عملیات نظامی عربستان در یمن در ۶ فروردین ۱۳۹۴ (۲۵ مارس ۲۰۱۵) با حملات گسترده هوایی با ائتلافی از ۹ کشور عربی به رهبری عربستان سعودی زیرنام «عملیات طوفان قاطعیت» آغاز شد و در پی آن از تاریخ ۲ اردیبهشت همان سال، با نام «عملیات احیای امید» ادامه یافته است.
هدف واقعی از این مداخله نظامی، جهت دهی جنگ داخلی یمن به نفع دولت عبد ربه منصور هادی، رییس جمهور منتخب یمن، بود که با کوبیدن مواضع شبه نظامیان حوثی و وفاداران علی عبدالله صالح، رییس جمهور پیشین این کشور، شکل گرفت.
عربستان، امارات متحده عربی، بحرین، قطر، مصر، اردن، مراکش، سنگال و سودان که اعضای ائتلاف یاد شده اند به درجات مختلف از سوی آمریکا، بریتانیا، کانادا، ترکیه، چین و آلمان حمایت میشوند و در عین حال از پشتیبانی لجستیکی جیبوتی، ارتیره، سومالی و فرانسه نیز برخوردارند.
هدف صوری ریاض از این مداخله نظامی واکنش به تهدید جمهوری اسلامی عنوان گردید که از جانب حوثی‌ها درامتداد مرزهای جنوبی عربستان ظاهر شده است.
در این راستا، جمهوری اسلامی و حزب الله لبنان نیز به پشتیبانی و ارسال جنگ افزار به مبارزان حوثی (جنبش انصارالله) متهم شده اند و حتی شماری از مقام های سعودی دست اندازی ارتش کشورشان در یمن را ممانعت از تبدیل شدن یمن به پایگاهی برای جمهوری اسلامی و دفاع از امنیت ملی عربستان مطرح کرده اند.
دخالت نظامی عربستان، فجایع انسانی
نگاهی به سازماندهی جنگ از سوی عربستان و اجرای "عملیات طوفان قاطعیت" که پس ازحمله‌های ۲۷ روزه عمدتاً هوایی به در گیریهای دریایی و زمینی نیز کشیده شد، نشان میدهد که برنامه ریزان سیاسی و استراتژیست‌های نظامی عربستان سعودی بر این باور بودند که در مدتی کوتاه به هدفهای خود در یمن نایل خواهند شد و حوثی‌ها را بر جای خود خواهند نشاند. اما بعد از نزدیک به ۲۸ ماه بمباران هوایی، محاصره دریایی و جنگهای زمینی نه تنها جنگ در یمن پایان نیافته است که این فقیر‌ترین کشور عربی را در یکی از بدترین فجایع انسانی فروبرده است.
به گزارش سازمان ملل، جدا از صدمه‌های بی‌سابقه ساختاری و غیر انسانی به یمن، ۸۰ در صد از جمعیت ۱۹ میلیونی این کشور نیاز مبرم به کمک‌های انسانی دارند و بیش از ۳ میلیون از ساکنان آن جا به جا شده اند.
به گزارش سازمان ملل، جدا از صدمه‌های بی‌سابقه ساختاری و غیر انسانی به یمن، ۸۰ در صد از جمعیت ۱۹ میلیونی این کشور نیاز مبرم به کمک‌های انسانی دارند و بیش از ۳ میلیون از ساکنان آن جا به جا شده اند.
صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل متحد در تازه‌ترین بیانیه خود در اوایل خرداد ماه سال جاری ، میگوید ۹ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر از کودکان یمنی نیاز به کمک دارند و گرسنگی و قحطی در این کشور بیداد میکند.
در حال حاضر اغلب استانها و شهر‌های غرب یمن از جمله صنعا زیر کنترل کمیته انقلابی/ شورای عالی سیاسی حوثی‌ها است. حامیان عبد ربه منصورهادی بیشتر استانهای واقع در کرانه خلیج عدن از جمله بندر عدن و برخی از استانهای شرقی استقرار یافته اند و "القاعده شبه جزیره عربستان" در بخش‌های مهمی در شرق کشور ، به ویژه استانهای البیضا و حضرموت جایگیر شده اند.
