باز هم زمین‌لرزه در اطراف تهران، باز هم نگرانی

  • علیرضا کرمانی

یک مرکز لرزه‌نگاری در آلمان

خبرگزاری کار ایران، ایلنا، از وقوع دو زمین لرزه در بامداد روز یکشنبه در قم با قدرت سه و نیم و نیز دو درجه ریشتر و نیز زمین لرزه‌های پیاپی در منطقه دماوند و فیروزکوه خبر داد که قوی ترین این لرزه‌ها و پس لرزه‌ها، زلزله ای به قدرت چهار و دو دهم ریشتر در روز شنبه بوده است.

وقوع چندین زلزله، دور تا دور شهر تهران، بار دیگر خبرگزاری‌های و رسانه‌های داخلی ایران را واداشت تا بحث درباره احتمال وقوع یک زمین لرزه بزرگ را در تهران، مطرح کنند.

پروفسور بهرام عکاشه، که به پدر زلزله شناسی ایران شهرت دارد، در مورد وقوع زمین لرزه در قم و فیروزکوه و دماوند، و اینکه آیا این زمین لرزه‌ها می‌تواند هشداری جدی برای شهر تهران به شمار بیاید، می‌گوید: نه تنها این زلزله‌های فیروزکوه و دماوند و قم و جاهای دیگر در دامنه جنوبی البرز مرکزی اعلام خطر است، این نشان می‌دهد که همیشه ما باید برای وقوع این پدیده آماده باشیم. ما دیدیم که هائیتی آمادگی نداشت و این قدر کشته و زخمی‌ و آواره به وجود آورد.

آقای عکاشه، در طول سال‌ها هرگاه بحث زلزله بوده، مسئولان صحبت‌هایی کرده اند. راه حل به نظر شما چیست؟ آیا در گفت‌وگوها یا جلساتی که با مسئولان داشتید، راه حلی جدی مورد بررسی قرار گرفته؟ و راه حل جدی از نظر شما چیست؟

بیش از سی سال است که من مطلب آسیب پذیری شهر تهران را مطرح می‌کنم. زلزله خیزی تهران را مطرح می‌کنم. بایستی با مسئله به طور جدی برخورد کرد. می‌توانم به جرات بگویم در یکی دو دهه گذشته، شهرداری تهران هم قدم‌هایی را برداشته. ولی این قدم‌ها به عقیده من برای حل مسئله کافی نیست. یعنی بعضی اوقات می‌بینیم که حادثه آنقدر حجمش زیاد است که کارهایی که آدم انجام می‌دهد، جوابگوی مسئله نیست.

آیا فکری اساسی برای جلوگیری از فاجعه در این پایتخت شلوغ شده است؟
در روزهای معمولی می‌بینیم که خیابان‌های تهران بسته است. حال اگر اتفاقی بیافتد و کمک رسانی الزامی‌ شود، به عقیده من کمک رسانی غیرممکن است. چیزی است که کاملاً روشن است و اصلاً کسی در آن شک و شبهه ای ندارد. بایستی بیاییم و مسئله را به طور جدی جلوی خود بگذاریم که اگر یک زلزله به قدرت هفت ریشتر در دامنه جنوبی رشته جبال البرز مرکزی اتفاق بیافتد چه باید کرد؟ آیا باید نشست و یک‌ هائیتی دوم را نظاره کرد یا نه! این درسی است که ما بیش از پیش شروع کنیم به مقابله با این حادثه و یا آماده شویم و پیشگیری کنیم، مسئله را فوق العاده جدی بگیریم.

پس از زلزله بم، از قول یک دانشمند زلزله شناس چینی، که گفته می‌شد آن زلزله را پیش بینی کرده بود، اعلام شد که در تهران هرگز زلزله بزرگی رخ نخواهد داد. برخی دیگر می‌گویند که شاید ده یا بیست سال پیش یک زلزله بزرگ می‌بایست در تهران اتفاق می‌افتاد و به تاخیر افتاده و هر لحظه ممکن است اتفاق بیافتد. شما چه فکر می‌کنید؟

اگر کسی ادعا کند که در منطقه تهران زلزله اتفاق نمی‌افتد، نشان می‌دهد که این شخص تقریباً نادان است. بهترین، دقیقترین و امن ترین راه این است که همیشه حادثه را در مقابل چشممان داشته باشیم و پیشگیری کنیم تا مصون بمانیم و پایتخت‌مان سالم بماند و مردم بتوانند در امنیت زندگی کنند. این نکته مهمی‌است. مقاوم سازی اصل مسئله است و بعد انواع پیشگیری باید در نظر گرفته شود. چنانچه ما بتوانیم پایتخت را به دو یا سه تکه تقسیم کنیم، یک بخش باشد پایتخت صنعتی، یک بخش باشد پایتخت تجاری و یک بخش پایتخت سیاسی، اینطوری امن تر است. نباید فراموش کنیم که شهر تهران گنجایش این قدر جمعیت، این قدر اتومبیل را ندارد. بایستی فکر اساسی بکنیم چون ما کشورمان را و پایتختمان را دوست داریم.