد که غلامرضا آقازاده، رییس سازمان انرژی اتمی ایران سفر خود را به وین برای شرکت در نشست آژانس لغو کرده است.
مدیر کل آژانس هفته پیش گفته بود که این نهاد بین المللی فعالیت های اتمی ایران را زیر نظر دارد ولی نمی تواند تضمین دهد که این فعالیت ها «صلح آمیز» است.
محمد البرادعی روز دوشنبه بار دیگر تاکید کرد که «گرچه ایران مقدار کمی اورانیوم با غلظت پایین تولید کرده است که تحت نظارت آژانس قرار دارد، ولی در غیاب روشن ساختن گذشته و حال برنامه اتمی ایران، همین مسئله نیز موضوع نگرانی جامعه بین المللی است.»
به گفته وی، این نگرانی در نشست های مختلف شورای حکام و شورای امنیت سازمان ملل بارها تکرار شده است.
جمهوری اسلامی ایران به دنبال سرپیچی از اجرای قطعنامه چهارم شورای امنیت سازمان ملل متحد در باره تعلیق غنی سازی اورانیوم، روز شنبه با قطعنامه تازه ای از سوی این شورا روبرو شد.
این قطعنامه بار دیگر از تهران خواست فعالیت های مربوط به غنی سازی اورانیوم را به حال تعلیق درآورد.
تهران این قطعنامه را رد کرده و گفته است که تاثیری بر برنامه اتمی اش ندارد.