آیا ایران می‌تواند به پاکستان امیدی داشته باشد؟

  • مراد ویسی

از راست: محمود احمدی‌نژاد، ‌آصف علی زرداری، حامد کرزی

محمود احمدی‌نژاد، رئیس جمهور ایران، در سفر خود به پاکستان که روز شنبه، ۲۹ بهمن‌ماه، به پایان رسید با رهبران پاکستان و افغانستان دیدار کرده و از آن چه «دخالت‌های نظامی بیگانگان» در امور منطقه خوانده انتقاد کرد.

رادیوفردا در همین زمینه و سفر محمود احمدی‌نژاد به پاکستان گفت‌وگویی داشت با علی گرانمایه، استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه‌های بریتانیا، و آقای گرانمایه نخست از دلایل و اهداف این سفر می‌گوید:

اجلاس سران سه کشور را باید جزء گردهمایی‌های روتین [معمول] بین سران دولت‌های همسایه به شمار آورد که در یک چنین فرصتی مسائل کلی مابین خودشان را و مشکلاتی را که با آن روبه‌رو هستند، چه در مسائل دوجانبه و چه در مسائل منطقه‌ای و جهانی، با هم می‌توانند مورد مذاکره قرار بدهند. و احیانا صحبت بکنند در مورد این که آیا می‌توانند به حل مشکلات یکدیگر کمک کنند یا خیر.

  • بعضی‌ها معتقدند که ایران ممکن است این نگاه را به پاکستان داشته باشد که اکنون که فشار‌ها و تحریم‌های بین‌المللی بر ایران رو به افزایش است، پاکستان شاید بتواند در کاهش این فشار‌ها و تحریم‌ها به ایران کمک کند. آیا پاکستان از نظر داخلی و بین‌المللی در موقعیتی هست که ایران چنین امیدی به این کشور داشته باشد؟

خیر. پاکستان در روزهای اخیر درگیر مواجهه با برخورد قوه اجرایی و قوه قضایی کشور است. بدین معنا که دادگاه عالی پاکستان دستور تحقیق در مورد کارهای رئیس جمهور، مخصوصا امور اقتصادی او را داده است و نخست وزیر این کشور جلوی تحقیقات را گرفته است با این بهانه که رئیس جمهوری شاغل مصونیت دارد.

دولت پاکستان می‌شود گفت که از نظر داخلی یک دولت متزلزل است. ولی در عین حال دولت پاکستان با ارتش هم مشکلاتی دارد. همه در پاکستان امروز اظهار می‌کنند که ارتش نمی‌خواهد حکومت را راسا در دست بگیرد، ولی سعی می‌کند که حکومت زرداری - گیلانی را برکنار بکند.

دولت پاکستان از نظر اقتصادی هم به نظر من در موقعیتی نیست که بتواند به دولت ایران کمک کند، برای این که دولت پاکستان مطرح کرده است که بیشتر این معادلات پایاپای خواهد بود. بدین معنا که پاکستان گندم و برنج و مواد ساختمانی به ایران بدهد و در مقابل آن سوخت یا برق دریافت کند.

در کل نمی‌شود گفت که پاکستان در موقعیتی است که بتواند به ایران کمک کند، خصوصا باید به این حساسیت آمریکا هم توجه داشت که هر وقت که پاکستان سعی کرده که بیشتر از حد معمول به ایران نزدیک شود، اخطار دریافت کرده است.

  • آقای گرانمایه، مشکل دیگری که جمهوری اسلامی ایران این روز‌ها با آن روبه‌روست، محدودیت در دسترسی به منابع مالی و بانکی بین‌المللی است. آیا روابط پاکستانی‌ها با ایالات متحده و نظام بین‌الملل به گونه‌ای هست که در این موقعیت بتوانند به ایران برای رفع این نوع فشار‌ها کمک کنند؟

من فکر نمی‌کنم. اولا معادلات ایران و پاکستان و صادرات این کشور به پاکستان در آن سطحی نیست که رقم قابل توجهی برای ایران به همراه داشته باشد.

ماجرای ایران و هند که از دریافت‌کنندگان عمده نفت خام ایران است، با پاکستان کاملا فرق می‌کند.

ثانیا خود پاکستانی‌ها هم به مسئله پایاپای بودن روابط مبادلات و نیز قبول پول پاکستانی از سوی ایران و حتی مبادلات محلی بین هر دو کشور اشاره کردند.

بنابراین به عقیده من به هیچ وجه پاکستان در شرایطی نیست که بتواند برای حل مشکلات مالی ایران کمک کند، جایی که هند و ترکیه از حل چنین مسئله‌ای درمی‌مانند، دیگر برای دولت پاکستان که شدیدا به کمک دولت خارجی وابسته است، چه امکاناتی هست که بتواند برای یک کشوری مثل ایران که یک صادرکننده عمده نفت است موثر باشد؟!