در ميان آلبوم هايى که در يک ماه اخير، چه در اينترنت و چه در بازار رسمى موسيقى ايران منتشر شده، مانند بسيارى از آثار چند سال اخير موسيقى پاپ، سبک موسيقى الکترونيک، حرف اول را مى زند.
موج گسترده اقبال ديرهنگام برخى سبک هاى موسيقى الکترونيک رقص آور در ايران، موجب شده تا آهنگسازان و خواننده هاى بسيارى، به هر قيمتى که شده رگه هايى از تم هاى رايج اين نوع موسيقى را نيز در آثار خود بگنجانند.
در اين ميان آنچه بيش از هر چيز، گوش شنونده هاى علاقه مند را آزار مى دهد، بهره بردن بی حد و مرز از شگردهاى ساده کامپيوترى براى تغيير صداى خوانندگان است که در بسيارى مواقع با ملودی هاى ترانه هاى محبوب گره خورده است.
و البته شکى نيست در کنار بازخوانى هاى غير حرفه اى آثارى چون ترانه هاى «جيپسى کينگز»، گاه آثار خلاق و قابل احترام نيز منتشر مى شوند.
روايت روشنفکرانه از موسيقى الکترونيک
زمانى که شرکتى چون «آواى باربد» که معمولا اعتنايى به توليدات داخل ايران ندارد، تصميم مى گيرد يک آلبوم کامل فارسى در سبک موسيقى الکترونيک منتشر کند، بايد با انتظارى ويژه به استقبال اين آلبوم رفت.
آلبوم «ماه دودى»، نخستين اثر عليرضا تهرانى، توسط همين شرکت به بازار آمد. اين آلبوم با ترانه اى به نام «شازده کوچولو» آغاز مى شود. ترانه اى با ملودى به ظاهر ساده يک قطعه ترنس که مى تواند در يک کلوپ رقص، جمعى را به شوق بياورد و ساعتى گرمشان کند؛ اما از لحظه اى که صداى عليرضا تهرانى در ترانه شنيده مى شود، تفاوتى نوظهور، رخ مى نمايد.
همان طور که از نام ترانه نيز پيدا است، اثر اشاره اى دارد به رمان معروف «آنتوان دو سنت اگزوپرى» به نام «شازده کوچولو» که در ميان علاقه مندان ادبيات، هواداران بسيارى دارد.
عليرضا تهرانى خواننده ترانه اى است که در آن، با نگاهى جهانشمول به نااميدی هاى دنباله دار انسان امروز، از شخصيت دوست داشتنى رمان اگزوپرى خواسته مى شود که به زمين برنگردد!
ترکيب و توصيف خلاقانه «ماه دودى» نيز در همين ترانه به کار رفته و عليرضا تهرانى، محتواى پرکنايه ترانه «شازده کوچولو» را در قالبى دور از انتظار عرضه مى کند؛ موسيقى پرکوبه الکترونيکى که گويى تنها با يک سينتى سايزر اجرا شده، يا حاصل شب زنده دارى يک دى جى با حوصله است.
اگر در اين ترانه، لحن و اجراى عليرضا تهرانى، به عنوان مهم ترين ضعف جدى کار، از لذت شنيدن يک اثر خلاق مى کاهد، در عوض در ترانه دوم آلبوم به نام «دنياى نو»، مجموعه نوآوری ها ديده مى شوند.
فارغ از ميکس حرفه اى و امروزى ترانه «دنياى نو» که يادآور آثار حرفه اى و سطح بالاى موسيقى الکترونيک جهان است، ساختار اثر، بر زيربناى ترانه اى شکل گرفته که چه در لحن و چه در محتوا، تلاش مى کند «حرفى تازه» بزند.
عليرضا تهرانى، خواننده شعرى است که در آن، دغدغه هاى فلسفى و البته گاه سياسى يک شهروند جهان امروز، فرصت بيان مى يابند و ترجيع بند ساختن دنيايى نو با حرفى تازه، فرصت هر اشتباه کليشه اى را از او مى گيرد؛ چرا که تهرانى تلاش مى کند تا اين پيام را با اجرايى کاملا «تازه»، عرضه کند. اين ترانه، موفق ترين اثر خلاقانه سراسر اين آلبوم است.
خواننده در ترانه هاى ديگر، نوآوری هاى دو ترانه نخست را به شکلى هماهنگ حفظ نکرده و شايد به همين دليل است که در ترانه هاى بعدى، گاه اشعار، به ترانه هاى عامه پسند پاپ شبيه مى شوند و گاه خود خواننده فراموش مى کند که شخصيت هنرى منحصر به فرد خود را در اجرا، به نمايش بگذارد.
پادشاهان کولى، با طعم نگو ديره
اينکه در بسيارى از ترانه ها احساس مى کنيد خواننده گاهى از پشت گوشى تلفن اشعار را مى خواند، نتيجه اضافه شدن يک گزينه لعنتى در بسيارى از نرم افزارهاى ويرايش صدا است که به تدوينگران ترانه هاى امروز پاپ فارسى اجازه مى دهد صداى خود را به اين شکل تغيير دهند.
نخستين ترانه که در آن خواننده اى با اين ترفند مدتى شنوندگانش را سرگرم کرد، ترانه «دلقک»، اثر محمد اصفهانى بود که دست برقضا، ويدئو کليپ هاى ترانه نيز از تلويزيون دولتى ايران پخش شد و ناگهان همه صداى عجيب و غريب اصفهانى را شنيدند که سعى مى کرد «باحال» باشد!
در آلبوم تازه اميد عامرى، هر چند خود از اين ترفند کمتر استفاده کرده، اما همراهانش عمدتا کسانى هستند که صداى طبيعى برخى از آنها، تا امروز به گوش هيچ يک از شنوندگان ترانه هايشان نرسيده است؛ مهدى مقدم، فرزاد فرزين، مهدى مدرس و محسن چاووشى، در بسيارى از ترانه هاى اين آلبوم حضور دارند.
در اين آلبوم، ترانه «نگو ديره»، نسخه فارسى شده ترانه معروف «No Volvere»، اثر محبوب گروه اسپانيايى- فرانسوى «جيپسى کينگز» - Gipsy Kings- است. اين اثر گروه «جيپسى کينگز»، يکى از ۳۸ ترانه جاودانه آنها است که در ايران نيز بسيار شنيده شده و در ميان عامه مردم هواداران بسيارى دارد. اميد عامرى در اين ترانه، به جاى نيکولاس ره يس - Nicolas Reyes– که در ترانه اصلى، با صداى محزونش مى خواند: «عاشقم باش!»، ترجيع بند «نگو ديره» را با صدايى بم، اجرا مى کند.
آهنگساز در ترانه «نگو ديره»، در دايره کوچک کليشه هايى که دوره مى کند، با ردپايى از بازسازى نواى سازهاى بادى به وسيله سينتى سايزر، فرم تکرارى ترانه هاى محزون خوانندگان کشور ترکيه را نيز، با ترانه اصلى، مخلوط کرده است!
اين آلبوم با نام «زمستون» منتشر شده و ۹ ترانه دارد که در هيچ کدام، وفادارى نسبت به کليشه هاى رايج پاپ الکترونيک اين روزها، فراموش نشده است.