می‌گویند بعد از دوماهگی دختران می‌شود آنها را تیغ زد. هرچند که زنان ختان یا ختنه گر دختران بزرگتر را ترجیح می‌دهند. اما در یکی از تحقیق‌هایی که در استان هرمزگان ایران صورت گرفته مادر بزرگ ۲۸ ساله گفته بود منتظر است تا ختان منطقه به روستایشان بیاید و نوه چهارماه‌اش را تیغ بزند؛ تیغ سنت.
تیغ سنتی که سالانه بر اندام تناسلی بیش از سی میلیون دختر کمتر از ۱۵ سال در جهان کشیده می‌شود و به گزارش سازمان ملل اکنون بیش از ۱۳۰ میلیون زن با نشانه تیغ در جهان وجود دارد. نام ایران در سال ۲۰۱۴ به لیست کشورهایی که در آن ختنه زنان صورت می‌گیرد اضافه شده است.
Your browser doesn’t support HTML5
کاهش امار ختنه زنان
پیش از این رویا دختر جوان ایرانی که در استان کردستان ایران بزرگ شده و اکنون در یکی از دانشگاه‌های تهران درس می‌خواند و ختنه شده است به رادیو فردا گفته بود: حدود سه چهار سالم بود یا یک کم بیشتریا کمتر، توی حیاط داشتم بازی می‌کردم، مرا صدا کردند گفتند بیا کارت داریم. یک خانم پیرزن آمده بود توی خانه مان. مرا بردند توی اتاق و آنجا دیگر... چون هیچ چیزی به من نگفته بودند. من شوکه شده بودم. شلوار مرا درآوردند و مرا روی یک صندلی چهارپایه نشاندند و پایم را باز کرد. من جیغ می‌زدم که ترسیده بودم. یک تیغ دستش بود. سنم پایین بود ولی هیچوقت آن صحنه یادم نمی‌رود. تیغ را درآورد و پای مرا باز کرد و در عرض یک چشم به هم زدن، من اصلا نفهمیدم چه شد کار خودش را کرد و حدود چند دقیقه سوزش داشتم. بعدش که ده دقیقه گذشت من استرس گرفته بودم. خواستم بروم دستشویی به مادرم گفتم می‌توانم بروم دستشویی؟ گفت نه یک خورده صبر کن. مامانم حالش خیلی بدتر از من بود.
زمانی که آن خانم داشت کار را انجام می‌داد مامانت کجا بود؟
نمی‌دانم. آن لحظه دچار استرس شدید شده بودم. ترسیده بودم اصلا هیچ جا را نمی‌دیدم. نمی دانم دقیقا آن موقع کجا بود. ولی چون آن موقع واقعا ترسیده بودم و دقیقا یک حالت قصابی بود. تیغ دستش بود و مرا محکم نگاه داشته بود که تکان نخورم. کارش را خیلی استادانه در عرض چند دقیقه انجام داد.
اولین بار کی متوجه تفاوت وضعیت خودت با بقیه دخترها شدی؟
حدود دوازه سیزده سالم بود که متوجه شدم. با یکی از دخترهای همسن وسال خودم پنج شش سال بزرگتر از من مرا برده بود حمام. نگاهش کردم گفتم تو چرا اینجوری هستی؟ گفت مگر من چه جوریم؟ گفتم مرا نگاه کن. گفت تو اینجوری شدی. این جوری فرق داری.
او می‌دانست که چه اتفاقی افتاده؟
بله او می‌دانست.
کاهش ناقص سازی جنسی زنان در ایران
ناقص سازی جنسی زنان عملی است که سابقه طولانی در تاریخ دارد و در آن تمام یا قسمتی از اندام تناسلی خارجی زنان برداشته می‌شود. به گفته جامعه شناسان این کار عمدتا به عنوان ابزاری برای کنترل جنسی زنان به کار می‌رود. عمل ناقص سازی جنسی عمدتا بر روی دختران جوانی انجام می‌شود که اراده‌ای در کنترل بدنشان ندارند و نمی‌توانند در برابر آن مقاومت کنند.
سازمان ملل در برنامه خود درباره ختنه علیه زنان اعلام کرده که در تلاش است تا سال ۲۰۳۰ میلادی عمل ختنه یا ناقص سازی جنسی زنان را متوقف کند.
جدیدترین گزارشی که قرار است روز دوشنبه ششم فوریه همزمان با روز جهانی منع ختنه علیه زنان در ایران منتشر شود قرار است حامل خبرهای جدیدی درباره وضعیت ختنه زنان در ایران باشد. کامیل احمدی مردم‌شناسی است که در ده سال گذشته بر روی موضوع ختنه زنان در ایران تحقیق کرده و سال گذشته کتاب او به عنوان پژوهشی جامع بر ختنه زنان در ایران منتشر شد. امسال او سه سال پس از پایان تحقیقش نگاه دیگری داشته به مناطقی که پیش از این در آنجا آمارگیری انجام داده است. کامیل احمدی در مورد گزارش جدید خود می‌گوید:
«جدیدترین آمار، ختنه زنان یا دختران را در ایران بعد از سه سالی که ما از میدان کاری یا کار میدانی بیرون کشیدیم،نشان می‌دهد.