موضع جمهوری اسلامی
مقامهای سعود مداخله نظامی خود در یمن را دفع تهدیدی میدانند که به وسیله حوثی‌ها و به نیابت از جمهوری اسلامی در امتداد مرز جنوبی عربستان با یمن ظاهر شده است. به باور این مقامها، ایران میخواهد حوثی‌ها را به حزب الله یمن تبدیل کند.
مقامهای ایران حمایت از حوثی‌ها را سیاسی و دیپلماتیک توصیف میکنند و کمک‌های نظامی به آنها را رد میکنند. فرماند هان سپاه و ارتش هم در موارد مختلف با انتقاد شدید از عربستان، دخالت نظامی این کشور را در یمن "برادرکشی"، "مسلمان کشی"، مظلوم کشی"، "توطئه استکبار جهانی" و "اشتباه استراتژیک" نامیده اند و حوثی‌ها به خاطر " مقاومت و شجاعت"شان ستوده اند.
سرتیپ پور دستان، فرمانده وقت نیروی زمین ارتش، ادعاهای عربستان را مبنی بر اینکه جمهوری اسلامی بخشی از بحران یمن است و ایران سلاح به یمن میفرستد "واهی" خواند. سرتیپ سلامی، جانشین فرمانده سپاه پاسداران، نیز گفته است: " حوثی‌ها در بُعد تجهیزات نیروی نظامی و آموزش اصلاً نیازی به حضور ما ندارند. "
به رغم این، اطلاعات و گزارشهای معتبر، صحت این گفته‌ها را زیر سئوال میبرد.
کشته شدگان سپاه و حزب الله
وب سایت تحلیلی " وُر آن دِ راکس" (War on the Rocks) در آمریکا با بررسی گزارشهای خبری کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و یمن به این نتیجه رسیده است که در دو سال گذشته ۴۴ عضو سپاه پاسداران و حزب الله لبنان در یمن کشته و یا اسیر شده اند. این در حالی است که این دو سازمان، به استثنای انتشار برخی بیانیه‌های مبهم، از هر گونه اظهار نظر رسمی درباره عملیات و تلفات‌شان در یمن خود داری کرده اند.
این سایت ترکیب شمار کشته شدگان و اسیر شدگان را اینگونه گزارش کرده است: سال ۲۰۱۵ میلادی، ۱۰ سپاهی و ۹ عضو حزب الله؛ سال ۲۰۱۶، ۵ سپاهی و ۵ عضو حزب الله؛ و از ژانویه تا آوریل ۲۰۱۷، ۸ سپاهی و ۷ عضو حزب الله.
به نوشته این سایت، حمایت جمهوری اسلامی از حوثی‌ها با هدف محاصره شبه جزیره عربستان و کمک‌های پنهانی به گروههای ناراضی شیعه برای ادامه مبارزه با حکومت‌های سنی و بر قراری رژیم‌های متمایل به ایران صورت میگیرد. " در دو سال گذشته، ایران از گروههای تروریستی که وظیفه‌شان کشتن مقامهای دولتی و تخریب زیر ساختار‌های کلیدی در کویت و امارات بود، حمایت کرده است و اضافه بر این دستگیری گروههای تحت حمایت ایران در بحرین نیز بالا رفته است" .
در ابتدای کار ایران با سرمایه گذاری کم بر روی حوثی‌ها بازدهی بالایی در یمن داشت اما اکنون شرایط تغییر کرده است. در آغاز جنگ داخلی یمن، آنگونه که تهیه کنندگان گزارش مذکور تصریح کرده اند، توجه مشاوران سپاه پاسداران و حزب الله به آموزش و تسلیح حوثی‌ها معطوف شده بود و ازحضور در میدان درگیری خود داری میکردند. کمپ‌های آموزشی سپاه و حزب الله درمکانهایی دور ازمناطق درگیری دایر شده بود و از این رو هم شمار تلفات آنان پایین بود و هم حضور آنان کمرنگ جلوه مینمود.
