مناظره ۹۰ دقیقه‌ای دوم یک شنبه شب دو کاندیدای ریاست جمهوری آمریکا علیرغم حملات پی‌درپی هیلاری کلینتون و دونالد ترامپ، همچنان که انتظار می رفت، صحنه اتهامات شخصی و توهین‌های جدی بود، اما بعید است که بتواند چندان در منحرف کردن افکار عمومی آمریکا از اظهارات منتشر شده اخیر ترامپ در مورد زنان، موفق باشد و موج جدید مخالفت جمهوری خواهان را که از روز جمعه علیه او شکل گرفته است را متوقف کند.
مدل برگزاری مناظره دوم یک فرق اساسی با مناظره اول داشت و آن اینکه در این مناظره علاوه بر سوالات دو خبرنگاری که اداره مناظره را به عهده داشتند، برخی از شهروندان سنت‌لوییس ایالت میسوری، جایی که مناظره در دانشگاه واشینگتن این شهر برگزار می‌شد، فرصت داشتند سوالات خود را مطرح کنند. دو اداره کننده، دو خبرنگار باسابقه، یکی زن یکی مرد، مارتا راداتز از شبکه ای.بی.سی و دیگری اندرسون کوپر از شبکه سی.ان.ان بودند.
مدل برگزاری مناظره دوم یک فرق اساسی با مناظره اول داشت و آن اینکه در این مناظره علاوه بر سوالات دو خبرنگاری که اداره مناظره را به عهده داشتند، برخی از شهروندان سنت‌لوییس ایالت میسوری، جایی که مناظره در دانشگاه واشینگتن این شهر برگزار می‌شد، فرصت داشتند سوالات خود را مطرح کنند.
برخلاف مناظره اول، به نظر می‌رسد دونالد ترامپ شب بهتری را سپری کرد و کمتر حرف رقیب خود را قطع کرد و در حمله کردن به خانم کلینتون موثرتر ظاهر شد. یکی از دلایل چنین برداشتی این که به خاطر بحران‌های پشت سرهمی که ترامپ با سخنان خود درست میکند و به خصوص پس از مناظره اول، عملا سطح انتظارات از او خیلی پایین گذاشته شده بود. بنابراین همین که ترامپ از کنترل خارج نشد و رفتار عجیبی نکرد باید اندکی خیال مسوولین کمپین او را از اجرای کاندیدای محبوبشان راحت کرده باشد.
در سراسر مناظره دوم، همچون مناظره اول، کلینتون در مورد مسائل مختلف به راحتی وارد جزییات شد و به ارائه اعداد و ارقام پرداخت و صرف نظر از محبوبیت این برنامه‌ها، مشخص بود دیدگاه منظمی نسبت به مسائل مختلف دارد. از سوی دیگر، ترامپ نشان داد که در توضیح دادن جزییات سیاست خود در زمینه موضوعاتی مانند مهاجرت، امنیت ملی، بیمه درمانی، مالیات و دیگر موضوعات مطرح شده، همچنان مشکل جدی مواجه است و در مناظره‌های خود مانند مصاحبه‌های مطبوعاتی، تنها به کلیات می پردازد و به گفتن اینکه این که همه مشکلات را حل و آمریکا را بار دیگر عالی خواهد کرد، بسنده میکند.
علیرغم موج ریزش هواداران ترامپ در میان مقامات جمهوری خواه، مشخص نیست رسوایی اخیر او تا چه حد روی میزان هوادارانش تاثیر گذاشته است. به علاوه معلوم نیست که غیر از ویدیوی یاد شده، آیا همچنان موضوعات دیگری هم وجود دارد که بتواند به کمپین ترامپ شوک وارد کند یا نه.
اما مساله اصلی ترامپ، ویدیویی بود که روز جمعه توسط «اکسس هالیوود» و بعد واشینگتن پست منتشر شد.
ویدیویی سه دقیقه‌ای که در آن ترامپ سخنان بسیار زننده‌ای را درارتباط با یک زن به صورت مشخص، و دیگر زنان می زند و با افتخار در مورد این رفتار خود صحبت میکند. انتشار این ویدیو، عملا از جمله تا یک شنبه کمپین ترامپ را با بحران جدی مواجه کرد و باعث شد بسیاری از جمهوری خواهانی که از او حمایت کرده بودند، از جمله چندین نماینده کنگره و نیز جان مک‌کین و کاندولیزارایس، اعلام کنند که دیگر از او حمایت نخواهند کرد. حتی همسر و معاون او هم نسبت به کلماتی که در این ویدیو مطرح شده بود، ابراز انزجار کردند. خود او هم که طی یک سال گذشته پس از توهین‌هایی که به افراد و گروه‌های مختلف کرده بود همواره از عذرخواهی پرهیز می‌کرد، برای اولین بار طی چهل و هشت چندین بار عذرخواهی کرد.
