اعلام رای ۲۵۱ عضو مجلس نمایندگان آمریکا دایر بر مخالفت با خرید آب سنگین ایران در برابر ۱۶۸ رای موافق، ادامه تلاشهای دولت اوباما برای اجرایی نگاه داشتن توافق اتمی با ایران (برجام) را در برابر مانع جدیدی قرار خواهد داد.
اگرچه انتظار میرود رای مجلس نمایندگان در سنای آن کشور، مانند اقدام پیشین و مشابه تام کاتن سناتور جمهوری خواه از کسب دو سوم آرا موافق بازمانده و به امضاء رییس جمهور نرسد، ادامه مخالفت های قانونگذاران با توافق اتمی، میتواند مواضع دولت آن کشور را در دفاع از توافق یاد شده تدریجا ضعیفتر سازد.
دولت ایران بر اساس توافق اتمی متعهد است ذخایر اورانیوم غنی سازی شده و حجم آب سنگین در اختیار خود را محدود نگاه دارد.
روسیه طی اقدامی موازی با دولت آمریکا اورانیوم غنی سازی شده ایران را دریافت کرد و آنرا برای استفاده در اختیار قزاقستان قرار داد.
به منظور کمک به ایران، دولت آمریکا بر اساس قراردادی که کلیات آن چند ماه پیش مورد توافق قرار گرفت، روزجمعه ۲۲ آوریل سند مربوط به خرید ۳۲ تن آب سنگین تولید شده در اراک را در وین امضاء کرد.
دلیل اصلی اقدام آمریکا برای قبول خرید آب سنگین ایران ناتوانی جمهوری اسلامی در یافتن مشتری برای محصول یاد شده و نبودن مورد مصرف قابل توجیه برای آن در داخل ایران است.
آب سنگین، ماده خنک کننده کوره راکتور آب سنگین است و با تعطیل راکتور چهل مکاواتی اراک و تعهد ایران مبنی بر خارج ساختن تمام اجزاء مرتبط با آن، ذخیره آب سنگین ایران میباید در مرحله اول به ۱۳۰ تن و به ۹۰ تن کاهش داده شود.
کالای بی‌مشتری
پیش از اعلام آمادگی آمریکا برای خرید آب سنگین ایران ، که بیشتر نتیجه یک تصمیم سیاسی است و نه یک حرکت تجاری، خریدار دیگری (حتی هند، روسیه و چین) تمایلی برای پرداخت پول در قبال دریافت آب سنگین ایران نشان نداده بودند.
در صورتی که آمریکا با پیشنهاد و توصییه یمن برای دریافت آب سنگین ایران و پرداخت وجه موافقت نمیکرد، به دلیل بدون مشتری ماندن محصول یاد شده، جمهوری اسلامی ناگزیر بود در قبال تعهدات اجرایی <برجام> آب سنگین در اختیار خود را با نظارت بین المللی به دریا بریزد.
آمریکا امیدوار است که با این اقدام نمادین، شاید در آینده خریدار دیگری برای محصول کارخانه آب سنگین اراک دیده شود.
کیفیت نه چندان مرغوب آب سنگین ایران از یک سو و از سوی دیگر تردید پیرامون تضاد محتمل مقررات بانکی و تجاری با انجام چنین معاملاتی، خریداران دیگر را از نزدیک شدن به تجارت با ایران باز داشته است.
امریکا تولید کننده آب سنگین نیست و ۷۰ تن نیاز سالانه آزمایشگاههای آن کشور معمولا از سوی کشور کانادا تامین میشده
مرغوبیت کم آب سنگین ایران
ارنست مونیز وزیر انرژی آمریکا و طرف گفتگوی علی اکبر صالحی در بخش فنی مذاکرات اتمی، همزمان با رسمیت یافتن معامله طی گفتگویی با نشریه آمریکایی وال استریت جورنال تائید کرد «کیفیت آب سنگین ایران بد نیست و ما امیدواریم برای آن مشتری دیگری یافته شود.»
۳۲ تن آب سنگین ایران قرار است طی هفته‌های اینده به یک آزمایشگاه در ایالت تنسی آمریکا حمل و بمنظور انجام آزمایشهای نوترنی مورد استفاده قرار گیرد.
آب سنگین که از خانواده آب است میتواند در زمینه‌های صنعتی منجمله تولید تجهیزات فیبر نوری نیز مورد استفاده قرار بگید که ایران در حال حاظر فاقد هر گونه امکان فنی برای استفاده از آن است.
دلایل ایستادگی کنگره
معامله ۸ میلیون دلاری آمریکا، مانند هر بخش دیگری از مذاکرات و توافق اتمی، نا آرامی و مخالفتها یی را در کنگره بر انگیخته است.
در رابطه با معامله اخیر آب سنگین، اد- رویس، رییس کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان آمریکا روز ۱۸ ماه آوریل طی نامه‌ای خطاب به وزیر انرژی آمریکا ملاحظاتی را مطرح ساخت که در آن نارضایتی کنگره از انجام معامله محسوس بود، منجمله: پول این معامله به ایران چگون پرداخت خواهد شد ( به دلیل منع قانونی معاملات دلاری برای ایران)، چه تضمینی گرفته اید که ایران این پول را به مصرف خرید اسلحه و یا کمک به «تروریست ها»، یا اقدامات نا آرام ساز در عراق و سایر نقاط نمی رساند؟
این نظر بی‌تردید قابل مطرح شدن است که در صورت نیاز آمریکا به خرید آب سنگین کانادا با تجربه بیشتر و تولید مرغوب تر در همسایگی آن کشور قرار داشت.
اعلام رای اخیر مجلس نمایندگان مبنی بر ممنوعیت خرید اب سنگین تولید ایران، اگر چه مانع از انجام معامله «سیاسی‌تجاری» یادشده نخواهد شد در عین حال دولت اوباما را بار دیگر ناگزیر میسازد، بمنظور دفاع از توافق اتمی با ایران که آنرا میراث سیاست خارجی خود معرفی میکند، هزینه تازه‌ای را تحمل کند؛ در سال برگزاری انتخابات، ظرفیت دولت آمریکا برای تحمل فشار‌های کنگره بی‌نهایت نخواهد بود.
......................................................................................................
نظر نویسنده الزاما بازتاب دیدگاه رادیو فردا نیست.