اما با سقوط ارتش یمن در سپتامبر ۲۰۱۴ میلادی، القاعده با استفاده از خلا موجود و با هم پیمانی سیاسی و نظامی با شبه نظامیان قبایل سنی در استانهای شمالی، مرکزی و شرقی یمن، اولین ضربه را در ماههای قبل از شروع "عملیات طوفان قاطعیت" به رهبری عربستان در مارس ۲۰۱۵ به حزب الله وارد کرد.
اما با سقوط ارتش یمن در سپتامبر ۲۰۱۴ میلادی، القاعده با استفاده از خلا موجود و با هم پیمانی سیاسی و نظامی با شبه نظامیان قبایل سنی در استانهای شمالی، مرکزی و شرقی یمن، اولین ضربه را در ماههای قبل از شروع "عملیات طوفان قاطعیت" به رهبری عربستان در مارس ۲۰۱۵ به حزب الله وارد کرد.
در ۸ مارس ۲۰۱۵ ( ۱۷ اسفند ۱۳۹۳، قبل از مداخله نظامی عربستان) ، یکی از فرماندهان حزب الله از کشته شدن هشت تن از پیکار جویانش در جنگ یمن خبر داد. سه هفته بعد ، شبه نظامیان قبیله‌ای مخالف حوثی‌ها اعلام کردند که سه افسر سپاهی و یک عضو حزب الله را که در کنار نیروهای حوثی در استانهای عدن و شبوه مبارزه میکردند، به اسارت گرفته اند.
سایت یاد شده با اشاره به اینکه اکنون شمار کشته شدگان و اسیر شدگان اعضا حزب الله و سپاه پاسداران در یمن فزونی گرفته است، مینویسد، به تازگی ۱۵ تن از مشاوران حزب الله و سپاهی طی یک رشته عملیات هوایی و تسخیر پایگاههای حوثی‌ها کشته شده اند. " در حالی شمار کشته شدگان سپاه و حزب الله در یمن قابل مقایسه با میزان تلفات این سازمان‌ها در سوریه و عراق نیست، ولی بالا رفتن این شمار نشان از گسترش حضور و فعالیت آ نها در شبه جزیره عربستان دارد."
مشاوران سپاه و برنامه‌های آموزشی
تلفات سپاه در شش ماه اول سال جاری میلادی بیش از دو برابر تلفات سال گذشته است. آنگونه که گزارش سایت "وُر آن دِ راکس" میگوید در ماه فوریه امسال، بمباران هوائی کشورهای ائتلاف عربی جان پنج تن از سپاهیان مشاور و یک تن افسر موشک را که به "افغانی" مشهور بود در استان صعده در شمال یمن گرفت. در ماه مارس جمهوری اسلامی مشاوران افغانی بیشتری را که از میان شبه نظامیان اعزامی از ایران به سوریه انتخاب شده بودند، برای کمک به حوثی‌ها به یمن اعزام کرد.
از ماه می ۲۰۱۵، حوثی‌ها حمله‌های موشکی و توپخانه‌ای بیشتری را علیه عربستان و نیروهای هوادار عبد ربه منصور هادی ازاستان مرزی صعده انجام داده اند ازاین روحمله‌های هوایی عربستان و دیگر کشورهای ائتلاف نیز بیشتر متوجه این استان بوده است. این استان مرکز فعالیت‌های جنبش انصارالله است. آنگونه که استاندار صعده، هادی ترشان الوایلی، در ماه فوریه سال جاری اعلام کرد شمار مشاوران سپاه در این استان دو برا بر شده است.
به نوشته وبگاه "ور آن دِ راکس" ، شماری از فرماندهان میدانی اسیر شده حوثی تایید کرده اند که مشاوران سپاه پاسداران بر تعمیرات و نگهداری و استفاده از موشکهای بالیستیکِ یکانهای موشکی حوثی‌ها نظارت دارند. علاوه بر این کار، این سپاهیان و شماری از اعضا حزب الله در مراکز دایر شده در صعده دور‌های آموزشی برای حوثی ها در زمینه شیوه‌های هدف گیری، جهت یابی و نقشه خوانی دایر کرده اند.
