تحرکات نيروهای روسيه در مرزهای اوکراين نشانه چيست؟

مقام های رسمی اوکراين هشدار داده اند که نيروهای ارتش روسيه در «آرايشی تهاجمی» در مرزهای اين کشور مستقر شده اند، به گفته اين مقامات، نيروهای روس در حال تدارک ديدن «حمله ای به نواحی شرقی اوکراين» هستند.

مقام های اوکراينی درباره نيروهای ارتش روسيه چه ادعايی کرده اند؟

آندری پاروبی، دبير شورای امنيت ملی و دفاع اوکراين، روز ۱۲ مارس گفت که نيروهای روس برای «انجام حمله احتمالی» در طول مرزهای اوکراين تجمع کرده اند. پاروبی گفت که نيروهای روس «بيش از ۸۰۰۰۰ سرباز، حدود ۲۷۰ تانک، ۱۸۰ زرهپوش، ۳۸۰ سامانه توپخانه، ۱۸ سامانه شليک موشک انداز، ۱۴۰ جنگنده، ۹۰ بالگرد جنگی و ۱۹ ناو» را شامل می شوند.

پاروبی در ادامه وضعيت موجود را - نه تنها در کريمه - که «در سراسر مرزهای شمالی کشور» نيز «بحرانی» توصيف کرد، اين در حالی است که نيروهای روسيه هم اينک در مواضع خود مستقر شده و خود را برای گرفتن شهرهای خارکيف و دونِتسک در شرق اوکراين آماده می کنند، اين نيروها می توانند ظرف دو الی سه ساعت به کیِف برسند.

چه سندی دال بر تجمع نيروهای روس وجود دارد؟

عکس ها و فيلم هايی که گفته می شود از دهم ماه مارس [۱۹ اسفند] گرفته شده و بر روی رسانه های اجتماعی و روزنامه ها از جمله روزنامه «ديلی ميل» منتشر شده اند.

تيم ريپلی، تحليلگر نظامی هفته نامه «جين ديفنس»، که عکس ها و فيلم های دريافتی از اوکراين را بررسی کرده می گويد که هنوز زود است که بگوييم آيا روسيه به راستی در حال بسيج نيروها برای حمله به نواحی شرقی يا شمالی اوکراين است يا خير.

ريپلی می افزايد: «اين تصاوير خودروهای روسی را نشان می دهند اما نکته اينجاست که شمار خودروهايی که در اين تصاوير می بينيم کم است و در هر بار ۱۰، ۱۵، يا ۲۰ خودرو را مشاهده می کنيم، از اين جهت، دشوار بتوان نتيجه گيری کرد که هزاران تانک را فاصله ای «حدود دو ساعتی» شهر کیِف جمع کرده باشند.

اين تحليلگر نظامی در ادامه توضيح می دهد که «اين تصاوير قطعاً تانک و خودروهای زره پوش را در مکان هايی در نزديکی مرز اوکراين نشان می دهند. اما هنوز زود است که بگوييم برای انجام عملياتی وسيع نيروهايشان را جمع کرده اند، نمی شود بر مبنای مدارکی که در اينترنت و رسانه های خبری منتشر شده چنين پيش بينی هايی کرد».

پس ادعای کريمه چه می شود که می گويد ۸۰۰۰۰ نيروی روس «با آرايش تهاجمی» در مرز روسيه و اوکراين مستقر شده اند؟ اينجا چه خبر است؟

ريپلی می گويد شمار نيروهای روسی که مقام های کیِف درباره شان صحبت می کنند چندان بيشتر از تعداد نيروهايی که معمولاً در منطقه مستقر هستند نيست. وی می افزايد: «می توانيد حرکت و استقرار نيروهای روسی را در نزديکی مرز اوکراين نشان دهيد، اما آن ۸۰۰۰۰ نفر، شايد درست باشد بگوييم که اينها در واقع همان نيروهايی هستند که به طور معمول هم در آنجا مستقر هستند، جايی که حوزه استحفاظی جنوب و غرب ارتش روسيه در مرز اوکراين ناميده می شود.»

ريپلی همچنين توضيح می دهد: «از اين جهت گفتن اينکه روس دارند نيروهايشان را در مرزهای اوکراين جمع می کنند اغراق است. بايد توجه داشت که لشکرکشی زمانی معنا دارد که مسکو نيروهای ذخيره اش - يعنی همان سربازان وظيفه سابق - را فرا بخواند تا يگان های نيروهای مسلح را تکميل کند. چرا که بسياری از اين يگان ها که در جنوب روسيه مستقر هستند در زمان صلح خدمت نمی کنند.»

