شکست شگفت‌انگیز انگلیس و آمریکا در برابر روسیه و قطر برای میزبانی بازی‌های نهایی جام جهانی سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲، بازگشایی مباحث تازه‌ای پیرامون نحوه مدیریت کنفدراسیون بین‌المللی فوتبال، روال واگذاری امتیاز پخش برنامه‌های فوتبال و همچنین اعطاء میزبانی بازی‌ها در پنج قاره جهان را اجتناب‌ناپذیر ساخته است.
شبکه تلویزیون بی‌بی‌سی سه روز پیش از برگزاری جلسه انتخاب میزبان‌های جام جهانی سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ در زوریخ، محل فیفا، در برنامه‌ای تحقیقی به نام «پانوراما» مدعی شد که سه عضو کنفدراسیون جهانی فوتبال به نام‌های نیکولاس لئوز، اموس ادامو و ریکاردو تیکزییرا، از یک شرکت بازاریابی ورزشی، که امتیاز پول‌ساز پخش برنامه‌های جام جهانی را به دست آورده، رشوه دریافت کرده‌اند. پیش از پخش برنامه پانوراما، روزنامه معتبر انگلیسی‌زبان ساندی تایمز و همچنین روزنامه پرخواننده «نیوز- آو- د- ورلد» به انتشار گزارش دیگری پیرامون فساد مالی گسترده در فیفا دست زدند.
دولت بریتانیا خواستار تعویق پخش برنامه تلویزیونی بی‌بی‌سی تا روز بعد از اخذ رای شد. بی‌بی‌سی این خواسته را ندیده گرفت. سردبیر اجرایی بی‌بی‌سی، کلایو ادوارد، در پاسخ به انتظار دولت تاکید کرد: «مسئولیت پانوراما تحقیق پیرامون فساد و عمل خلاف در فیفا است.»
مدارک بی‌بی‌سی
کمیته بین‌المللی المپیک بعد از پخش برنامه بی‌بی‌سی خواستار ارسال مدارک پیرامون رشوه گرفتن آقای هایاتو به آن سازمان شد. هایاتو از جمله قدیمی‌ترین اعضاء کمیته اجراییه فیفا است. آدامو، معاون رئیس کل فیفا و نماینده آفریقا در کمیته بین‌المللی فوتبال است. آفریقای جنوبی با حمایت وی میزبان دوره قبلی بازی‌ها بود.
مدارک منتشره از سوی بی‌بی‌سی حاوی ۱۷۵ فقره پرداخت‌های محرمانه به مبلغ صد میلیون دلار است. یکی از این مدارک مدعی است که نیکولاس لئوز از کشور پاراگوئه، و رئیس کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی در یک فقره ۱۳۰ هزار دلار و در مرحله‌ای دیگر مبلغ ۶۰۰ هزار دلار طی سه فقره، دریافت داشته است.
مطابق مدارک انتشار یافته، ریکاردو تیکزییرا، رئیس فدراسیون فوتبال برزیل، از یک موسسه صوری که در لیختن‌اشتاین به ثبت رسیده طی ۲۱ فقره ۹.۵ میلیون دلار دریافت کرده است.
برزیل میزبان بازی‌های جام جهانی ۱۰۱۴ و آقای تیکزییرا مسئول برگزاری آن مسابقات است. تحقیقات مجلس سنای برزیل نیز حاکی است که تیکزییرا با وساطت یکی از شرکت‌های متعلق به خود این مبالغ را پیشتر دریافت داشته است.
بی‌بی‌سی مطابق اظهارات ادوارد، مدارک خود را در ۱۰ نوامبر گذشته به فیفا ارسال داشته است. فیفا در رسیدگی به شکایات و طرح دعواها متکی به رسیدگی‌های داخلی است و از حضور در دادگاه‌های عادی در هر کشور خود‌داری می‌کند. فیفا ضمن عدم قبول دعوت شرکت در مصاحبه با تلویزیون بی‌بی‌سی، پرونده این ادعا را روز بعد مختومه اعلام کرد.
یکی دیگر از اعضاء کمیته اجرایی که مورد اتهام قرار گرفته، جک وارنر، نماینده کشور ترینیداد و توباگو و یکی از نایب رئیس‌های فیفا، است. مدارک منتشر شده حاکی از مداخله وارنر در ارسال بلیت‌های مسابقات جام جهانی ۲۰۱۰ به بازار سیاه به ارزش ۸۴ هزار دلار است. وارنر بعد از پخش برنامه اظهار داشت که علاقه‌ای به شنیدن این مسائل ندارد.
