انتقاد شماری از اساتید دانشگاه و کنشگران ایرانی از رویکرد ترکیه در قبال کردهای سوریه

عملیات نظامی ترکیه در خاک سوریه موجب نگرانی گروهی از کنشگران ایرانی از وضعیت کردهای سوریه شده است

شماری از نویسندگان، اساتید دانشگاه و کنشگران سیاسی و مدنی در داخل و خارج از ایران، با انتشار بیانیه ای، از رویکرد دولت ترکیه در قبال کردهای سوریه انتقاد کردند.

در این بیانیه که به امضای بیش از شصت تن رسیده، ضمن اشاره به تنش‌های اخیر در مرز ترکیه و سوریه نوشته شده: «اکنون بیش از هر زمانی بر همگان روشن شده که دشمن روژآوا [کردستان سوریه]، نه تنها داعش و جیش الفتح یا النصره، بلکه تمام قدرت‌های جهانی و منطقه‌ای هستند که همچون همیشه راهی جز سدکردن دموکراسی مردمی و غارت ثروت آنها نمی‌شناسند».

امضا کنندگان این بیانیه، با بیان اینکه: «مي توان منتقد بسياری از روندهای در جريان انقلاب روژآوا بود»، همزمان نوشته‌اند: «اما نمی توان بر اينكه بذرهای يك حركت مترقی در دل خاورمیانه جولانگاه دیکتاتوریهای سكولار و اسلام گرایان فاشیست اينك درروژآوا جوانه زده، صحه نگذاشت.».

مراد فرهاد‌پور، نویسنده، عباس ولی، استاد دانشگاه بوغازجی استانبول، کامران متین، استاد دانشگاه ساسکس، پروین اردلان، فعال حقوق زنان و شادی امین، فعال اجتماعی از جمله امضا کنندگان این بیانیه هستند.

فعالان امضا کننده این بیانیه، در پایان ضمن «محکوم‌کردن» آنچه که «تجاوز‌ترکیه» به این منطقه و «سیاست‌های فرصت طلبانه سایر قدرت‌های اشغالگر در سوریه» نامیده‌اند، بر ضرورت حمایت از کردهای سوریه تاکید کرده اند.

در هفته‌های گذشته، ارتش ترکیه و بخشی از نیروهای اپوزیسیون سوری که تحت حمایت دولت ترکیه هستند، توانستند کنترل جرابلوس در نزدیکی مرز ترکیه را که پیشتر در دست داعش بود، به دست بگیرند.

همچنین نیروهای ارتش ترکیه، در مناطق مرزی خود با سوریه، با «یگان‌های مدافع خلق» کردستان سوریه نیز درگیر شده‌اند. در این درگیری شماری از نیروهای طرفین کشته یا زخمی شده‌اند و چند غیرنظامی هم جانشان را از دست داده اند. مقام‌های ترکیه، در عین حال که تاکید کرده اند نیروهای کرد باید از غرب رود فرات عقب نشینی کنند، گفته اند که تشکیل حکومت خودگردان کردها در شمال سوریه را تحمل نخواهد کرد.

ترکیه معتقد است که یگان‌های مدافع خلق، و حزب اتحاد دموکراتیک، با حزب کارگران کردستان، پ کا کا همسو هستند و برای همین، به گفته آنها تهدیدی برای امنیت ترکیه محسوب می‌شوند. آنسوتر اما رهبران کردستان سوریه می‌گویند که آنها تهدیدی برای امنیت ترکیه نیستند.

عباس ولی، استاد دانشگاه بوغازجی استانبول، که همزمان یکی از امضاکنندگان این بیانیه است، در گفتگو با رادیو فردا نخست در خصوص رویکرد جدید ترکیه چنین می‌گوید: «سیاست اخیر ترکیه در قبال سوریه، در اصل، به معنای قبول شکست استراتژی قبلی بود. مداخله در این منطقه به معنای چرخش مقام‌های ترکیه است. به نظر می‌رسد که ترک‌ها در چهارچوب یک استراتژی پذیرفته شده از سوی روسها در بخش‌هایی از خاک سوریه مستقر شده اند»

این استاد دانشگاه، معتقد است که استراتژی جدید ترکیه، اهداف محدودی را دنبال می‌کند: «به نظر می رسد هدف ترکیه، از بین بردن امکان به وجود امدن یک کوریدور ارتباطی بین شرق و غرب منطقه کردنشین سوریه، یا به عبارتی بین کوبانی و جزیره از یک طرف و از سوی دیگر، عفرین در منطقه غرب کردستان سوریه است.»

در ماههای گذشته، کردهای سوریه از یک سو با روسیه و از سوی دیگر با آمریکا تعامل و ارتباط داشته‌اند. اما پرسش این است: این وضعیت تا چه حد می تواند ادامه داشته باشد و دستاوردهای سیاسی کردهای سوریه تا چقدر پایدار خواهد بود؟

عباس‌ ولی می‌گوید: «البته که این احتمال وجود دارد که کردهای سوریه در چهارچوب معاملات بزرگی که آنجا صورت میگیرد لطمه ببینند و تضعیف شوند. به طور مشخص، آمریکا اولین بار است که در منطقه خاورمیانه، به صورت علنی با یک نیرویی که حاکمیت سیاسی ندارد و دولت نیست، وارد یک ائتلاف علنی نظامی و سیاسی شده است. اما از طرف دیگر باید این را هم در نظر داشت که وقتی دولت‌های بزرگ می خواهند تصمیم بگیرند، همیشه کفه ترازو به نفع همکاری و رابطه با نیروهایی است که حاکمیت سیاسی تثبیت شده در عرصه بین الملل دارند.».

این نگرانی از سوی امضا کنندگان بیانیه هم به شکل دیگری بیان شده است. آنها نوشته‌اند «اگر اشغال ترکیه، به عنوان یکی از قدرت‌های نظامی ناتو، با همراهی دیگر قدرتهای جهانی توام شود، برتری نظامی و بهره گیری از سلاح‌های سنگین می تواند به یک تراژدی انسانی وسیع در روژاوا، از جنس آنچه در شنگال روی داد، بیانجامد».

با این وجود، روز گذشته، خبرگزاری فرانسه، به نقل از یک مقام ارشد آمریکایی خبر داد که «برت مک گورک»، نمایند ویژه رئيس جمهور آمریکا در «ائتلاف بین‌المللی مبارزه با داعش»، در دیدار با فرماندهان «نیروهای سوریه دموکراتیک» که ائتلافی از کردها و عرب‌ها است، یک بار دیگر بر ادامه حمایت امریکا از این نیروها تاکید کرده است.

در همین حال مقام‌های ترکیه نیز تاکید کرده اند که توانسته‌اند گروه حکومت اسلامی (داعش) را از مناطق مرزی کاملا به عقب برانند.