اعلام تاریخ و نحوه راه اندازی راکتور اتمی بوشهر، در کنار برآوردن یک انتظار چهل ساله و تحقق پیوستن ایران به جمع دارندگان برق اتمی، دو مسئله فوق العاده با اهمیت دیگر را نیز در مقام داوری قرار می دهد: وضعیت سرد مناسبات جاری تهران و مسکو و همچنین آینده سایر فعالیت های اتمی ایران به خصوص در زمینه غنی سازی اورانیوم.
در اخبار منتشره از سوی منابع خبری روسیه پیرامون تاریخ راه اندازی راکتور یاد شده، ضمن مسکوت ماندن موضوع عدم حضور مدودیف و یا پوتین در مراسم افتتاح کارخانه برق اتمی بوشهر و قرار گرفتن یکی از آن دو در کنار آقای محمود احمدی نژاد، اعلام شده که به این مناسبت سرگئیی کریه‌نکو مسئول دولتی «روس اتم» در راس هیئت روسی عازم ایران خواهد شد.
اظهارات مبهم علی اکبر صالحی پیرامون تفاوت «راه اندازی فیزیکی» با «آغاز به کار واقعی» راکتور اتمی بوشهر در روز ۲۱ ماه اوت جاری نیز حاکی از تلاش ( ناموفق ) مسئولان ایران برای پوشاندن وضعیت سرد مناسبات کنونی تهران با مسکو از یک سو و از سوی دیگر نگرانی عمیق آنها پیرامون نتایج مذاکرات آینده ایران با گروه وین در مورد مبادله اورانیوم غنی شده با سوخت اتمی است.
غیبت مدودیف
بی تردید تاخیر ده ساله در تکمیل راکتور بوشهر و راه اندازی نهایی آن یکی از دلائل عمده نارضایتی ایران از رهبران روسیه بوده است. در هر شرایط دیگری پشت سر نهادن این مانع می توانست بعنوان عاملی برای رفع کدورت بین دو کشور تلقی شود. تصمیم رهبران روسیه به عدم حضور در تهران نشانه ادامه سردی کامل در مناسبات دو کشور است. طی هفته های اخیر آقای احمدی نژاد در فرصت های مختلف رهبران روسیه را به نداشتن شناخت و اطلاع کافی از واقعیت های جهانی و همچنین بازیچه قرار گرفتن در راه تحقق هدف های سیاست های آمریکا متهم ساخته بود. تصمیم مدودیف به عدم حضور در مراسم گشایش راکتور بوشهر نشانه بی میلی او در شرایط جاری برای قرار گرفتن در کنار رئیس دولت ایران است.
بی تردید اهمیت تکمیل و راه اندازی کارخانه برق اتمی بوشهر توسط روسیه با سایر اقدامات کشور همسایه شمالی در ایران، منجمله ساختن اولین کارخانه ذوب آهن در اصفهان و همچنین کشیدن خط لوله سراسری انتقال گاز از جنوب ایران به منطقه قفقاز ( ایگات-۱ ) قابل مقایسه است. بمنظور افتتاح خط لوله گاز سراسری ایران نیکلای پودگورنی رئیس هیئت عامله شورای عالی اتحاد شوروی به ایران سفر کرد و در کنار شاه در مراسم مربوط حضور یافت. در اسفند ماه سال ۵۱ الکسی کوسیگین، نخست وزیر وقت اتحاد شوروی، همراه شاه ایران در مراسم افتتاح کارخانه ذوب آهن اصفهان که توسط روسیه ساخته شده بود شرکت جست.
بعد از این دو لئونید برژنیف رهبر اتحاد شوروی نیز به ایران سفر کرد و در جریان دیدار او موافقتنامه بزرگ همکاری های دو کشور به امضاء رسید. کوسیگین پیشتر در مراسم جشن های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران حضور یافته بود. اولین دیدار رهبران روسیه از ایران در سال ۱۹۴۳ میلادی و هنگام سفر استالین به تهران به مناسبت شرکت در کنفرانس تهران انجام شد. ژوزف استالین طی سفر یاد شده به کاخ مرمر و دیدار شاه جوان ایران رفت در حالی که دیگر هم‌سفران او یعنی چرچیل و روزولت که به همین مناسبت عازم تهران شده بودند به دیدار با شاه ایران در سفارت انگلیس بسنده کردند.
