ساعاتی پیش از آغاز سال ۱۳۹۰ شمسی، باراک اوباما، رئیس جمهور ایالات متحده، در پیامی ویژه مردم ایران را خطاب قرار داد. آقای اوباما در این پیام علاوه بر گفتن تبریک و شادباش نوروز به تمام ایرانیان در سراسر جهان صراحتا اعلام کرد که «با آنهاست»، نه با دولت‌مردان جمهوری اسلامی.
رادیوفردا درباره این پیام و اهمیت آن در سیاست‌های دولت اوباما و جنبش دموکراسی‌خواهی در ایران با عباس میلانی، استاد دانشگاه استنفورد آمریکا، گفت‌وگو کرده است.
عباس میلانی: تا آنجایی که من می‌دانم قطعا در تاریخ روابط میان ایران و آمریکا بی‌سابقه است. نشانه‌های دوستی و اظهار مودت مکرر وجود داشته است، ولی به گمان من در ۳۰ سال اخیر هرگز رئیس جمهور آمریکا، با چنین صراحتی، همدلی و هم‌سویی خودش را با مردم و مقابله‌اش را با حکام اعلام نکرده است.
در واقع تاکنون به مستبدین هشدار نداده است که اعمال‌شان هم مورد نظارت بین‌المللی است و هم دیر یا زود مورد مواخذه خواهد بود.
من فکر می‌کنم مراد ایشان این است که رژیم حاکم در ایران از تحولاتی که در منطقه در حال رخ دادن است، ترسیده است و هم دارد سعی می‌کند که بر اساس ایجاد ترس و رعب و وحشت، حکومت خودش را حفظ کند.
به گمان من، مراد ایشان این بوده که هیچ کدام از دو وجه این حالت رعب و وحشت، دیر نخواهد پایید، یعنی نه رژیم می‌تواند با رعب و وحشت بر مردم حکومت کند و نه مردم قادرند تا ابد مرعوب بمانند. مردمی که در طول دو سال اخیر با اقدامات به راستی دلیرانه‌شان نشان دادند که مرعوب این رژیم نیستند.
حرف شما کاملا درست است. این یک صراحت غیرقابل تردیدی دارد که آمریکا با مردم ایران همراه است و متوجه هست که مردم خواهان آزادی هستند و آنها نیز مانند بقیه مردم خاورمیانه، طالب حقوق اولیه انسانی، بشری و طبیعی‌شان هستند، و آمریکا در کنار مردم حضور دارد.
اگر توجه کرده باشید بر خلاف پیام‌های گذشته، پیام امسال اشاره‌ای به مسئله اتمی ایران و تلاش برای آشتی کردن بر سر آن موضوع، در اینجا، محلی از اعراب ندارد. برای این که فکر می‌کنم دیگر به این نتیجه رسیده‌اند که رژیم دیگر به هیچ صراطی مستقیم نیست.
من فکر می‌کنم حدس شما حتما درست است. واکنش رژیم جمهوری اسلامی همین خواهد بود. ولی اعلام دفاع از حق مسلم مردم، به گمان من، به هیچ وجه دخالت در امور داخلی ایران نیست.
من فکر نمی‌کنم هیچ دموکرات واقعی در ایران بخواهد که سرنوشت دموکراسی در ایران را آمریکا تعیین کند، یا این که آمریکا با دخالت مستقیم در امور ایران بخواهد به این کار همت کند.
تکلیف دموکراسی در ایران را ایرانی‌ها باید تعیین کنند، ولی آمریکا می‌تواند در این فرآیند کمک کند و این پیام هم به گمان من مصداق همین مسئله است.
رادیوفردا درباره این پیام و اهمیت آن در سیاست‌های دولت اوباما و جنبش دموکراسی‌خواهی در ایران با عباس میلانی، استاد دانشگاه استنفورد آمریکا، گفت‌وگو کرده است.