نیروهای یمنی هوادار عبد ربه منصور هادی و سعودی به کرات لوازم و ساز و برگ‌های نظامی ایران را در شمال یمن از حوثی‌های اسیر شده ب به غنیمت گرفته اند.نزدیک به هشت ماه پیش، در اوایل دسامبر ۲۰۱۶، یکی از فرماندهان حوثی به نام ابو زهرا در استان حجّه اسیر شد و نیروی‌های دولتی یک کتابچه به زبان فارسی در میان تجهیزات همراه او پیدا کردند که محتویات‌اش درباره تنظیم قطب نماهای الکترونیکی ساخت وزرات دفاع جمهوری اسلامی بود. این فرمانده بعداً اعتراف کرد که در یک دوره نقشه خوانی در مرکز آموزش جمهوری اسلامی در صنعا شرکت کرده بود.
"دست یابی نیروی‌های دولتی یمن و سعودی به کتابچه‌های نظامی به زبان فارسی در حالی صورت گرفته است که ساختن مدارس جمهوری اسلامی و دایر کردن مراکز فرهنگی این رژیم در شمال یمن فزونی گرفته است."
خطوط مواصلاتی وحمایت‌های لجستیکی
به گزارش خبر گزاری رویترز، جمهوری اسلامی در نیمه دوم سال ۲۰۱۶ پشتیبانی از حوثی ها را با ارسال سلاحهای گوناگون از جمله سلاحهای کالیبر کوچک و موشک افزایش داد. به باور مقامهای آمریکایی ارسال سلاحها بیشتر از طریق خاک عمان صورت گرفت و در این راستا، یک مقام ارشد دولت آمریکا به رویترز گفت: " از ارسال سلاح از ایران به یمن نگرانیم و از این رو کشورهای دارای رابطه با حوثی‌ها ، از جمله عمان را از نگرانیهای خود آگاه کرده ایم."
عمان ادعای ارسال سلاح به حوثی را از خاک خود را رد کرد ولی مقامهای یمنی به رویترز گفته اند که عمان فعالانه در قاچاق سلاح به حوثی‌ها دست ندارد اما اغماض میکند و از برخورد قاطعانه با قاچاقچیان خوداری میورزد.
به رغم این، به گزارش سایت "وُر آن دِ راکس" در ماههای اخیر فشار بر جمهوری اسلامی برای باز نگهداشتن خطوط پشتیبانی‌اش به حوثی‌ها افزایش یافته است. ائتلاف کشورهای عرب به رهبری عربستان تلاش قابل توجهی را برای قطع خطوط پشتیبانی دریایی ایران از طریق سواحل غربی یمن بخرج داده است. نیروی های ائتلاف کشورهای عربی سه بندر یمن و دو مجمع الجزایر این کشور را در دریای سرخ به تصرف خود در آورده اند تا از بهره گیری ایران از این جزایر برای ارسال سلاح جلوگیری کنند.
ارتباط ایران با یمن از طریق استان ساحلی الحدیده در دریای سرخ نیز با همکاری مشترک نیروهای عربستان و نیروهای دولتی یمن محدود شده است. قرار است این نیرو‌ها با اجرای یک عملیات مشترک، شهر بندری الحدیده و بنادر کوچک ماهیگیری این استان را تحت کنترل خود درآورند. با این حال شماری از سازمانهای حقوق بشری اجرای عملیات را زیر سئوال برده اند و مطمئن نیستد که نیروهای پیش گفته بتواند در مدتی کوتاه به اهداف خود دست یابند و پی آمد‌های انسانی ناشی از چنین عملیاتی را رفع و رجوع کنند.
همین نیرو‌ها تلاش گسترده‌ای را برای بستن راههای زمینی مورد استفاده ایران در یمن برای قاچاق سلاح را نیز مسدود کنند. یکی از این راهها که از عمان به استان المهره، استان ساحلی و هم مرز عمان در ساحل خلیج عدن، میرسد به دو شاخه تقسیم میشود. یک شاخه آن با حرکت به طرف شمال غرب به استان شمالی مارب منتهی میشود و شاخه دیگر با چرخش به سمت جنوب غربی به استان ساحلی شبوه در کرانه خلیج عدن میرسد.