دیدار ولادیمیر پوتین رئیس جمهور وقت و نخست وزیر قدرتمند کنونی روسیه از تهران مهمترین سفر یک رئیس دولت معتبر خارجی به ایران بعد از انقلاب محسوب می شد. پوتین به بهانه شرکت در کنفرانس سران خزر ( دومین اجلاس از نوع خود ) در ۱۶ اکتبر سال ۲۰۰۷ ( ۲۴ مهرماه ) به تهران رفت و با آقای علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی نیز ملاقات کرد.
به این ترتیب غیبت مدودیف از مراسم افتتاح کارخانه برق اتمی بوشهر و تنزل سطح هیات نمایندگی روسیه در این مراسم را می توان به ادامه دشواری های جدی در مناسبات دو کشور نسبت داد.
توضیحات صالحی
ظاهرا بمنظور پوشاندن این موضوع و مسکوت نهادن زمان آغاز بکار کارخانه برق اتمی بوشهر، گذشتن از کنار این رویداد تاریخی با اهمیت و توجیه علت غیبت رئیس جمهور روسیه، علی اکبر صالحی معاون آقای احمدی نژاد و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران طی توضیحاتی ابتدایی، ضمن تائید خبر مراسم سوخت گذاری به کوره اصلی راکتور، راه اندازی فیزیکی آنرا با آغاز بکار راکتور متفاوت دانست- شاید بمنظور القاء این شبه که افتتاح کارخانه در زمان دیگری ( مثلا در پایان ماه رمضان ) صورت خواهد گرفت.
بر خلاف توضیحات آقای صالحی که بی تردید خود واقف وجود ابهام در آن است، مرحله سوخت گذار ی در کوره اصلی به معنی آغاز سوختن و گرم شدن کوره و در نتیجه تولید برق اتمی است. در این مرحله کارخانه برق آغاز بکار خواهد کرد. البته هر کارخانه برق اتمی برای دست یافتن به ظرفیت اسمی خود نیازمند زمان است. در مورد کارخانه هزار مگاواتی بوشهر این زمان مابین شش ماه تا یک سال خواهد بود. در شروع کار، برق تولید شده در داخل کارخانه مصرف خواهد شد و در پایان شش ماه با ظرفیت ۲۵۰ تا ۴۵۰ مگاوات می تواند به شبکه برق کشور وصل شود و در پایان سال به حد اکثر ظرفیت خود دست یابد.
چنانچه در مراسم سوخت گذاری که در عمل افتتاح کارخانه برق اتمی بوشهر خواهد بود، آقای صالحی به جای رئیس جمهور شرکت کند، این تغییر نیز وسیله ای برای پوشاندن نحوه افتتاح و توجیه غیبت رهبران روسیه در مراسم مربوط تلقی شد. آقای احمدی نژاد که علاقمند به یاد آوری موفقیت های دوران دولت جاری است هفته قبل حتی از حضور در مراسم گشایش یک واحد کوچک و ناتمام پالایش در عسلویه نیز پرهیز نکرد.
مذاکرات با گروه وین
تاثیر دیگری که افتتاح و راه اندازی کارخانه برق اتمی بوشهر خواهد داشت دشوار ساختن مواضع ایران در انجام گفت‌وگوهای آینده با گروه وین است. این گفت‌وگو ها قرار است بین یک تا دو هفته پس از گشایش راکتور بوشهر در وین انجام شود.