- آقای دکتر میلانی، شما تاریخ معاصر ایران و روابط خارجی آن را با جزئیات مطالعه کرده‌اید. آیا تا به حال سابقه داشته است که رئیس جمهور آمریکا یا هر رئیس دولت دیگری، این گونه پیام دوستی با ملت ایران و ملامت حاکمان ایران فرستاده باشد؟
عباس میلانی: تا آنجایی که من می‌دانم قطعا در تاریخ روابط میان ایران و آمریکا بی‌سابقه است. نشانه‌های دوستی و اظهار مودت مکرر وجود داشته است، ولی به گمان من در ۳۰ سال اخیر هرگز رئیس جمهور آمریکا، با چنین صراحتی، همدلی و هم‌سویی خودش را با مردم و مقابله‌اش را با حکام اعلام نکرده است.
در واقع تاکنون به مستبدین هشدار نداده است که اعمال‌شان هم مورد نظارت بین‌المللی است و هم دیر یا زود مورد مواخذه خواهد بود.
- رئیس جمهور آمریکا در پیامش اظهار داشت که ایران دچار ترس شده است و آینده کشور ایران با ترس شکل نخواهد گرفت. مفهوم کلی این عبارت را شما چه طور تعبیر می‌کنید؟
من فکر می‌کنم مراد ایشان این است که رژیم حاکم در ایران از تحولاتی که در منطقه در حال رخ دادن است، ترسیده است و هم دارد سعی می‌کند که بر اساس ایجاد ترس و رعب و وحشت، حکومت خودش را حفظ کند.
به گمان من، مراد ایشان این بوده که هیچ کدام از دو وجه این حالت رعب و وحشت، دیر نخواهد پایید، یعنی نه رژیم می‌تواند با رعب و وحشت بر مردم حکومت کند و نه مردم قادرند تا ابد مرعوب بمانند. مردمی که در طول دو سال اخیر با اقدامات به راستی دلیرانه‌شان نشان دادند که مرعوب این رژیم نیستند.
- آقای اوباما از عده‌ای از ایرانیان دربند به نام یاد کرده‌اند، خانم نسرین ستوده، عبدالرضا تاجیک، جعفر پناهی و به طور کلی از دانشجویان، بهائیان، دراویش و فعالان سیاسی یاد کرده‌اند. آیا آقای اوباما می‌خواهند به مردم ایران بگویند که با آنها همراه و همدل هستند؟ همان طور که مصداق نام خودش است و این که پاسخ مثبتی به مردم ایران بدهند که بعد از وقایع انتخابات سال ۲۰۰۹ از ایشان گله کردند و گفتند که او با ما نیست؟
حرف شما کاملا درست است. این یک صراحت غیرقابل تردیدی دارد که آمریکا با مردم ایران همراه است و متوجه هست که مردم خواهان آزادی هستند و آنها نیز مانند بقیه مردم خاورمیانه، طالب حقوق اولیه انسانی، بشری و طبیعی‌شان هستند، و آمریکا در کنار مردم حضور دارد.
اگر توجه کرده باشید بر خلاف پیام‌های گذشته، پیام امسال اشاره‌ای به مسئله اتمی ایران و تلاش برای آشتی کردن بر سر آن موضوع، در اینجا، محلی از اعراب ندارد. برای این که فکر می‌کنم دیگر به این نتیجه رسیده‌اند که رژیم دیگر به هیچ صراطی مستقیم نیست.
- آقای میلانی، خیلی احتمال دارد که دولت ایران علنا یا به طور غیرمستقیم این پیام آقای اوباما را دخالت در امور داخلی خودش تعبیر کند. به اعتقاد شما می‌شود گفت که این پیام دخالت در امور داخلی کشور ایران است؟
من فکر می‌کنم حدس شما حتما درست است. واکنش رژیم جمهوری اسلامی همین خواهد بود. ولی اعلام دفاع از حق مسلم مردم، به گمان من، به هیچ وجه دخالت در امور داخلی ایران نیست.
من فکر نمی‌کنم هیچ دموکرات واقعی در ایران بخواهد که سرنوشت دموکراسی در ایران را آمریکا تعیین کند، یا این که آمریکا با دخالت مستقیم در امور ایران بخواهد به این کار همت کند.
تکلیف دموکراسی در ایران را ایرانی‌ها باید تعیین کنند، ولی آمریکا می‌تواند در این فرآیند کمک کند و این پیام هم به گمان من مصداق همین مسئله است.