روسیه در برابر انگلیس
دو روز پیش از برگزاری جلسه رای‌گیری در زوریخ، دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس، دیوید بکهام، کاپیتان سابق تیم ملی فوتبال انگلیس، و شاهزاده ویلیام، فرزند چارلز ولیعهد بریتانیا، به عنوان تیم مدافع پیشنهاد میزبانی انگلیس راهی زوریخ شده بودند.
دو ماه پیش از آن، اعضاء کمیته اجرایی فیفا از تاسیسات ورزشی، استادیوم‌ها، وسایل حمل و نقل شهری، تمهیدات امنیتی و خدمات شهری برای میهمانان احتمالی بازی‌ها بازدید کرده بودند.
بریتانیا که سال آینده میزبان بازی‌های المپیک است تاسیسات ورزشی خود را از پیش آماده کرده است. فوتبال بیش از یک‌صد سال پیش در بریتانیا ابداع شده است. لیگ برتر فوتبال بریتانیا پربیننده‌ترین مسابقات ورزشی در سراسر جهان است. هر هفته بیش از نیم میلیون نفر در سراسر بریتانیا برای تماشای فوتبال به استادیوم‌ها می‌روند.
دو تیم فوتبال منچستر یونایتد و چلسی در ردیف قدرتمندترین و ثروتمندترین تیم‌های فوتبال جهان قرار دارند. انگلیس در سال ۱۹۶۶ میزبان و قهرمان بازی‌های جام جهانی فوتبال شد.
روسیه تا دو ماه قبل از رای‌گیری نهایی کمیته اجرایی فیفا، برای میزبانی جلوتر از انگلیس قرار داشت. دو نامزد دیگر میزبانی بازی‌های ۲۰۱۸ اسپانیا و پرتقال بودند. در صورت گذشتن از مرحله اول رای‌گیری، انتظار می‌رفت کشورهای اروپایی از نامزدی انگلیس در مقابل روسیه پشتیبانی کنند. در نهایت شگفتی انگلیس در مرحله اول رای‌گیری تنها دو رای به دست آورد و حذف شد، در حالی که طی دو روز آخر گزینه برتر به نظر می‌رسید.
دو روز قبل از انجام رای‌گیری، ولادیمیر پوتین اعلام داشت که در جلسه رای‌گیری شرکت نخواهد کرد. در تیم مدافع نامزدی روسیه ابراموویچ، میلیاردر مشهور روسی و صاحب تیم چلسی و ارشاوین، فوروارد تیم ارسنال انگلیس، شرکت داشتند. بعد از اعلام برنده شدن شگفت‌انگیز روسیه و شکست انگلیس، پوتین با هواپیمایی که از پیش آماده شده بود راهی زوریخ شد! آیا پوتین از تاثیرگذاری آبراموویچ و پیروزی غیابی خود علیه کامرون از پیش مطمئن بود؟
شکست آمریکا از قطر
انتخاب قطر در رقابت با آمریکا از شکست انگلیس در برابر روسیه نیز تعجب‌برانگیزتر بود. فوتبال در آمریکا ورزش نوپایی است. در صورت میزبانی جام جهانی انتظار می‌رفت فوتبال در کنار فوتبال آمریکایی، بیس‌بال و بسکتبال، یکی از چهار رشته پرطرفدار ورزشی در آمریکا بشود. هم اکنون نیز میلیون‌ها جوان آمریکایی در کالج‌ها فوتبال بازی می‌کنند و صدها آمریکایی در تیم‌های حرفه‌ای جهان استخدام شده‌اند.
انتخاب قطر برای میزبانی بازی‌های ۲۰۲۲ از جمله شگفت‌انگیزترین تصمیمات کمیته اجرایی فیفا بود. جمعیت قطر یک میلیون و مقام تیم فوتبال آن کشور در رده‌بندی جهانی ۱۱۳ است! در حالی که برای تماشای بازی‌های جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان ۳.۵ میلیون نفر به استادیوم‌ها رفتند!
مسابقات جام جهانی قرار است در ماه‌های ژوئن و ژوئیه در قطر برگزار شود. در این ماه‌ها معمولا درجه حرارت در این کشور کوچک کویری بالاتر از ۴۵ درجه سانتی‌گراد است.