خوشبختانه در خبرهای خوبی که به ما می‌رسد می‌بینیم که آمارها در حداقل سه استان غربی کشور به خوبی افت کرده. استان هرمزگان همچنان متاسفانه پیشگام و قهرمان در ختنه زنان در ایران است. ولی با این وجود در آنجا هم در بعضی مناطق شاهد کاهش آمار هستیم. در کل جو حاکم بر این گزارش بر جامعه آماری استناد می‌کند که با سه سال قبل متفاوت است از لحاظ روند کاهش یا نگاه مثبت‌تر جامعه در کل ایران و مخصوصا در میان بومیانی که ختنه زنان را انجام می‌دهند.»
هرمزگان، رتبه اول ناقص‌سازی جنسی زنان
بر اساس پژوهش جامع ختنه زنان در استان هرمزگان که بالاترین درصد ختنه زنان را به خود اختصاص داده در جزایر و مناطقی مثل میناب و پارسیان ۵۹ درصد زنان ختنه شده‌اند که ۳۵ درصد آنها را بچه‌های کمتر از ۵ سال تشکیل می‌دهد. رتبه دوم متعلق به استان کرمانشاه در منطقه اورامانت است که سنی مذهب هستند. و بعد از آن در مناطقی از استان کردستان بیش از ۴۶ درصد زنان ختنه شده‌اند. استان آذربایجان غربی نیز کمترین درصد یعنی حدود ۳۱ درصد زنان ختنه شده را در خود جای داده است.
نسرین زنی ختنه شده است که در کنار یک گروه تحقیق در تلاش است تا با آموزش زنان در مناطقی که ختنه در آن شایع است از شمار آن بکاهد. او معتقد است که مهمترین راه کاهش شمار زنان ختنه شده در ایران آموزش است.
خانم نسرین به رادیو فردا می‌گوید:« به نظر من اولین کار اطلاع‌رسانی و آموزش در مناطقی است که این عمل بیشتر انجام می‌شود. به نظر من باید وزارت بهداشت و دفتر بانوان ریاست جمهوری وارد عمل شوند، هم در زمینه آموزش و هم برای آگاهی‌رسانی. ابتدا باید یک سری جلسات پزشکی برگزار شود تا از لحاظ پزشکی این زنان را آماده کنند تا پس از آن به کار فرهنگی برسد. چون به نظر من با آموزش دادن و آگاهی از خطرات ختنه زنان، می‌شود از آنجلوگیری کرد. به خصوص در مناطقی که واقعا مثل جنوب و کردستان، در اکثر روستاها این عمل انجام می‌شود و آگاهی خیلی لازم است. وقتی ما اطلاع‌رسانی می‌کردیم می‌گفتند مرکز بهداشت به ما چیزی نگفته است.»
خانم نسرین دلیل بی‌توجهی وزارت بهداشت را ناآگاهی این وزارتخانه از گستردگی ختنه زنان در ایران می‌داند و می‌گوید:« وزارت بهداشت هم خودش در جریان نیست که این پدیده چقدر شیوع پیدا کرده و ریشه دوانده. اطلاعاتی هم که ما در دوران آقای احمدی‌نژاد در دوره وزارت خانم دستجردی یکی دوبار مطرح کردیم، نادیده گرفتند. خیلی راحت با این سرپوش که این ممکن است از تفاوت‌های مذهبی بین شیعه و سنی باشد و حساسیت برانگیز باشد و علمای اهل سنت بتوانند اعتراض کنند رویش سرپوش گذاشتند. در صورتی که به نظر من بیشتر بی‌توجهی بوده. چون به اندازه شروع یک بیماری اپیدمی می‌تواند خطرناک باشد. دختری که در سن دوماهگی توی جنوب کشور ختنه می‌شود نمی‌توانند به این راحتی شانه خالی کنند که عاملش تفاوت‌های مذهبی است.»
اما آن گونه که کامیل احمدی می‌گوید آمار کودکان ختنه شده در ایران رو به کاهش است. آیا این امر می‌تواند رافع مسئولیت وزارت بهداشت در فرهنگ‌سازی برای متوقف کردن ختنه زنان در ایران باشد؟
کامیل احمدی پاسخ می‌دهد: «من فکر می‌کنم یکی از مهمترین پیشرفت‌ها در هر جامعه‌ای در چارچوب کلی‌اش سلامتی است. سلامتی می‌تواند روانی، جنسی و فکری باشد. اگر بخواهید در معیار حقوقی به ختنه زنان نگاه کنید، اولین دستگاهی که مسئول پاسخگویی است، ادارات و سازمان‌هایی مثل بهداشت و درمان، بهزیستی، آموزش و پرورش و قوه قضائیه هستند. این که در برخی مناطق، به دلایلی روند ختنه زنان و کودکان کاهش پیدا می‌کند، بار مسئولیت قانونی را از روی سیستم و دولت برنمی‌دارد. آنچه که اتفاق می‌افتد هرچند رو به کاهش همچنان وجود دارد. و با این وجود باید با برنامه‌ریزی‌ها و بودجه گذاری‌ها از طریق دستگاه‌های مرتبط و با استفاده از تجربیات جهانی رویش کار کرد و در نهایت پاسخگو شد. نه این که در برابرش ساکت بمانید یا کتمان کنید یا موضوع را انکار کنید. »