مسئولان ایران تا کنون اصرار داشته اند که کشور های بزرگ مخالف دست یافتن ایران به فن آوری پیشرفته، و بخصوص غیر قابل اعتماد برای همکاری در این زمینه ها هستند. افتتاح کارخانه اتمی بوشهر و تحویل سوخت اتمی این بهانه را از ایران خواهد گرفت، ضمن آنکه در قبال توقف غنی سازی اورانیوم در ایران، کشور های طرف گفت‌وگو و گروه ۵+۱ پیشنهاد ساختن راکتور های دیگری را نیز به ایران خواهند داد.
اظهارات کریستین فاژ، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، و رابرت گیبس، سخنگوی کاخ سفید، در زمینه عدم نیاز ایران به ادامه غنی سازی اورانیوم، بلافاصله پس از اعلام تاریخ گشایش و راه اندازی کارخانه برق اتمی بوشهر حاکی از سخت تر شدن مواضع کشور های طرف گفت‌وگو با ایران است. به این ترتیب و با توجه به اهمیت بیشتری که دولت کنونی ایران برای ادامه غنی سازی اورانیوم نسبت به تولید برق اتمی در کارخانه بوشهر قائل است، عملا افتتاح کارخانه بوشهر مانعی تازه برای دست یافتن دولت به حق ادامه غنی سازی در داخل تلقی خواهد شد.
راه اندازی کارخانه برق اتمی بوشهر نتیجه توافق هایی است که بین قدرت‌های بزرگ و بخصوص آمریکا و روسیه از سه سال پیش تاکنون صورت گرفته است. این توافق ها، علی رغم مخالفتهای جدی پاره ای از کشورهای منطقه از جمله اسرائیل، عربستان سعودی، مصر و کویت با مفاد آن، با این هدف صورت گرفته که بتواند بدون توسل به برخورد نظامی به کنترل آنچه خطر اتمی ایران معرفی می شود بیانجامد. در صورتی که رهبران ایران یا از درک اهمیت این توافق ها در جامعه جهانی غافل و یا نسبت به آن بی تفاوت بمانند و راه اندازی کارخانه بوشهر را نیز بدون توجه به ضرورت پرداختن هزینه های سیاسی و یا امنیتی آن در ردیف پیروزی های طبیعی و یا غیبی قرار دهند، عملا هزینه های این اشتباه را با جریمه دیر کرد آن بالا خواهند برد.
در اخبار منتشره از سوی منابع خبری روسیه پیرامون تاریخ راه اندازی راکتور یاد شده، ضمن مسکوت ماندن موضوع عدم حضور مدودیف و یا پوتین در مراسم افتتاح کارخانه برق اتمی بوشهر و قرار گرفتن یکی از آن دو در کنار آقای محمود احمدی نژاد، اعلام شده که به این مناسبت سرگئیی کریه‌نکو مسئول دولتی «روس اتم» در راس هیئت روسی عازم ایران خواهد شد.
اظهارات مبهم علی اکبر صالحی پیرامون تفاوت «راه اندازی فیزیکی» با «آغاز به کار واقعی» راکتور اتمی بوشهر در روز ۲۱ ماه اوت جاری نیز حاکی از تلاش ( ناموفق ) مسئولان ایران برای پوشاندن وضعیت سرد مناسبات کنونی تهران با مسکو از یک سو و از سوی دیگر نگرانی عمیق آنها پیرامون نتایج مذاکرات آینده ایران با گروه وین در مورد مبادله اورانیوم غنی شده با سوخت اتمی است.
غیبت مدودیف
بی تردید تاخیر ده ساله در تکمیل راکتور بوشهر و راه اندازی نهایی آن یکی از دلائل عمده نارضایتی ایران از رهبران روسیه بوده است. در هر شرایط دیگری پشت سر نهادن این مانع می توانست بعنوان عاملی برای رفع کدورت بین دو کشور تلقی شود. تصمیم رهبران روسیه به عدم حضور در تهران نشانه ادامه سردی کامل در مناسبات دو کشور است. طی هفته های اخیر آقای احمدی نژاد در فرصت های مختلف رهبران روسیه را به نداشتن شناخت و اطلاع کافی از واقعیت های جهانی و همچنین بازیچه قرار گرفتن در راه تحقق هدف های سیاست های آمریکا متهم ساخته بود. تصمیم مدودیف به عدم حضور در مراسم گشایش راکتور بوشهر نشانه بی میلی او در شرایط جاری برای قرار گرفتن در کنار رئیس دولت ایران است.