قطر وعده داده است که برای برگزاری این بازی‌ها ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند. از جمله این هزینه‌ها هزینه ساخت استادیوم‌های متعددی است که بعد از انجام بازی‌ها بی‌مصرف باقی خواهند ماند.
قطری‌ها همچنین وعده داده‌اند که برای خنک کردن هوا در میدان‌ها و سکوها از تکنولوژی بدیعی استفاده خواهند کرد. بخشی از این برنامه شامل نصب پرده‌های انعکاس حرارت، خنک کردن آب در اطراف استادیوم‌ها و انتقال هوای خنک به داخل آنهاست. بی‌شک قطر برای هزینه کردن در این طرح‌ها دست خالی نیست.
درآمد سرانه مردم قطر در حد بالاترین در جهان و محل تامین آن گاز صادراتی استخراج شده از منبع مشترک پارس جنوبی در خلیج فارس است.
محمد بن همام، رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا، که عامل ارتباطی قطر با اعضاء کمیته اجرایی بوده، یک ثروتمند قطری است.
قطر که حدودا ۳۰ سال است به استقلال رسیده در ده سال اخیر ورزشکاران متعددی از کشورهای خارجی وارد کرده و به تابعیت خود درآورده است، از جمله دونده‌هایی از آفریقا (اتیوپی) و وزنه‌بردارانی از بلغارستان (جابر السالم). برای ارتقاء سطح فوتبال و قرار گرفتن در سطح بقیه شرکت‌کنندگان در بازی‌های نهایی نیز مجبور به واردات فوتبالیست از برزیل و آرژانتین خواهد شد.
بنا بر ادعای یکی از مشاوران خارجی تیم میزبانی قطر، پیشنهاد شده بود که آن کشور برای جلب پشتیبانی آرژانتین یک کمک ۸۷.۴ میلیون دلاری در اختیار فدراسیون فوتبال آرژانتین قرار دهد. فدراسیون فوتبال آرژانتین ورشکسته و لیگ برتر آن در شرف تعطیلی است. خولیو گوروندونا، رئیس فدراسیون فوتبال آرژانتین، یکی از اعضاء هیات اجرایی فیفا است.
-------------------------------------------
نظرات مطرح شده در این یادداشت الزاما دیدگاه رادیوفردا نیست.
شبکه تلویزیون بی‌بی‌سی سه روز پیش از برگزاری جلسه انتخاب میزبان‌های جام جهانی سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۲۲ در زوریخ، محل فیفا، در برنامه‌ای تحقیقی به نام «پانوراما» مدعی شد که سه عضو کنفدراسیون جهانی فوتبال به نام‌های نیکولاس لئوز، اموس ادامو و ریکاردو تیکزییرا، از یک شرکت بازاریابی ورزشی، که امتیاز پول‌ساز پخش برنامه‌های جام جهانی را به دست آورده، رشوه دریافت کرده‌اند. پیش از پخش برنامه پانوراما، روزنامه معتبر انگلیسی‌زبان ساندی تایمز و همچنین روزنامه پرخواننده «نیوز- آو- د- ورلد» به انتشار گزارش دیگری پیرامون فساد مالی گسترده در فیفا دست زدند.
دولت بریتانیا خواستار تعویق پخش برنامه تلویزیونی بی‌بی‌سی تا روز بعد از اخذ رای شد. بی‌بی‌سی این خواسته را ندیده گرفت. سردبیر اجرایی بی‌بی‌سی، کلایو ادوارد، در پاسخ به انتظار دولت تاکید کرد: «مسئولیت پانوراما تحقیق پیرامون فساد و عمل خلاف در فیفا است.»
مدارک بی‌بی‌سی
کمیته بین‌المللی المپیک بعد از پخش برنامه بی‌بی‌سی خواستار ارسال مدارک پیرامون رشوه گرفتن آقای هایاتو به آن سازمان شد. هایاتو از جمله قدیمی‌ترین اعضاء کمیته اجراییه فیفا است. آدامو، معاون رئیس کل فیفا و نماینده آفریقا در کمیته بین‌المللی فوتبال است. آفریقای جنوبی با حمایت وی میزبان دوره قبلی بازی‌ها بود.