تشديد فعاليت نيروهای روسی در نزديکی مرز اوکراين به چه معناست؟

کرملين می گويد که افزايش نيروهايش در نزديکی مرزهای اوکراين بخشی از تمرين نظامی نيروهای اين کشور است. وب سايت وزارت دفاع روسيه هم روز ۱۳ مارس (۲۲ اسفند) اعلام کرد که ۸۵۰۰ نيرو در اين مانورها شرکت دارند، که توپخانه و راکت اندازهای متعددی را در حوزه استحفاظی جنوب روسيه شامل می شوند.

بر اين اساس تمرين فوق با هدف ارتقای هماهنگی ميان توپخانه، يگان های مکانيزه و تانک ها، چتربازها و تفنگداران دريايی به مرحله اجرا در آمده است. با اين همه وزارت دفاع به طول مدت اين رزمايش اشاره ای نکرد.

کارشناسان نظامی، از جمله ريپلی، معتقد هستند که تا زمانی که کرملين نيروهای ذخيره خود را برای پر کردن يگان ها فرا نخواند، يا تا زمانی که تعداد زيادی از نيروهای در حال خدمت از ديگر بخش های روسيه به منطقه مرزی اوکراين اعزام نشوند، فعاليت های نظامی ياد شده نوعی «عمليات جنگ روانی» عليه اوکراين از جانب مسکو خواهد بود.

ريپلی می گويد: «شواهد موجود و نقل و انتقال ها حاکی از آن است که خبرهايی هست و البته همين امر نيز بزرگترين جنگ روانی عليه اوکراين بوده و برای ايجاد رعب و وحشت در راستای جلوگيری از هرگونه اقدام نظامیِ اوکراينی ها عليه نيروهای اشغالگر در کريمه تأثير بسيار خوبی خواهد داشت.»‪ ‬

اين تحليلگر مسائل نظامی همچنين تصريح می کند: «می دانيد، اگر يک پتک بالای سر نيروهای اوکراينی نگه داريد، با نيروهای روسيه در مرزها سر و صدا کنيد و در انظار عمومی گرد و خاک کنيد، تأثير زيادی خواهيد گذاشت. اوکراينی ها احتمالاً فکر می کنند که «خوب، حتی اگر به جنوب برويم و با روس ها در کريمه مقابله کنيم، اين همه نيروی روس که آنجا جمع شده به سرمان خواهند ريخت. اين همه خودش جنگ روانی بسيار بزرگی است.»

آيا تجمع نيروهای نظامی روسيه در مرزهای اوکراين تعهدات پيمان نامه های بين المللی مسکو را نقض می کند؟

حتی با استانداردهای تصريح شده در معاهده نيروهای مسلح متعارف اروپا (CFE)، پيمان ورشو و کشورهای عضو ناتو در سال ۱۹۹۰، روسيه با تجمع نيروهای - آنگونه که مقام های اوکراينی توصيف کرده اند - تعهدات بين المللی خود را نقض نمی کند.

طی مذاکرات انجام شده برای به روزگردانی معاهده نيروهای مسلح متعارف اروپا پس از فروپاشی اتحاد شوروی در دهه ۱۹۹۰ ميلادی، محدوديت هايی موجود در ميزان تجهيزات نظامی قابل اعزام به «سرحدات»، از قبيل منطقه مرزی روسيه و اوکراين، کاهش يافت.

بر پايه تغييرهای جديد در معاهده ياد شده، محدوديت های نظامی در برخی از بخش های «اوبلاست روستُف» - مقر حوزه استحفاظی جنوبی روسيه - به طور کامل لغو شد.

در همين حال، توافق نامه جديد معين کرده بود که يگان های فعال روس در مناطق مرزی نمی توانند بيش از ۷۰۰ تانک، ۵۸۰ خودرو زرهپوش و ۱۲۸۰ واحد توپخانه مستقر کنند.

اينک به ظاهر تعداد تجهيزات نظامی روسيه - آنطور که کیِف توصيف کرده - بيشتر از محدوديت های فوق نبوده است.

علاوه بر اينها، روسيه در دسامبر ۲۰۰۷، کمتر از يک سال پيش از جنگ کوتاه مسکو در برابر گرجستان، اجرای معاهده نيروهای مسلح متعارف ارو‍‍پا را به حالت تعليق در آورد و در عمل معاهده را ترک کرد.

ايالات متحده در سال ۲۰۱۱ اعلام کرد که اين کشور نيز ارائه گزارش به روسيه در چارچوب معاهده (CFE) را به حالت تعليق در آورده است.

بدين ترتيب، روسيه بر اساس قوانين بين المللی اين حق را دارد که «هر ميزان نيرويی را که بخواهد» به نقاط مختلف خاک خود اعزام کند.

-------------------------------------------------------------------------------
این مقاله در سایت انگلیسی رادیو اروپای آزاد/رادیو آزادی منتشر شده است.