نیروهای ائتلاف با بر پائی ایستگاههای بازرسی در مسیر شمالی به طرف مارب مقادیری سلاح، مهمات و چند پهپاد را کشف و ضبط کرده اند . به موازات این، نیروی‌های دولتی یمن هم با اقداماتی مشابه مسیر جنوبی منتهی به شبوه را تحت کنترل خود درآورده اند. با این اقدامات پیش بینی میشود که این راههای مواصلاتی و ارسال سلاح مسدود گردد.
در ارتباط با پهپاد‌ها ، کارشناسان "مرکز پژوهشهای تسلیحات جنگ" در بریتانیا درماههای اکتبر ۲۰۱۶ و فوریه ۲۰۱۷، با بررسی هفت پهپاد و یک موتور پهپاد که توسط نیروهای اماراتی درگیر در جنگ یمن ضبط شد ه است، طی یک گزارش مفصل به این نتیجه رسیده اند که پهپاد‌های یاد شده از طریق عمان به یمن حمل شده اند.
در اواخر فوریه سال جاری پیکار جویان حوثی با به نمایش گذاشتن چهار پهپاد به نام قاصف -۱ اعلام کردند که خود این پهپاد‌ها را ساخته اند. اما بررسیهای مرکز یاد شده نشان داده است که پهپاد‌های مذکور یکی از انواع ابابیل -۲ ساخت ایران است.
سپاه، حزب الله و عملیات دریایی
گزارش سایت "ور آن دِ راکس" حاکی از آ« است که در ژانویه ۲۰۱۷، هفت ماه پیش، نیروهای دولتی یمن یک عملیات آفندی ساحلی را به نام " نیزطلایی" با یاری شبه نظامیان قبایل سنی و نیروی ویژه امارات متحده عربی علیه حزب الله به اجرا درآوردند. درماه ژانویه و مارس سال جاری ، نیروی‌های دولتی یمن وشبه نظامیان هفت مشاور حزب الله را در استانهای تعز و مارب دستگیر کردند. شمار اعضا حزب الله که در عرض سه ماه اول سال جاری میلادی دستگیر شده اند از کل دستگیر شدگان این سازمان در سال ۲۰۱۶ تجاوز کرده است.
طی این عملیات شماری از بنادر کوچک استان ساحلی تعز در دریای سرخ و نزدیک به تنگه استراتژیک باب المندب به تصرف نیروی‌های دولتی یمن در آمد. در اختیار گرفتن این بنادر ضمن کند کردن روند قاچاق سلاح از ایران ، مین گذاری حوثی‌ها را در دریا محدود کرده و حمله‌های موشکی حوثی‌ها را علیه ناو‌های آمریکایی و سعودی فرو نشانده است .
این سایت میگوید حمله موشکی حوثی‌ها از ساحل به دریا با کمک و راهنمایی اعضا حزب الله و سپاه پاسداران گرفته است. روز ۱۴ ژانویه سال جاری، نیروی‌های دولتی یمنی و شبه نظامیان سنی، دو مشاور حزب الله در امور دریایی را در در شهر بندری ذباب در استان ساحلی تعز دستگیر کردند. یکی از این دستگیر شدگان متخصص مین گذاری و دیگری کارشناس جنگهای نامتقارن دریایی بود.
اضافه بر این، به گفته دانیل کوتس، مدیر "آژانس اطلاعات ملی آمریکا"، سپاه شماری پهپاد و قایقهای کنترل از راه دور انفجاری برای حمله‌های کامیکازی (انتحاری) علیه ناو‌های سعودی و سامانه‌های پدافند هوایی این کشور در اختیار حوثی‌ها قرار داده است. در اواخر ماه ژانویه امسال، حوثی‌ها با استفاده از سه قایق کنترل از راه دور انفجاری به یک ناو عربستان سعودی حمله کردند که در نتیجه آن دو ملوان سعودی کشته شدند و سه نفر دیگر زخمی گردیدند.