مدارک منتشره از سوی بی‌بی‌سی حاوی ۱۷۵ فقره پرداخت‌های محرمانه به مبلغ صد میلیون دلار است. یکی از این مدارک مدعی است که نیکولاس لئوز از کشور پاراگوئه، و رئیس کنفدراسیون فوتبال آمریکای جنوبی در یک فقره ۱۳۰ هزار دلار و در مرحله‌ای دیگر مبلغ ۶۰۰ هزار دلار طی سه فقره، دریافت داشته است.
مطابق مدارک انتشار یافته، ریکاردو تیکزییرا، رئیس فدراسیون فوتبال برزیل، از یک موسسه صوری که در لیختن‌اشتاین به ثبت رسیده طی ۲۱ فقره ۹.۵ میلیون دلار دریافت کرده است.
برزیل میزبان بازی‌های جام جهانی ۱۰۱۴ و آقای تیکزییرا مسئول برگزاری آن مسابقات است. تحقیقات مجلس سنای برزیل نیز حاکی است که تیکزییرا با وساطت یکی از شرکت‌های متعلق به خود این مبالغ را پیشتر دریافت داشته است.
بی‌بی‌سی مطابق اظهارات ادوارد، مدارک خود را در ۱۰ نوامبر گذشته به فیفا ارسال داشته است. فیفا در رسیدگی به شکایات و طرح دعواها متکی به رسیدگی‌های داخلی است و از حضور در دادگاه‌های عادی در هر کشور خود‌داری می‌کند. فیفا ضمن عدم قبول دعوت شرکت در مصاحبه با تلویزیون بی‌بی‌سی، پرونده این ادعا را روز بعد مختومه اعلام کرد.
یکی دیگر از اعضاء کمیته اجرایی که مورد اتهام قرار گرفته، جک وارنر، نماینده کشور ترینیداد و توباگو و یکی از نایب رئیس‌های فیفا، است. مدارک منتشر شده حاکی از مداخله وارنر در ارسال بلیت‌های مسابقات جام جهانی ۲۰۱۰ به بازار سیاه به ارزش ۸۴ هزار دلار است. وارنر بعد از پخش برنامه اظهار داشت که علاقه‌ای به شنیدن این مسائل ندارد.
روسیه در برابر انگلیس
دو روز پیش از برگزاری جلسه رای‌گیری در زوریخ، دیوید کامرون، نخست وزیر انگلیس، دیوید بکهام، کاپیتان سابق تیم ملی فوتبال انگلیس، و شاهزاده ویلیام، فرزند چارلز ولیعهد بریتانیا، به عنوان تیم مدافع پیشنهاد میزبانی انگلیس راهی زوریخ شده بودند.
دو ماه پیش از آن، اعضاء کمیته اجرایی فیفا از تاسیسات ورزشی، استادیوم‌ها، وسایل حمل و نقل شهری، تمهیدات امنیتی و خدمات شهری برای میهمانان احتمالی بازی‌ها بازدید کرده بودند.
بریتانیا که سال آینده میزبان بازی‌های المپیک است تاسیسات ورزشی خود را از پیش آماده کرده است. فوتبال بیش از یک‌صد سال پیش در بریتانیا ابداع شده است. لیگ برتر فوتبال بریتانیا پربیننده‌ترین مسابقات ورزشی در سراسر جهان است. هر هفته بیش از نیم میلیون نفر در سراسر بریتانیا برای تماشای فوتبال به استادیوم‌ها می‌روند.
دو تیم فوتبال منچستر یونایتد و چلسی در ردیف قدرتمندترین و ثروتمندترین تیم‌های فوتبال جهان قرار دارند. انگلیس در سال ۱۹۶۶ میزبان و قهرمان بازی‌های جام جهانی فوتبال شد.
روسیه تا دو ماه قبل از رای‌گیری نهایی کمیته اجرایی فیفا، برای میزبانی جلوتر از انگلیس قرار داشت. دو نامزد دیگر میزبانی بازی‌های ۲۰۱۸ اسپانیا و پرتقال بودند. در صورت گذشتن از مرحله اول رای‌گیری، انتظار می‌رفت کشورهای اروپایی از نامزدی انگلیس در مقابل روسیه پشتیبانی کنند. در نهایت شگفتی انگلیس در مرحله اول رای‌گیری تنها دو رای به دست آورد و حذف شد، در حالی که طی دو روز آخر گزینه برتر به نظر می‌رسید.
