حضور در گردهمایى روز پنجشنبه سران گروه دى-۸ در نیجریه از نظر محمود احمدى نژاد فرصتى براى کم تاثیر جلوه دادن تحریم هاى تازه جامعه جهانى علیه ایران تلقى شده است. برگزارى اجلاس سران گروه موسوم به دى-۸ در نیجریه، با حضور رئیس دولت ایران، به گونه اى تکرار گردهمایى تعدادى از سران کشورهاى در حال توسعه موسوم به گروه ۱۵ است که ماه گذشته تهران میزبان آن بود.
موضوع تصویب قطعنامه تازه شوراى امنیت و همچنین اعمال تحریم هاى یکجانبه جامعه اروپا و آمریکا علیه ایران روز سه شنبه در سیزدهمین جلسه شوراى وزیران خارجه کشورهاى دى-۸ مطرح شد. شوراى یاد شده مسئولیت تدوین بیانیه پایانى هفتمین کنفرانس سران گروه دى-۸ را بر عهده دارد.
گروه دى-۸ در ۱۵ ژوئن سال ۱۹۹۷ با پیشنهاد نجم الدین اربکان، نخست وزیر اسلامگراى وقت ترکیه، طى کنفرانسى در استانبول پا گرفت. در آن زمان اربکان با رویکردى تازه بسوى کشور هاى مسلمان در نظر داشت مناسبات ترکیه را با کشور هاى مسلمان توسعه دهد. اربکان در همان سال دیدارى نیز از تهران انجام داد که در حقیقت اولین سفر خارجى او در منصب نخست وزیرى ترکیه به حساب مى آمد. گروه دى-۸ مرکب از هشت کشور مسلمان در حال توسعه است.
کنفرانس سران دى-۸ در ابوجا پایتخت نیجریه هفتمین اجلاس از این نوع محسوب می شود. کنفرانس پیشین در سال ۲۰۰۸ در مالزى برگزار شد. اعضاء گروه عبارتند از نیجریه، مصر، بنگلادش، اندونزى، ایران، مالزى، پاکستان و ترکیه.
هدف ها و تفاوت ها
گردهمایى هشت کشور در حال توسعه با هدف افزایش همکارى هاى اقتصادى و مالى بین این گروه از کشورهاى مسلمان پا گرفته است. اما به دلیل وجود تفاوت هاى آشکار بین طبیعت اقتصادى کشور هاى عضو و همچنین فواصل جغرافیایى آنها در سه قاره، توسعه همکارى هاى اقتصادى بین گروه دی-۸ تاکنون با کندى قابل ملاحظه اى روبه‌رو بوده است.
هدف دیگر گروه یاد شده بهبود موقعیت اقتصادى کشور هاى عضو در اقتصاد جهانى اعلام شده است. اگرچه پاره اى از کشور هاى عضو گروه مانند ترکیه، اندونزى و نیجریه در این جهت به موفقیت هایى دست یافته اند، موقعیت اعضاء دیگر گروه نظیر ایران و بنگلادش در اقتصاد جهانى تضعیف شده است.
اینک ترکیه و اندونزى در جمع ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان قرار گرفته اند و نیجریه موقعیت خود را طى دو سال اخیر از مقام ۴۱ به مقام ۳۹ در رده بندى اقتصاد هاى جهان بهبود داده و از این لحاظ جایگاه قبلى مالزى را اشغال کرده است.
حضور ایران
مطابق رویه اى که بخصوص طى دو سال اخیر از سوى دولت ایران در قبال حضور در تمامى گردهمایى هاى خارج از کشور در پیش گرفته شده، هیئت نمایندگى تهران در کنفرانس دى-۸ در ابوجا را علاوه بر مسئولین دولتى در بالاترین سطح ممکن، تعداد زیادى از مشاوران تجارى و همچنین نمایندگان شرکت هاى دولتى در کسوت بخش خصوصى نیز همراهى می کردند.
عبدالله گل رئیس جمهوری ترکیه که در راس هیئت نمایندگى کشور خود به نیجریه سفر کرده، بعد از پایان اجلاس سران در روز پنجشنبه، دیدار رسمى از نیجریه به عمل خواهد آورد. نیجریه با ۱۵۵ میلیون جمعیت و قدرت خرید رو بروشد ناشى از افزایش تولید نفت، براى ترکیه بازار مصرف بسیار مطلوبى بنظر می رسد.
تولید ناخالص ملى نیجریه طى سال گذشته به ۳۴۰ میلیون دلار رسید. انتظار می رود حرکت نیجریه به سمت ثبات اقتصادى و کاهش فقر در سال هاى آینده نیز ادامه یابد. در نیجریه ۷۰ در صد از جمعیت زیر خط فقر قرار دارند. منبع عمده درآمد نیجریه صادرات نفت است. مناسبات سیاسى نیجریه با آمریکا دوستانه و شرکت هاى نفتى آمریکا در آن کشور بسیار فعال اند.
نیجریه مانند ترکیه عضو غیر دائمى شوراى امنیت است و نماینده آن کشور به قطعنامه ۱۹۲۹ شوراى امنیت علیه ایران راى مثبت داد. با این وجود آقاى احمدى نژاد با نادیده گرفتن رفتار سیاسى نیجریه، فرصت حضور در کنفرانس دى-۸ و سخنرانى در آن را از دست نداد.