در ۲۲ مارس سال جاری ، مقام های جمهوری اسلامی تایید کردند که شماری از متخصصان عرب شیعه را برای آموزش و پشتیبانی لجستیکی به حوثی‌ها به یمن اعزام خواهند کرد. یک هفته بعد از این، ناو‌های سعودی با آتش توپخانه بخشی از سواحل یمن در شمال غربی بندرالحدیده، دومین بندر بزرگ یمن در دریای سرخ را هدف قرار دادند. در نتیجه این بمباران، یک عضو سپاه که برای آموزش حوثی‌ها از نحوه کار و استفاده از قایقهای کنترل از راه دور انفجاری در آن ناحیه حضور داشت، کشته شد.
مین گذاری حوثی‌ها در دریا تلاش نیروهای دولتی یمن را برای کنترل سواحل غربی یمن در دریای سرخ کند کرده است. در ۸ مارس سال جاری یک میدان مین گذاری شده در نزدیکی سواحل استان حجه، منطقه تحت کنترل حوثی‌ها و هم مرز با عربستان، کشف شد . دو روز بعد، یک قایق گارد ساحلی یمن در حین گشت با یک مین کار گذاشته شده از سوی حوثی‌ها در نزدیکی بندر استراتژیک مُخا در استان تعز بر خورد کرد که به کشته شدن دو ملوان و زخمی شدن هشت ملوان دیگر انجامید.
مین گذاری حوثی‌ها در دریا تلاش نیروهای دولتی یمن را برای کنترل سواحل غربی یمن در دریای سرخ کند کرده است. در ۸ مارس سال جاری یک میدان مین گذاری شده در نزدیکی سواحل استان حجه، منطقه تحت کنترل حوثی‌ها و هم مرز با عربستان، کشف شد . دو روز بعد، یک قایق گارد ساحلی یمن در حین گشت با یک مین کار گذاشته شده از سوی حوثی‌ها در نزدیکی بندر استراتژیک مُخا در استان تعز بر خورد کرد که به کشته شدن دو ملوان و زخمی شدن هشت ملوان دیگر انجامید.
ارسال سلاح با لنچ
پیشتر در ماههای فوریه و مارس ۲۰۱۶ در مدتی کمتر از چهار هفته ناو استرالیائی داروین، ناو فرانسوی پروانس و ناو آمریکایی سیروکو در حین گشت زنی در دریای عرب سه لنچ حامل سلاح و تجهیزات نظامی را به ترتیب در ۲۷ فوریه ۲۰۱۶ (۸ اسفند ۹۴)، ۲۰ مارس (۱ فروردین ۹۵) و ۲۸ مارس (۹ فروردین ۹۵) توقیف کردند. سلاحهای ضبط شده عبارت بودند از تفنگهای کلاشنیکف بیش از ۵۰۰۰ قبضه، مسلسل‌های سبک و سنگین، تفنگهای تک تیر اندازی، آر پی جی، موشکهای ضد تانک کورنت و دهلاویه، و لوله‌های خمپاره.
شرکت سازنده لنچ‌های مذکور المنصور تشخیص داده شده است که تاسیسات آن در بندر کنارک نزدیک چا بهارقرار دارد و برپایه بررسیهای انجام گرفته از سوی "مرکز پژوهشهای تسلیحات جنگ " مبدا این ساز و برگ ها ایران و مقصد آن سومالی و یمن تعیین گردیده است .
جمهوری اسلامی حمل سلاح توسط این لنچ‌ها و دیگر لنچ‌ها را که به عنوان لنچ‌های ماهیگیری ثبت شده اند، " خبر سازی دروغ و جنگ روانی" میداند.
بزرگنمایی نقش ایران
ادعای نفوذ ایران بر حوثی‌ها و رواج این ایده در برخی از رسانه‌های عربی مبنی برایجاد یک حزب الله دیگر از سوی جمهوری اسلامی در مرز عربستان، بزرگنمایی است. ایران به شکل‌های مختلف به حوثی‌ها کمک کرده است ولی رویهرفته کفّه کمک‌های سیاسی آن همواره سنگین تر از کفّه نظامی بوده است.