دو روز قبل از انجام رای‌گیری، ولادیمیر پوتین اعلام داشت که در جلسه رای‌گیری شرکت نخواهد کرد. در تیم مدافع نامزدی روسیه ابراموویچ، میلیاردر مشهور روسی و صاحب تیم چلسی و ارشاوین، فوروارد تیم ارسنال انگلیس، شرکت داشتند. بعد از اعلام برنده شدن شگفت‌انگیز روسیه و شکست انگلیس، پوتین با هواپیمایی که از پیش آماده شده بود راهی زوریخ شد! آیا پوتین از تاثیرگذاری آبراموویچ و پیروزی غیابی خود علیه کامرون از پیش مطمئن بود؟
شکست آمریکا از قطر
انتخاب قطر در رقابت با آمریکا از شکست انگلیس در برابر روسیه نیز تعجب‌برانگیزتر بود. فوتبال در آمریکا ورزش نوپایی است. در صورت میزبانی جام جهانی انتظار می‌رفت فوتبال در کنار فوتبال آمریکایی، بیس‌بال و بسکتبال، یکی از چهار رشته پرطرفدار ورزشی در آمریکا بشود. هم اکنون نیز میلیون‌ها جوان آمریکایی در کالج‌ها فوتبال بازی می‌کنند و صدها آمریکایی در تیم‌های حرفه‌ای جهان استخدام شده‌اند.
انتخاب قطر برای میزبانی بازی‌های ۲۰۲۲ از جمله شگفت‌انگیزترین تصمیمات کمیته اجرایی فیفا بود. جمعیت قطر یک میلیون و مقام تیم فوتبال آن کشور در رده‌بندی جهانی ۱۱۳ است! در حالی که برای تماشای بازی‌های جام جهانی ۲۰۰۶ آلمان ۳.۵ میلیون نفر به استادیوم‌ها رفتند!
مسابقات جام جهانی قرار است در ماه‌های ژوئن و ژوئیه در قطر برگزار شود. در این ماه‌ها معمولا درجه حرارت در این کشور کوچک کویری بالاتر از ۴۵ درجه سانتی‌گراد است.
قطر وعده داده است که برای برگزاری این بازی‌ها ۵۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند. از جمله این هزینه‌ها هزینه ساخت استادیوم‌های متعددی است که بعد از انجام بازی‌ها بی‌مصرف باقی خواهند ماند.
قطری‌ها همچنین وعده داده‌اند که برای خنک کردن هوا در میدان‌ها و سکوها از تکنولوژی بدیعی استفاده خواهند کرد. بخشی از این برنامه شامل نصب پرده‌های انعکاس حرارت، خنک کردن آب در اطراف استادیوم‌ها و انتقال هوای خنک به داخل آنهاست. بی‌شک قطر برای هزینه کردن در این طرح‌ها دست خالی نیست.
درآمد سرانه مردم قطر در حد بالاترین در جهان و محل تامین آن گاز صادراتی استخراج شده از منبع مشترک پارس جنوبی در خلیج فارس است.
محمد بن همام، رئیس کنفدراسیون فوتبال آسیا، که عامل ارتباطی قطر با اعضاء کمیته اجرایی بوده، یک ثروتمند قطری است.
قطر که حدودا ۳۰ سال است به استقلال رسیده در ده سال اخیر ورزشکاران متعددی از کشورهای خارجی وارد کرده و به تابعیت خود درآورده است، از جمله دونده‌هایی از آفریقا (اتیوپی) و وزنه‌بردارانی از بلغارستان (جابر السالم). برای ارتقاء سطح فوتبال و قرار گرفتن در سطح بقیه شرکت‌کنندگان در بازی‌های نهایی نیز مجبور به واردات فوتبالیست از برزیل و آرژانتین خواهد شد.
بنا بر ادعای یکی از مشاوران خارجی تیم میزبانی قطر، پیشنهاد شده بود که آن کشور برای جلب پشتیبانی آرژانتین یک کمک ۸۷.۴ میلیون دلاری در اختیار فدراسیون فوتبال آرژانتین قرار دهد. فدراسیون فوتبال آرژانتین ورشکسته و لیگ برتر آن در شرف تعطیلی است. خولیو گوروندونا، رئیس فدراسیون فوتبال آرژانتین، یکی از اعضاء هیات اجرایی فیفا است.
-------------------------------------------
نظرات مطرح شده در این یادداشت الزاما دیدگاه رادیوفردا نیست.