بی تردید اهمیت تکمیل و راه اندازی کارخانه برق اتمی بوشهر توسط روسیه با سایر اقدامات کشور همسایه شمالی در ایران، منجمله ساختن اولین کارخانه ذوب آهن در اصفهان و همچنین کشیدن خط لوله سراسری انتقال گاز از جنوب ایران به منطقه قفقاز ( ایگات-۱ ) قابل مقایسه است. بمنظور افتتاح خط لوله گاز سراسری ایران نیکلای پودگورنی رئیس هیئت عامله شورای عالی اتحاد شوروی به ایران سفر کرد و در کنار شاه در مراسم مربوط حضور یافت. در اسفند ماه سال ۵۱ الکسی کوسیگین، نخست وزیر وقت اتحاد شوروی، همراه شاه ایران در مراسم افتتاح کارخانه ذوب آهن اصفهان که توسط روسیه ساخته شده بود شرکت جست.
بعد از این دو لئونید برژنیف رهبر اتحاد شوروی نیز به ایران سفر کرد و در جریان دیدار او موافقتنامه بزرگ همکاری های دو کشور به امضاء رسید. کوسیگین پیشتر در مراسم جشن های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی ایران حضور یافته بود. اولین دیدار رهبران روسیه از ایران در سال ۱۹۴۳ میلادی و هنگام سفر استالین به تهران به مناسبت شرکت در کنفرانس تهران انجام شد. ژوزف استالین طی سفر یاد شده به کاخ مرمر و دیدار شاه جوان ایران رفت در حالی که دیگر هم‌سفران او یعنی چرچیل و روزولت که به همین مناسبت عازم تهران شده بودند به دیدار با شاه ایران در سفارت انگلیس بسنده کردند.
دیدار ولادیمیر پوتین رئیس جمهور وقت و نخست وزیر قدرتمند کنونی روسیه از تهران مهمترین سفر یک رئیس دولت معتبر خارجی به ایران بعد از انقلاب محسوب می شد. پوتین به بهانه شرکت در کنفرانس سران خزر ( دومین اجلاس از نوع خود ) در ۱۶ اکتبر سال ۲۰۰۷ ( ۲۴ مهرماه ) به تهران رفت و با آقای علی خامنه ای رهبر جمهوری اسلامی نیز ملاقات کرد.
به این ترتیب غیبت مدودیف از مراسم افتتاح کارخانه برق اتمی بوشهر و تنزل سطح هیات نمایندگی روسیه در این مراسم را می توان به ادامه دشواری های جدی در مناسبات دو کشور نسبت داد.
توضیحات صالحی
ظاهرا بمنظور پوشاندن این موضوع و مسکوت نهادن زمان آغاز بکار کارخانه برق اتمی بوشهر، گذشتن از کنار این رویداد تاریخی با اهمیت و توجیه علت غیبت رئیس جمهور روسیه، علی اکبر صالحی معاون آقای احمدی نژاد و رئیس سازمان انرژی اتمی ایران طی توضیحاتی ابتدایی، ضمن تائید خبر مراسم سوخت گذاری به کوره اصلی راکتور، راه اندازی فیزیکی آنرا با آغاز بکار راکتور متفاوت دانست- شاید بمنظور القاء این شبه که افتتاح کارخانه در زمان دیگری ( مثلا در پایان ماه رمضان ) صورت خواهد گرفت.