رسانه‌های غربی و عربی از زمانی که صنعا بدست جنبش انصارالله افتاد، حوثی‌ها را شیعیان تحت حمایت ایران قلمداد کرده اند. این در حالی است که که تا قبل از ۲۰۱۱، زمان آغاز بحران یمن، حوثی‌ها شیعیان خوانده نمی شدند و جامعه یمن از این واژه برای معرفی آنها استفاده نمیکرد.
ایران عامل جنگ داخلی در یمن نیست و حوثی‌ها هم به نیابت از جمهوری اسلامی مبارزه نمیکنند و در مجموع ایران، یمن و یا بخشی از آن را تحت کنترل ندارد.
گر چه حمایت و یا همکاری با کنشگر‌های نا دولت جزیی از سیاست خارجی جمهوری اسلامی برای حفظ و یا گسترش نفوذ‌ش در منطقه خاورمیانه محسوب میشود، ولی در مجموع و در مقایسه حمایت از حوثی‌ها ناچیز بوده است. ایران منافع اقتصادی و استراتژیک خاصی در یمن ندارد و حمایت آن در چند سال گذشته از حوثی‌ها بیشتربا هدف گسترش نفوذ سیاسی‌اش در منطقه انجام گرفته است.
حمایت‌های جمهوری اسلامی از حوثی‌ها از سال ۲۰۱۱، عمدتاً در عرصه آموزشی و اغلب از طریق حزب الله لبنان رخ نموده است. بر پایه منابع حزب الله، دهها نفر از اعضا این سازمان حوثی‌ها را آمزش داده اند. با اینهمه یک فرمانده حزب الله تاکید کرده است که حوثی‌ها با توجه به جنگ شش ساله‌شان با دولت مرکزی یمن بین سالهای ۲۰۰۴ تا ۲۰۱۰، خود جنگاوران کارآزموده‌ای هستند به ویژه در مناطق کوهستانی شمال یمن.
جمهوری اسلامی برای مدتی محدود توانست سلاحهائی را به شاخ افریقا به طرف سومالی و یمن ارسال کند ولی گشت ناو‌های سعودی و غربی که از مارس ۲۰۱۵ تشدید شده است قاچاق ساز و برگ نظامی به یمن را بسیار دشوار کرده است.
یکی از موثرترین حمایت ایران و حزب الله از حوثی ها در حوزه رسانه‌ای است که از طریق کانال تلویزیونی المسیره از بیروت و با همکاری حزب الله، اخبار جنبش انصارالله و مبارزه آنها با عربستان سعودی را پوشش میدهد.
به هر صورت به رغم هر میزان حمایتی که ایران به حوثی‌ها ارزانی داشته است، این کار در تصمیم گیری حوثی‌ها برای تصرف صنعا در سپتامبر ۲۰۱۴ موثر نیافتاد. به گزارش موسسه مطالعاتی کارنگی آمریکا، جمهوری اسلامی حوثی‌ها از تصرف صنعا بر حذر داشت ولی انصارالله بدون توجه به نظرایران، به این کار دست زد.
با این حال، جمهوری اسلامی پس از تصرف صنعا و منزوی شدن حوثی‌ها از سوی کشورهای غربی، از فرصت بدست آمده بهره گرفت تا روابط خود را با حوثی‌ها گسترده نماید. پرواز‌های مستقیم از تهران به صنعا و ارسال کمک‌های بشر دوستانه یکی از ابتکارات جمهوری اسلامی بود که در نهایت با شروع عملیات نظامی کشورهای ائتلاف علیه حوثی‌ها متوقف شد.
بن بست بحران یمن
"موسسه واشینگتن برای سیاست خاور نزدیک" در تازه‌ترین گزارش خود که در پی گفت و گو با مقامهای سعودی تهیه کرده است، میگوید در حال حاضر هیچ راه موثری برای برقراری صلح در یمن وجود ندارد. با این وجود، مقامهای سعودی ادامه جنگ را لازم میدانند و بر این باورند که فشار نظامی ممتد بر حوثی‌ها در نهایت آنها را به پای میز مذاکره خواهد کشاند. این در حالی است که روند گفت و گوهای صلح یمن تحت نظارت سازمان ملل کاملاً به بن بست رسیده است.
