زمان چندانی تا انتحابات ریاست جمهوری ۲۹ اردیبهشت ۱۳۹۶ باقی نمانده است. اصول گرایان با پشتیبانی و دخالت سپاه و بسیج- (رجوع شود به مقاله «پروژه آشکار سپاه و بسیج برای فتح ریاست جمهوری ۹۶») و حمایت مراجع تقلید درباری به دنبال نامزدی واحد در برابر حسن روحانی هستند. در مورد نظر مراجع تقلید به دو نمونه زیر بنگرید:
آیت الله مکارم شیرازی در دیدار ۱۰ اسفند ۹۵ در دیدار با یکی از گروه‌های اصول گرا گفت :«اگر تمام اصول گرایان روی یک گزینه اجماع کنند، امیدی به نتیجه انتخابات هست».
آیت الله نوری همدانی در دیدار با مهرداد بذرپاش- یکی از ۱۰ نامزد اصلی «جمنا» - خواستار اجماع تمام نیروهای انقلابی بر روی یک گزینه واحد در انتخابات ریاست جمهوری شد و گفت: «با فداکاری و ازخودگذشتگی می‌توانید به یک گزینه واحد برسید. اما بدانید اگر تشتت باشد شکست مسلم است».
وضعیت واقعی اصول گرایان
جبهه مردمی نیروهای انقلاب- «جمنا»- با همین هدف تشکیل شده و ۱۰ نامزد را برگزیده اند تا در نیمه فروردین ماه ۵ نامزد برای شرکت در مناظره‌ها و یک نامزد اصلی برای رقابت با حسن روحانی را معرفی کنند. در میان ۱۰ نامزد «جمنا»، ابراهیم رئیسی با کسب بیشترین آرأ نامزد اصلی است.
اما همه اصول گرایان به این «جمنا» نپیوسته اند.
علی لاریجانی منتظر انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ است. «جمنا» هم هیچ دعوتی از علی لاریجانی به عمل نیاورده است. اگر حسن روحانی هوای او را داشته باشد، لاریجانی و نیروهایش ترجیح می دهند که حسن روحانی رئیس جمهور باقی بماند.
حزب موتلفه اسلامی مصطفی میرسلیم را به عنوان نامزد خود معرفی کرده است.
سعید جلیلی و محمد باقر قالیباف، دو تن از ۱۰ نامزد اصلی «جمنا»، نیز در جلسات این گروه شرکت نکرده و به دنبال نامزدی مستقل خود هستند. تنها شرط همکاری هر یک از این دو، کاندیدای اصلی شدن «جمنا» است. گفته می شود که سعید جلیلی حتی به دنبال تشکیل «یک جبهه جدید» است. سردار محمد باقر قالیباف نیز با امکانات وسیع ناشی از رانت ۱۲ سال شهرداری تهران جبهه خود را دارد و منتظر تصمیم نهایی است.
جبهه پایداری یکی دیگر از گروه‌های اصول گراست که در جلسه «جمنا» شرکت نکرد. آیت الله مصباح یزدی رهبر معنوی و سیاسی این گروه است و آنها مطابق نظر وی به دنبال «کاندیدای اصلح» اند، نه لزوماً «کاندیدای رأی آور».
احمدی نژاد که با امید بسیار از این شهر به آن شهر می رفت، با فرمان مستقیم آیت الله خامنه ای، از نامزدی ریاست جمهوری منع شد. او اعتراض خود را با بیانیه‌ای نشان داد که اعلام کرد از هیچ فرد و گروهی حمایت بعمل نخواهد آورد. اما دوری ریاست جمهوری برای او ممکن نبود. آنها بقایی را نامزد کردند و احمدی نژاد نه تنها توئیترش را به راه انداخت ، بلکه نامه‌ای به دونالد ترامپ نوشت و تاکنون دو نامه علیه حسن روحانی منتشر کرده است. احمدی نژادی‌ها گفته اند که اگر نامزدشان تأیید صلاحیت نشود، از هیچ فرد اصول گرای دیگری حمایت بعمل نخواهند آورد. به گفته آنان، تنها بقایی یا یکی دیگر از افراد مورد تأیید احمدی نژاد می تواند بر حسن روحانی غلبه کند.