علیرغم موج ریزش هواداران ترامپ در میان مقامات جمهوری خواه، مشخص نیست رسوایی اخیر او تا چه حد روی میزان هوادارانش تاثیر گذاشته است. به علاوه معلوم نیست که غیر از ویدیوی یاد شده، آیا همچنان موضوعات دیگری هم وجود دارد که بتواند به کمپین ترامپ شوک وارد کند یا نه.
به خصوص با توجه به اظهارات تهیه کننده یکی از برنامه‌های تلویزیونی ترامپ به نام «اپرانتس» که گفته است حرفهایی که ترامپ در پشت صحنه این برنامه تلویزیونی زده است، بسیار تکان دهنده است. برخی معتقدند که با توجه به اینکه سی روز به انتخابات ریاست جمهوری آمریکا مانده است، خیلی بعید است که نوار ویدیویی منتشر شده، آخرین برگ برنده کسانی باشد که مخالف برنده شدن ترامپ هستند و اگر این واقعا برگ برنده آخر بود، احتمالا در هفته منتهی به انتخابات ریاست جمهوری که هشتم نوامبر برگزار میشود، افشا می‌شد.
با توجه به تمرکز افکار عمومی و رسانه‌ها بر موضوع ویدیو، اوج مناظره وقتی بود که اندرسون کوپر، یکی از اداره‌کنندگان جلسه، از ترامپ پرسید که آنچه او در ویدیوی یاد شده گفته، مبنی بر نحوه لمس کردن زنان، مصداق تجاوز جنسی است، ترامپ گفت که کوپر درست ماجرا را نفهمیده ولی از حرفهایی که زده خجالت زده است و از خانواده و مردم آمریکا برای چندمین بار طی چهل و هشت ساعت گذشته، عذرخواهی کرد.
وقتی از او پرسیده شد که آیا الان او تغییر کرده است، به این معنی که دیگر چنین موضوعاتی را بر زبان نمی آورد، او پاسخی به این سوال نداد و ادامه سوال را به حمله به بیل کلینتون و رفتار او با زنان در دهه نود میلادی و زمانی که او فرماندار ارکانزاس و بعد از آن رییس جمهور بود، اختصاص داد. ترامپ، از زنانی که در ویدیو در مورد آنها حرف زده بود عذرخواهی نکرد. موضوعی که پس از مناظره توجه بسیاری از کارشناسان را به خود جلب کرد.
هیلاری کلینتون پس از آن با اشاره به نوار ویدیویی منتشر شده گفت که به خاطر حرفهایی که ترامپ زده، او شایستگی اینکه رئیس جمهور آمریکا بشود را ندارد و اضافه کرد که این اولین بار نبوده که او حرفهای تحقیرآمیزی در مورد زنان زده و به موارد متعددی اشاره کرد که در آن ترامپ در مورد زنان، مهاجران، مسلمانان و دیگر بخش‌های جامعه آمریکا سخنانی مطرح کرده بود که تحقیرآمیز و عوام فریبانه بوده است.
ترامپ همچنین در مورد بیل کلینتون گفت رفتاری که او با زنان انجام داده، در تاریخ سیاست در امریکا اتفاق نیافتاده است. او همچنین گفت هیلاری به زنانی که علیه همسرش ادعایی مطرح کرده بودند، به صورت کثیفی حمله کرده است. کلینتون در پاسخ او این اظهارات را رد کرد. این همان موضوعی بود که در مناظره اول ترامپ گفت که چون چلسی کلینتون، دخترهیلاری و بیل، در سالن نشسته است ترجیح داده در مورد آن صحبت نکند و به سابقه بیل کلینتون و ادعاهایی که در مورد او مطرح میشود، نپردازد. اما بعد از رسوایی نوار ویدیویی، ترامپ عملا شمشیر را از رو بست و حتی سه تن از این زنان را که در در دهه نود به صورت مفصل ماجراهای آن در رسانه‌های آمریکا مطرح شده بود، را به مناظره دعوت و در صف اول تماشاگران محدود این مناظره نشاند.
یکی از موضوعاتی که کارشناسان بعد از مناظره آن را یکی از گاف‌های جدی ترامپ نامیدند زمانی بود که او گفت اگر برنده شوم دادستان عالی را موظف می کنم که یک بازبرس ویژه برای بررسی عملکرد هیلاری کلینتون تعیین خواهم کرد و گفت که کلینتون باید خجالت زده باشداز عملکردش. کلینتون درجواب گفت که خیلی خوب است فردی با مشخصات ترامپ مسوول قانون در کشور نیست. ترامپ جواب گفت برای اینکه اگر بود الان کلینتون در زندان بود.