بر خلاف توضیحات آقای صالحی که بی تردید خود واقف وجود ابهام در آن است، مرحله سوخت گذار ی در کوره اصلی به معنی آغاز سوختن و گرم شدن کوره و در نتیجه تولید برق اتمی است. در این مرحله کارخانه برق آغاز بکار خواهد کرد. البته هر کارخانه برق اتمی برای دست یافتن به ظرفیت اسمی خود نیازمند زمان است. در مورد کارخانه هزار مگاواتی بوشهر این زمان مابین شش ماه تا یک سال خواهد بود. در شروع کار، برق تولید شده در داخل کارخانه مصرف خواهد شد و در پایان شش ماه با ظرفیت ۲۵۰ تا ۴۵۰ مگاوات می تواند به شبکه برق کشور وصل شود و در پایان سال به حد اکثر ظرفیت خود دست یابد.
چنانچه در مراسم سوخت گذاری که در عمل افتتاح کارخانه برق اتمی بوشهر خواهد بود، آقای صالحی به جای رئیس جمهور شرکت کند، این تغییر نیز وسیله ای برای پوشاندن نحوه افتتاح و توجیه غیبت رهبران روسیه در مراسم مربوط تلقی شد. آقای احمدی نژاد که علاقمند به یاد آوری موفقیت های دوران دولت جاری است هفته قبل حتی از حضور در مراسم گشایش یک واحد کوچک و ناتمام پالایش در عسلویه نیز پرهیز نکرد.
مذاکرات با گروه وین
تاثیر دیگری که افتتاح و راه اندازی کارخانه برق اتمی بوشهر خواهد داشت دشوار ساختن مواضع ایران در انجام گفت‌وگوهای آینده با گروه وین است. این گفت‌وگو ها قرار است بین یک تا دو هفته پس از گشایش راکتور بوشهر در وین انجام شود.
مسئولان ایران تا کنون اصرار داشته اند که کشور های بزرگ مخالف دست یافتن ایران به فن آوری پیشرفته، و بخصوص غیر قابل اعتماد برای همکاری در این زمینه ها هستند. افتتاح کارخانه اتمی بوشهر و تحویل سوخت اتمی این بهانه را از ایران خواهد گرفت، ضمن آنکه در قبال توقف غنی سازی اورانیوم در ایران، کشور های طرف گفت‌وگو و گروه ۵+۱ پیشنهاد ساختن راکتور های دیگری را نیز به ایران خواهند داد.
اظهارات کریستین فاژ، سخنگوی وزارت خارجه فرانسه، و رابرت گیبس، سخنگوی کاخ سفید، در زمینه عدم نیاز ایران به ادامه غنی سازی اورانیوم، بلافاصله پس از اعلام تاریخ گشایش و راه اندازی کارخانه برق اتمی بوشهر حاکی از سخت تر شدن مواضع کشور های طرف گفت‌وگو با ایران است. به این ترتیب و با توجه به اهمیت بیشتری که دولت کنونی ایران برای ادامه غنی سازی اورانیوم نسبت به تولید برق اتمی در کارخانه بوشهر قائل است، عملا افتتاح کارخانه بوشهر مانعی تازه برای دست یافتن دولت به حق ادامه غنی سازی در داخل تلقی خواهد شد.
راه اندازی کارخانه برق اتمی بوشهر نتیجه توافق هایی است که بین قدرت‌های بزرگ و بخصوص آمریکا و روسیه از سه سال پیش تاکنون صورت گرفته است. این توافق ها، علی رغم مخالفتهای جدی پاره ای از کشورهای منطقه از جمله اسرائیل، عربستان سعودی، مصر و کویت با مفاد آن، با این هدف صورت گرفته که بتواند بدون توسل به برخورد نظامی به کنترل آنچه خطر اتمی ایران معرفی می شود بیانجامد. در صورتی که رهبران ایران یا از درک اهمیت این توافق ها در جامعه جهانی غافل و یا نسبت به آن بی تفاوت بمانند و راه اندازی کارخانه بوشهر را نیز بدون توجه به ضرورت پرداختن هزینه های سیاسی و یا امنیتی آن در ردیف پیروزی های طبیعی و یا غیبی قرار دهند، عملا هزینه های این اشتباه را با جریمه دیر کرد آن بالا خواهند برد.