اگر ابراهیم رئیسی- یکی از اعضای فعلی هیأت نظارت بر انتخابات شورای نگهبان- مانند فتاح وباهنر رسماً اعلام کند که به هیچ وجه قصد شرکت در انتخابات ریاست جمهوری را ندارد، در این صورت جمع و جور کردن اصول گرایان سنتی و افراطی حول یک نامزد نهایی کار دشواری خواهد بود.
یکی از اصول گرایان در مقاله مقایسه میرزاعلی اصغرخان اتابک و سردار محمدباقر ذوالقدر نوشته که سردار ذوالقدر متوهم قصد دارد تا جنازه اصول گرایان را با تشکل «جمنا» زنده سازد، ولی این کار ناممکن است. البته نویسنده نقش عامل معجزه گر دخالت سپاه و بسیج را در تحلیل خود در نظر نگرفته است.
اجماع اصول گرایان بر سر یکی از «جنایتکاران تاریخ»
ابراهیم رئیسی یکی از عوامل عمده سرکوب‌های دهه اول انقلاب بود. او یکی از اعضای «هیأت مرگ» قتل عام زندانیان سیاسی و عقیدتی در تابستان ۱۳۶۷ بود. آیت الله منتظری که به تنهایی در برابر حکم آیت الله خمینی و این قتل عام ایستاد، به اعضای هیأت مرگ به شدت تاخت که دست از این جنایت‌ها بردارید. کار شما خلاف دین و شرع و اخلاق و حقوق است. بر چه مبنایی افرادی را که در دادگاه‌های غیر علنی و بدون وکیل به چند سال زندان محکوم شده اند، اعدام می کنید؟ آیندگان از شما به عنوان «بزرگترین جنایتکاران تاریخ» یاد خواهند کرد.
ابراهیم رئیسی نامزد ریاست جمهوری بشود یا نشود، او یکی از چند نامزد اصلی جانشینی آیت الله خامنه‌ای است. ادعا این است: تنها فردی که اگر نامزد شود، همه گروه‌ها و افراد اصول گرا حول او به اجماع دست خواهند یافت، ابراهیم رئیسی است.
آیت الله علم الهدی- پدر زن ابراهیم رئیسی- نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی و امام جمعه مشهد است. سخنران پیش از خطبه‌های نماز جمعه ۱۳ اسفند ۹۵ مشهد، جواد کریمی‌قدوسی- نماینده مجلس و عضو بسیار رادیکال جبهه پایداری- بود. او در منبر نماز جمعه گفت :
«امیدواریم به برکت این شهر مقدس و ملجأ شریف امام رضا برای انتخابات سال آینده که نزدیک اربعین انقلاب است، یکی از مردانی [سید ابراهیم رئیسی] که در این شهر پرورش پیدا کرده و مورد عنایت است و اقبال عمومی هم به سمت اوست، موجی شبیه اول انقلاب برای یک تحول در انتخابات ۹۶ و انتخاب یک کابینه انقلابی رقم بخورد».
سیدامیرحسین قاضی زاده هاشمی، یکی از اعضای ارشد جبهه پایداری هم طی مصاحبه مفصلی گفته است که ابراهیم رئیسی کاندیدای اصلح است و نظر جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، جامعه روحانیت مبارز و کلیه اصول گرایان روی اوست.
«جمنا» ، «جبهه پایداری» و دیگر اصول گرایان روی او اجماع دارند. اگر رئیسی نامزد شود، سعید جلیلی و قالیباف نامزد نخواهند شد. برخی گفته اند که برای راضی کردن قالیباف، ممکن است او به عنوان معاون اول ابراهیم رئیسی معرفی شود.
در اجلاس مجلس خبرگان رهبری که در ۱۷ اسفند ۹۵ برگزار شد، حملات آیت الله جنتی و دیگر سخنرانان حسن روحانی را نشانه رفته بود. آیت الله جنتی گفت که این اجلاس به دلیل انتخابات بسیار مهم است و حسن روحانی باید به دلیل عدم عمل به اقتصاد مقاومتی «عذرخواهی کند». جنتی در ضیافت شام خبرگان هم گفت : «امروز افرادی در جامعه و کشور وجود دارند که نان شب برای خوردن ندارند، آن وقت برای هیئت دولت مراسمی در کرج می‌گیرند که ۵۰۰ میلیون تومان هزینه می‌شود».