این درحالی است که از زمان ریاست جمهوری نیسکون، رئیس‌جمهوری می تواند در مورد یک موضوعی درخواست بدهد که دادستان عالی تحقیق کند و آنها می توانند بررسی کنند و جواب بدهند. اما نمی تواند آنها را موظف کند که در مورد موضوعی تحقیق کنند. در واقع با این جواب ترامپ نشان داد که چندان با نحوه کار وزارت دادگستری آشنایی ندارد. این جواب همچنین این نگرانی که اگر فردی مانند ترامپ که نسبت به کسانی که با او مخالف هستند و یا او را نقد می کنند رفتار بسیار تهاجمی دارد، همزمان به قدرت زیادی هم مانند ریاست جمهوری دست داشته باشد، خیلی خطرناک خواهد بود.
در مجموع می توان عملا موضوعات دیگری که در این مناظره مطرح شد، چه در مورد مسائل اقتصادی و چه مسائل مربوط به سیاست خارجی و مسائل داخلی، زیر سایه مسائلی که بیشتر به کاراکتر و شخصیت کاندیداها و اعضای خانواده‌های آنها مربوط بود، دفن شد.
در مجموع می توان عملا موضوعات دیگری که در این مناظره مطرح شد، چه در مورد مسائل اقتصادی و چه مسائل مربوط به سیاست خارجی و مسائل داخلی، زیر سایه مسائلی که بیشتر به کاراکتر و شخصیت کاندیداها و اعضای خانواده‌های آنها مربوط بود، دفن شد.
شبکه‌تلویزیونی سی.ان.ان، از جمله شبکه‌های تلویزیونی که این مناظره را به صورت مستقیم پخش کردند، نظرسنجی‌ایی را از کسانی که مناظره را تماشا کردند منتشر کردند که در آن ۵۷ درصد آنها هیلاری کلینتون و ۳۴ درصد ترامپ را به عنوان برنده مناظره انتخاب کردند. اگر چه معلوم نیست که دقت چنین نظرسنجی‌هایی تا چه میزان است اما در مجموع می تواند حاکی از آن باشد که با وجود اینکه ترامپ برای بازگشت به روند پیکار انتخاباتی نیازمند یک حضور بسیار قدرتمند بود، و اگر چه نسبت به مناظره اول بهتر ظاهر شد، اما نتوانست جریان افکار عمومی را نسبت به موضوعاتی که چرخه رسانه‌ای را کاملا به خود مشغول کرده است، تغییر دهد.
موضوع مهم و بی‌سابقه‌ای که ساعاتی پس از مناظره مطرح شد‌ای بود که کمپین ترامپ، به نحوی برنامه ریزی کرده بودند تا چند زنی که در گذشته علیه بیل کلینتون ادعا و یا شکایت کرده بودند و در مناظره حضور داشتند، به نحوی با او در پایان رودررو بشوند و با این رودررویی جنگ جدیدی را راه بیاندازند تا موضوع ویدیو به حاشیه برود. به گزارش واشینگتن پست، مسوولان برگزاری مناظره که یک نهاد غیر دولتی و غیرحزبی است، با این موضوع مخالفت کردند و این بحث در میان اعضای کمپین ترامپ وجود داشته است که ممکن است ترامپ در مناظره سوم که روز نوزدهم اکتبر یعنی تنها ۹ روز دیگر در شهر لاس وگاس ایالت نوادا برگزار میشود، شرکت نکند. شرکت در این مناظره‌ها البته انتخابی است و اجباری برای آن وجود ندارد.
در نهایت مناظره‌های انتخاباتی در آمریکا علیرغم اهمیت‌شان، کمتر نقش تعیین کننده‌ای دارند و موفق به تغییر آرای رای دهندگان می‌شوند. به همین برای مشخص شدن اینکه آيا مناظره دوم این دو رقیب توانایی آن را دارد که بحث بر سر ویدیوی رسوایی آمیز ترامپ را متوقف کند یانه، باید در انتظار بود و دید طی روزهای پرتلاطم آینده، صحنه انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، با چه شوک و یا اتفاق غیرمنتظره دیگری مواجه خواهد شد.
------------------------------------------------------------------------------------------
* امید معماریان روزنامه‌نگار و فارغ التحصیل کار‌شناسی ارشد روزنامه‌نگاری از دانشگاه برکلی کالیفرنیاست. او هم اکنون ساکن نیویورک است. نظرات مطرح‌شده در یادداشت‌ها، بازتاب دیدگاهی از رادیو فردا نیستند و آرای نویسنده خود را بیان می‌کنند.