چرا وضع آب و هوا عجیب و غریب است؟

  • مريم منظوری

موضوع تغييرات جوی همواره در سال ۲۰۰۶ در صدر اخبار جهان قرار داشت.

دانشمندان می گويند سال ۲۰۰۶ شايد سالی باشد که مردم بالاخره پذيرفتند که آب و هوای کره زمين در حال تغيير است و در واقع گرمتر شده است.

در پايان شايد اين سيل گزارش های دانشمندان و سياستمداران نبوده که همگان را متقاعد به وجود اين موضوع کرده بلکه چيز آشکارتری به وضوح حس می شود : آب و هوای عجيب و غريب .

موضوع تغييرات جوی همواره در سال ۲۰۰۶ در صدر اخبار جهان قرار داشت.

در ژانويه ۲۰۰۶ دفتر هواشناسی ملی دولتی آمريکا اعلام کرد ۹ تا از ۱۰ گرمترين سالهای ثبت شده تا به حال از سال ۱۹۹۵ به بعد بوده است.

در ماه فوريه کارشناسان يخچال های طبيعی گرينلند در قطب گزارش دادند که رودخانه های يخ زده در حال ذوب شدن هستند و در نتيجه نسبت به يک دهه قبل، دو برابر يخ وارد اقيانوس اطلس می شود.

چهره های سياسی و دولتمردان همچنين مسئله گرمايش جهانی را در رئوس برنامه های خود قرار دادند.

درماه مه يک فيلم مستند به نام «يک حقيقت تلخ» درباره خطر تغييرات جوی به نمايش درآمد. اين فيلم که ال گور Al Gore معاون پيشين رييس جمهوری امريکا نيز در آن ديده می شد به سومين فيلم مستند پرفروش در آمريکا تبديل شد و گفته می شود وجهه سياسی آقای گور را برای رقابت های انتخاباتی سال ۲۰۰۸ در آمريکا به شدت بالا برده است.

در ماه اکتبر، نيکولاس استرن Nicholas Stern کارشناس ارشد اقتصاد سابق بانک جهانی تحقيقی را منتشر کرد که توسط دولت بريتانيا مديريت شده بود. اين تحقيق هشدار می داد که ناديده گرفتن عواقب گرمايش جهانی منجر به ايجاد بحران اقتصادی تا ۲۰ درصد توليد ناخالص داخلی جهان خواهد شد.

شايد خود شرايط عينی آب و هوايی چشمگيرتر از گزارش ها، فيلم ها يا کنفرانس های علمی باشند.

مايکل اوپن هايمر استاد روابط بين الملل و علوم جغرافيايی در دانشگاه پرينستون امريکا در اين باره می گويد :«افکار عمومی طی يکی دو سال گذشته به شکلی متفاوت از قبل، با اين ماجرا درگير شد. صرفا به اين دليل که تاثير تغيير شرايط آب و هوايی عينی تر و چشمگيرتر شد؛ دستکم از نظروقوع چيزهايی که ممکن بود در آينده شاهدشان باشيم مثل طوفان های سهمگين و موج های گرمای کشنده.»

آقای اوپنهايمر البته درباره ارتباط مستقيم تابستان های داغ اخير در کشورهای مختلف با گرمايش کره زمين چندان با اطمينان صحبت نمی کند و ميگويد تابستان های داغ ممکن است جزو پديده های غيرمتعارف در الگوی جوی عادی ما باشند. اما در عين حال تصويری نگران کننده درباره نتيجه گرمايش جهانی را در اختيار مردم قرار می دهد.

مايکل من Michael Mann نيز با اين نظر موافق است. او مدير مرکزسيستم علمی کره زمين دردانشگاه پنسيلوانيای امريکاست. اين کارشناس می گويد اغلب کارشناسان درباره دخالت انسان در وقايع جوی اطمينان ندارند اما الگوهای غيرطبيعی جوی ميان مردم طنين انداز می شود: «آنچه که مردم در زندگی روزمره خود مشاهده ميکنند تاثير بزرگی بر چگونگی نگرش آنان به مشکلاتشان دارد. تغييرات جوی، در واقع تغييراتی تدريجی در آب و هوا است و مردم مثل قورباغه ای رفتار ميکنند که در آب گرم زندگی ميکند . اين آب کم کم گرمتر ميشود و قورباغه به موقع و پيش از آنکه آب، داغ شود بيرون نميپرد و در نتيجه ميميرد. فکر ميکنم جامعه انسانی هم همين مشکل را دارد.»

آقای من معتقد است مردم واکنش سريعی در مقابل تغييرات جوی نشان نداده اند و به اندازه دانشمندان و جامع علمی خود را با آن وفق نداده و آماده نکرده اند.

مايکل من می گويد انسان و دی اکسيد کربنی که توليد می کند به طور قطع به نوعی تغييرات جوی را در آينده به دنبال دارد .

وی می گويد: «الان می دانيم که آنقدر گازهای گلخانه ای وارد اتمسفر کرده ايم که برای ايجاد چند دهه ديگر تغيير در آب و هوای جهان کافی است. چند دهه ديگر گرمای جهانی، چند دهه ديگر – درواقع دست کم يک قرن يا بيشتر- بالا آمدن سطح درياها.»

جيمز هنسن James Hansen مدير موسسه گدارد ِ ناسا ، سازمان هوا و فضای امريکا در نيويورک برای مطالعات فضايی، در ماه نوامبر اعلام کرد که جهان برای اقدام جدی با هدف جلوگيری از آسيب جبران ناپذير و فاجعه بار کمتر از ده سال فرصت دارد.

دانشمندان درباره سرعت پيشروی پديده گرمايش جهانی به سوی تغييرات فاجعه بار جوی، اختلاف نظر دارند.

مايکل من از دانشگاه پنسيلوانيا می گويد :«بعضی از ما معتقديم شاهد چيزهايی هستيم که مدل های علمی پيشتر گفته بودند مثلا ۵۰ سال ديگر رخ می دهند. مثلا ذوب شدن يخچالهای گرينلند که الگوهای علمی عموما می گفتند آنقدر تدريجی است که از حالا تا ده ها سال ديگر قابل مشاهده نخواهد بود.»

دانشمندان پيش بينی می کنند اگر يخچال گرينلند ذوب شود سطح آب درياها در تمام جهان ۵ تا ۶ متر بالا می آيد و چندين شهر بزرگ دنيا زير آب می رود. در سال ۲۰۰۵ ، ۲۲۵ کيلومتر مکعب از يخ های گرينلند ذوب شد در حالی که ميزان يخ ذوب شده در سال ۱۹۹۶ ،۹۲ کيلومتر مکعب بود.

مانند هميشه بر اثر اين تغيير کشورهای ثروتنمد تر کمتر از کشورهای فقيرترآسيب می بينند.و کشورهايی که در شمال قرار دارند کمتر از کشورهای واقع در نيمکره جنوب کره زمين در معرض آسيب خواهند بود.

اما آن گونه که مايکل اوپن هايمر می گويد بازی تغييرات جوی برنده و بازنده ندارد .

و اگر يک فاجعه زيست محيطی يک کشورخاص را مورد حمله قرار دهد ، عواقب آن به سرعت در تمام کشورهای منطقه حس ميشود مثلا از طريق سيل مهاجران .

اين کارشناس می گويد طبق پيش بينی کارشناسان تغييرات جوی روزی موجب بروز ده ها ميليون مهاجر محيط زيستی خواهد شد.