مؤسسه تحقیقاتی «پروژه سیاست خارجی آمریکا» در اولین پروژه خود به موضوع اقداماتی پرداخته است که ایالات متحده در برابر جمهوری اسلامی ایران باید و نباید در پیش بگیرد.
گزارش نهایی این پروژه با عنوان «بیانیه کارشناسان درباره ایران»، که حاصل کار گروهی از کارشناسان ایرانی و آمریکایی در زمینه ایران، مسایل هسته‌ای، تروریسم، حماس و حزب‌الله است، روز سه‌شنبه در مراسمی به میزبانی «شورای ملی ایران و آمریکا» در واشینگتن منتشر شد.
این کارشناسان در گزارش خود، که متن کامل آن در وب‌سایت این مؤسسه زودتر از انتشار رسمی منتشر شده، اشاره کرده‌اند که به جای اعمال فشار و به کارگیری گزینه نظامی، برای «حل معضل ایران» راه دیگری نیز هست: باز کردن راه مذاکرات غیرمستقیم و بی قید و شرط و همه‌جانبه در سطح مقامات ارشد که دو طرف بتوانند نیات یکدیگر را بسنجند و امکانات موجود را بررسی کنند.
بیشتر بخوانید:
بیشتر ببینید:
متن اصلی پژوهش به زبان انگلیسی [رادیو فردا مسئول محتوای وب سایت‌های دیگر نیست]
کارشناسان این موسسه برای این منظور راهبردی پنج مرحله ای را پیشنهاد کرده اند که به نظر آنها بهتر است ایالات متحده برای برقراری رابطه مؤثر با جمهوری اسلامی آن را در پیش بگیرد.
مرحله اول از این راهبرد پیشنهادی، روی آوردن به «راهبرد درازمدت به جای فراخوان به تغییر حکومت» است.
این کارشناسان در گزارش خود می‌نویسند: «کمتر رهبری را می‌توان یافت که با حسن نیت به پای مذاکره با دولتی بنشیند که که فکر می‌کند آن دولت قصد براندازی‌اش را دارد.»
مرحله دوم از راهبرد پیشنهادی «حمایت از حقوق بشر [در ایران] با اتکا به ابزارهای مؤثر بین‌المللی» ذکر شده است.
در این گزارش آمده است که بهترین راه حل برای مسأله «وضعیت بد حقوق بشر در ایران» حمایت از تلاش‌های بین‌المللی است؛ چرا که همان طور که فعالان ایرانی حقوق بشر و دموکراسی تصدیق می‌کنند، «مداخله سیاسی آمریکا تحت عنوان ارتقای دموکراسی، به جای کمک به روند دموکراسی در ایران به آن ضربه می‌زند».
در مرحله ای دیگر از این راهبرد، کارشناسان این مؤسسه پژوهشی آمریکایی پیشنهاد کرده‌اند که جمهوری اسلامی نیز در مذاکرات بر سر آینده عراق و افغانستان و خاورمیانه، جایی در کنار دیگر دولت‌ها داشته باشد.
آنها با اشاره به این که منافع درازمدت ایران به ثبات همسایگانش بستگی دارد می‌گویند: «ایران و آمریکا از دولتی واحد در عراق حمایت می‌کنند و در افغانستان دشمنانی واحد [طالبان و القاعده] دارند.»
دو مرحله آخر از راهبرد پیشنهادی کارشناسان ایرانی و آمریکایی برای به وجود آمدن رابطه میان دو کشور ایران و آمریکا، یکی «پرداختن به مسأله هسته‌ای بر بستر روابط گسترده‌تر ایران و آمریکا» و دیگری «تقویت فرایند صلح بین اعراب و اسرائیل» است.
سوء برداشت‌های بنیادی آمریکا در مورد ایران
در ضمیمه این گزارش به هشت سوء برداشت بنیادی در مورد جمهوری اسلامی اشاره شده است که باعث شده‌اند «سیاست آمریکا در قبال ایران عقیم و بی‌نتیجه بماند».
یکی از این سوء‌برداشت‌ها این است که محمود احمدی‌نژاد در مورد مسأله هسته‌ای و سیاست خارجی ایران حرف آخر را می‌زند؛ در حالی که به نوشته این کارشناسان، «تصمیم‌گیرنده نهایی علی خامنه‌ای، رهبر و فرمانده کل قوا در ایران، است.»
سوء‌برداشت‌های دیگر نیز این‌گونه ذکر شده است که برخلاف آن چه در واشینگتن تصور می‌شود نظام سیاسی جمهوری اسلامی شکننده نیست.
دیگر این که سیاست خارجی اصلی ایران، به نوشته این پژوهش، تأثیر و نفوذ در منطقه است و نه «شهادت در راه اسلام».
کارشناسانی که این پژوهش را تدوین کرده‌اند همچنین می‌نویسند که رهبر ایران مخالفت عمیق و ریشه‌ای با آمریکا ندارد و «ایران آشکارا حاضر به برقرار کردن دیالوگ همه‌جانبه با ایالات متحده است».
از جمله کارشناسانی که در تحقیق و نوشتن این گزارش دست داشته‌اند می‌توان به علی بنوعزیزی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه بوستون، مهرزاد بروجردی، استاد علوم سیاسی در دانشگاه سیراکیوز، فرهاد کاظمی، استاد علوم سیاسی و مطالعات خاورمیانه در دانشگاه نیویورک، ویلیام جی. میلر، سفیر سابق آمریکا در اوکراین و عضو ارشد مرکز بین‌المللی وودرو ویلسون، و بارنت آر. روبین، عضو ارشد مرکز همکاری‌های بین‌المللی در دانشگاه نیویورک، اشاره کرد.
مؤسسه تحقیقاتی «امریکن فارن پالسی پراجکت» با شعار «تقویت صدای خرد در امور جهانی» با هدف گرد هم آوردن کارشناسان برجسته برای رسیدن به «سیاست‌های مبتنی بر عقل و منطق در مورد پیچیده‌ترین مسایل امنیت ملی و سیاست خارجی» تأسیس شده است.