در این میان، نیروهای دولتی یمن و کشورهای ائتلاف به رهبری عربستان در استانهای تعز و صنعا و در مناطق ساحلی در امتداد دریای سرخ پیشرفتهائی داشته اند، گو اینکه حوثی‌ها کنترل مناطق استراتژیک و کوهستانی پر جمعیت را تحت کنترل دارند.
در حال حاضر نیروهای سعودی تلاش دارند که در داخل خاک یمن در امتداد مرز عربستان یک منطقه حائل ایجاد کنند و به موازات این، نیروهای دولتی یمن خود را به ۳۰مایلی شرق صنعا، پایتخت یمن، رسانده اند ودر عین حل تلاش دارند تا بندر الحدیده در دریای سرخ را که راه ارتباطی حیاتی حوثی‌ها با دنیای خارج است، محاصره کنند.
در مقابل، به گزارش موسسه یاد شده، به نظر میرسد که اتحاد حوثی‌ها با علی عبدالله صالح، رئیس جمهور پیشین یمن، به ضعف گرائیده است و بخشی از نیروهای نظامی وفادار به او به حوثی‌ها پیوسته اند. صالح در حال حاضر نه قادر است در مقابل حوثی‌ها بایستد و نه میتواند از اتحاد کمرنگ‌اش با حوثی چشم بپوشد.
در ضمن اتحاد میان دولتهای یمن، عربستان و امارات نیز انسجام سابق خود را ندارد و از این رو دولتهای مذکور با تشکیل یک کمیته سه گانه بر آنند که با رفع اختلافات شان، تصمیم گیریهای خود را هماهنگ کنند.
عربستان و دولت یمن ادعا میکنند که حوثی‌ها از گفت و گوهای جدی برای حل بحران یمن طفره میروند و علت این کار را تعصبات مذهبی حوثی‌ها و حمایت‌های ایران از انصار الله میدانند. قبل از شروع جنگ فعلی در یمن، حوثی‌ها خواهان نمایندگی بیشتر در دولت یمن و دسترسی به دریای سرخ بودند. این خواسته در حین گفت و گوهای دولتهای سعودی و یمن با حوثی‌ها تکرار شد و دولتهای مذکورنیز به نقش حوثی‌ها در دولت آینده و ملی یمن صحه گذاشتند و از این رو حوثی‌ها نقشه راه سازمان ملل را برای حل بحران یمن پذیرفتند. اما در مراحل بعدی عبد ربه منصور هادی نقشه راه مذکور را رد کرد و در نتیجه گفت و گو‌ها به بن بست رسید.
در حال حاضر جنگ میان اتحاد علی عبدالله صالح و حوثی ها با دولت عبد ربه منصور هادی و ائتلاف کشورهای عرب به رهبری عربستان و حمایت برخی از کشورهای غربی، به ویژه آمریکا، ادامه دارد. در حالیکه سرمایه گذاری ایران بر روی حوثی‌ها محدود است، رقیب جمهوری اسلامی یعنی عربستان در گیر جنگی است که پیروزی ندارد.
برخی جنگ در یمن را به باتلاقی تشبیه کرده اند که عربستان به آهستگی در آن فرو میرود. همین باتلاق مردم یمن را نیز در بر گرفته و ذره ذره آنها را در خود می بلعد و بی‌وقفه به ابعاد فجایع انسانی و ساختاری کشور یمن میافزاید. مردم یمن از سوی رهبرانشان که ترک مسئولیت کرده اند، به گروگان گرفته شده اند و خشونت، قحطی و بیماری‌های گوناگون هستی‌شان را تهدید میکند.
------------------------------------------------------------------------------
یادداشت‌ها، آرا و نظرات نویسندگان خود را بیان میکنند و بازتاب دیدگاهی از سوی رادیو فردا نیستند.