رسانه‌های سپاه مصاحبه آیت الله سید ابراهیم رئیسی در حاشیه این اجلاس را برجسته کردند. او گفت که روحانی باید از کارنامه اقتصادی‌اش دفاع کند، برای این که دغدغه اصلی مردم مشکلات فراوان اقتصادی است. در مورد سیاست خارجی و منطقه‌ای هم افزود:
«امروز آمریکایی‌ها، اروپایی‌ها و بسیاری از دولتمردان مغرب زمین درصددند تا عزت و اقتدار ملی کشور را که در پرتو اقتدار به دست‌آمده است مخدوش کنند. این در حالی است که دست برتر در تمام جبهه‌ها چه در سوریه، یمن، عراق، افریقا و سایر کشورها از آن جبهه دلدادگان به انقلاب اسلامی است، یعنی امتداد راهبردی نظام اسلامی در همه نقاط عالم دست برتری دارد. این عزت و اقتدار از آن آمادگی برای خطر کردن بچه‌های حزب‌الهی است».
«جنایت علیه بشریت» نماد وحدت
فرض کنید امروز اعلام کنند که آیت الله خامنه‌ای درگذشته است. اصول گرایان دارای اکثریت خبرگان رهبری و اجماع بر سر ابراهیم رئیسی، «قاضی قتل عام» را به عنوان جانشین خامنه‌ای انتخاب خواهند کرد.
مسأله این است: اصول گرایان یک جبهه بسیار متنوع با منافع متعارض هستند. تعارض منافع شخصی و گروهی امکانی برای سازش و وحدت برای آنان باقی نگذارده است. از نظر پایگاه اجتماعی نیز وضعشان چنان ناامید کننده است که جز از طریق سرکوب، حذف رقباً، انتخابات غیر رقابتی و دخالت نظامیان امیدی به پیروزی ندارند.
اما همه این ها- یعنی سرکوب، حذف رقبا، انتخابات غیر رقابتی، دخالت نظامیان- را هم که جمع می کنند، باز هم نمی توانند حول "اصول" مورد ادعایشان وحدت بسازند. آنان برای وحدت، باید به «یکی از جنایتکاران تاریخ» توسل بجویند. «آیت الله قتل عام» چسبی است که آنان را به خود می چسباند.
راستی، اصول این اصول گرایان چیست؟ سرکوب و جنایت؟ مطابق قانون اساسی وزیر دادگستری را رئیس قوه قضائیه تعیین می کند. وزیر دادگستری اصول گرایان دیگر عضو «هیأت مرگ»- مصطفی پورمحمدی- است که در دفاع از قتل عام تابستان ۶۷ گفته است: حکم خدا را اجرأ کردیم.
محل نزاع این نوشتار، این که چه کسی رئیس جمهور یا جانشین آیت الله خامنه‌ای شود نیست، محل نزاع عاملی است که میان کلیه اصول گرایان وحدت و اجماع ایجاد می کند. اجماع بر سر «آیت الله قتل عام»، اجماع و وحدت بر سر سرکوب و جنایت است.
اگر چه ایران- همانند آمریکا و اسرائیل- عضو دیوان بین المللی کیفری نیست، اگر چه دیوان بین المللی کیفری به جنایات قبل از سال ۲۰۰۰ میلادی رسیدگی نمی کند، اما جرم «جنایت علیه بشریت» اینک بسیار جدی است. به نحوی که سازمان ملل، دیده بان حقوق بشر و عفو بین الملل کشتار بیش از یک هزار نفر از اقلیت مسلمان در میانمار در سال ۲۰۱۶ را «جنایت علیه بشریت» به شمار آورده اند. حتی نماینده دولت آمریکا در شورای حقوق بشر سازمان ملل تأکید کرده است که جهان نباید به خاطر حضور آنگ سان سوچی- برنده جایزه صلح نوبل- در دولت میانمار، جنایت ارتش این کشور را نادیده بگیرد.
پرسش اساسی این است: در چنین سیاق و زمینه ای، اصول گرایان چگونه خود را به جهانیان و ایرانیان با نماد «آیت الله قتل عام» معرفی می کنند؟ آیا «آیت الله قتل عام» اعتماد ساز و مشروعیت آفرین است؟
---------------------------------------------------------------------
نظرات طرح شده در این یادداشت الزاماً بازتاب دیدگاه رادیو فردا نیست.