یادی از حسین ضیایی، ایران‌شناس دل‌داده به اشراق سهروردی
فهیمه خضر حیدری
حسین ضیایی، استاد فقید ایران‌شناسی
حسین ضیایی، استاد ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی دانشگاه کالیفرنیا در لس‌آنجلس، یوسی‌ال‌ای، چهارشنبه شب، دوم شهریورماه، بر اثر بیماری در آستانه ۶۷ سالگی درگذشت.
گستره دانش حسین ضیایی محدود به عرفان و اشراق و اشراف به آثار شهاب‌الدین سهروردی و همچنین مولاناشناسی و اسلام‌شناسی نبود و ریاضی و فیزیک را هم در برمی‌گرفت.
گفت‌وگوی پیک فرهنگ با نیره توحیدی به یاد استاد حسین ضیایی
Your browser doesn’t support HTML5
گفت‌وگوی پیک فرهنگ با نیره توحیدی به یاد استاد حسین ضیایی
حسین ضیایی که به طور معمول از وارد شدن به مناقشات سیاسی پرهیز می‌کرد، در پی انتخابات ۲۲ خرداد ۱۳۸۸ در یک سخنرانی عمومی در گستره تخصص خود، نضج گرفتن دروغ، بداخلاقی و خرافه در جمهوری اسلامی ایران را نکوهید: «بدعت سی ساله نشان داده که نتیجه‌اش آدمکشی است. نتیجه‌اش حق انسان‌ها را پایمال کردن است.»
اینک بسیاری از فرهنگ‌دوستان با درگذشت حسین ضیایی سوگوار شده‌اند. رادیوفردا از نیره توحیدی، چهره شاخص دست‌اندرکار برگزاری رشته سخنرانی‌های دانشگاهی، پژوهشی و تحلیلی در دانشگاه یوسی‌ال‌ای و رئیس بخش جامعه‌شناسی جنسیت و زنان دانشگاه دولتی کالیفرنیا در نورث‌ریچ و از آشنایان استاد حسین ضیایی، درباره کارنامه او پرسیده است.
نیره توحیدی: پروفسور حسین ضیایی از محققان برجسته ایران‌شناسی بودند. ایشان لیسانس‌شان را در رشته ریاضی و فیزیک از دانشگاه ییل گرفته بودند و دکترای‌شان را در فلسفه اسلامی و اشراق از دانشگاه هاروارد. قبل از این که در دانشگاه کالیفرنیا تدریس کنند چند سالی در دانشگاه تهران، دانشگاه شریف، دانشگاه هاروارد و دانشگاه براون و کالج اوبرلین هم درس داده بودند.
تالیفات متعددی هم دارند. چندین کتاب نوشته‌اند در زمینه‌های فلسفه اسلامی، به خصوص در معرفت‌شناسی، در مورد اشراق و شهود. به خصوص در معرفی کارها و افکار سهروردی برای خوانندگان انگلیسی‌زبان کتاب‌های متعددی دارند. چندین کتاب ایشان در نقد و تحلیل متون قدیمی فلسفی ایرانی و عربی... یعنی هم ایشان تسلط داشتند به زبان‌های فارسی و عربی و متون قدیم را حاشیه‌نویسی می‌کردند و نقد می‌کردند و یک سری از آثارشان را در این زمینه نوشته‌اند، مثل پرتونامه درباره سهروردی، شرح کلمه‌الشراق شمس‌الدین محمد سهروردی، دانش و اشراق انوریه و بسیاری دیگر. و چندین مقاله علمی داشتند. حدود ۵۴ مقاله که در نشریات معتبر دانشگاهی به چاپ رسید.
ایشان یکی از نویسندگان، محققان و ایران‌شناسان خیلی مهم و باارزش ما بودند. دانشجویان متعددی ازشان بهره‌مند شدند. رئیس مطالعات ایران‌شناسی دانشگاه یوسی‌ال‌ای بودند و در سال ۲۰۱۰ هم به عنوان رئیس انجمن بین‌المللی تاریخ‌شناسان علوم انتخاب شدند.
پروفسور ضیایی نامه‌ای هم پیش از این نوشته بودند خطاب به فرهیختگان و روشنفکران ایرانی و در مورد رواج دروغ در حکومت ایران صحبت کرده بودند. نگاه‌شان در مورد ایران و وضعیت پیش روی ایران چه بود؟
از فجایعی که در ایران اتفاق افتاد، بعد از انتخابات ریاست جمهوری و ظهور جنبش سبز، این اخبار خیلی ناراحت‌شان کرده بود و شدیدا وارد مسائل سیاسی شدند. چندین مصاحبه با نشریات و رسانه‌های ایرانی و بین‌المللی انجام دادند. چندین اعلامیه و بیانیه را امضا کردند. خودشان گاهی پیشتاز نوشتن این بیانیه‌ها می‌شدند. یکی از مقاله‌هایی هم که نوشتند تحت این عنوان بود که «دروغ و خرافه، دو مشکل جمهوری اسلامی». ایشان معتقد بودند که در جامعه ایران ترویج خرافات و دروغگویی دو تا از مشکلات بزرگ فرهنگ ما و فرهنگ سیاسی‌مان است که تا وقتی حل نشود ما نمی‌توانیم به طرف دموکراسی پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته باشیم.
---
روز شنبه، ۵ شهریور، فرهنگ‌دوستان در لس‌آنجلس، شهر استاد حسین ضیایی و میزبان یکی از پرشمارترین جوامع مهاجر ایرانی، در مراسمی یاد او را گرامی خواهند داشت.