جاناتان گودلاک، رئیس جمهور نیجریه، تنها رئیس دولت غیر مسلمان در میان رهبران کشورهاى دى – ۸ بشمار می رود. نزدیک به نیمى از جمعیت نیجریه مسلمان و نیم دیگر مسیحى اند. نیجریه با وجود بیش از ۳۷۰ قبیله داراى فرهنگى فرا مذهبى است. حتى عضویت نیجریه در گروه دى-۸ نیز تاکنون بدفعات از سوى روشنفکران کشور مورد سئوال و انتقاد قرار گرفته است.
کشورهاى دیگر
ریاست هیئت نمایندگى مالزى در کنفرانس ابوجا را محى الدین یاسین، معاون نخست وزیر آن کشور عهده دار بود. از سال ۲۰۰۸ تا روز پنجشنبه ۸ ژوئیه ، مالزى ریاست دوساله کنفرانس را بر عهده داشت. تا دو سال آینده ریاست گروه دى ۸ بر عهده نیجریه خواهد بود.
در کنفرانس سال ۲۰۰۸ مالزى، کشور هاى عضو دى-۸ نقشه راهى را براى حرکت ده سال بعد کنفرانس تدوین کردند که طى دو سال گذشته پیشرفت چندانى در جهت تحقق هدف هاى آن صورت نگرفت. هفتمین اجلاس سران دى-۸ در کنفرانس ابوجا، مقابله با بیکارى و فقر را هدف قرار داده است.
به جز احمدى نژاد، عبدالله گل تنها رئیس جمهور دیگرى است که به منظور شرکت در کنفرانس دى-۸ راهى نیجریه شده است. روساى جمهور پاکستان، مصر، اندونزى، پاکستان و بنگلادش در کنفرانس سران دی-۸ حضور ندارند.
هیئت نمایندگى کوچک بنگلادش در کنفرانس دى-۸ را خانم شیخ حسینا، نخست وزیر آن کشور، رهبرى می کرد. بنگلادش بجز ایران تنها کشورى بود که رئیس دولت خود را به کنفرانس ابوجا اعزام داشته بود. در هیئت نمایندگى ترکیه عدم حضور وزیر خارجه آن کشور مشهود بود.
نقش متکى
منوچهر متکى وزیر خارجه ایران دو روز قبل از رسیدن محمود احمدى نژاد به ابوجا راهى نیجریه شد.
منوچهر متکى در سیزدهمین اجلاس وزیران خارجه کنفرانس و پیش از حضور احمدى نژاد در اجلاس سران اظهار داشت: «همکارى هاى جنوب با جنوب و عمق دادن به مناسبات دوجانبه در قالب گروه دى-۸ مدل تازه اى براى همکارى در محیط ناپایدار کنونى اقتصاد جهانى عرضه می کند». او همچنین یاد آور شد «کنفرانس سران دی-۸ فرصت ارزشمندى در جهت یافتن راه هاى همکارى و تقویت مناسبات بین کشور هاى عضو فراهم آورده است.»
دیدار جارى آقاى احمدى نژاد از آفریقا در کمتر از سه ماه پس از دیدار قبلى او از زیمباوه و اوگاندا، نشانه اهمیت رو به گسترش توسعه مناسبات با دولت هاى این قاره و ادامه تلاش هاى جمهورى اسلامى براى جانشین ساختن کشور هاى تازه در مکان کشورهایى است که تدریجا سطح مناسبات خود را با ایران کاهش داده اند. مشکل عمده دولت آقاى احمدى نژاد در جهت توسعه مناسبات ایران با کشورهاى آفریقایى فقدان شرایط مکمل اقتصادى و تفاوت هاى عمده فرهنگى و بعد مسافت بین ایران و آنها است. به این دلیل تلاش هاى دولت کنونى براى توسعه نفوذ در کشورهاى آفریقایى، علیرغم هزینه هاى قابل ملاحظه تاکنون به نتیجه چشمگیرى دست نیافته است.
موضوع تصویب قطعنامه تازه شوراى امنیت و همچنین اعمال تحریم هاى یکجانبه جامعه اروپا و آمریکا علیه ایران روز سه شنبه در سیزدهمین جلسه شوراى وزیران خارجه کشورهاى دى-۸ مطرح شد. شوراى یاد شده مسئولیت تدوین بیانیه پایانى هفتمین کنفرانس سران گروه دى-۸ را بر عهده دارد.
گروه دى-۸ در ۱۵ ژوئن سال ۱۹۹۷ با پیشنهاد نجم الدین اربکان، نخست وزیر اسلامگراى وقت ترکیه، طى کنفرانسى در استانبول پا گرفت. در آن زمان اربکان با رویکردى تازه بسوى کشور هاى مسلمان در نظر داشت مناسبات ترکیه را با کشور هاى مسلمان توسعه دهد. اربکان در همان سال دیدارى نیز از تهران انجام داد که در حقیقت اولین سفر خارجى او در منصب نخست وزیرى ترکیه به حساب مى آمد. گروه دى-۸ مرکب از هشت کشور مسلمان در حال توسعه است.
کنفرانس سران دى-۸ در ابوجا پایتخت نیجریه هفتمین اجلاس از این نوع محسوب می شود. کنفرانس پیشین در سال ۲۰۰۸ در مالزى برگزار شد. اعضاء گروه عبارتند از نیجریه، مصر، بنگلادش، اندونزى، ایران، مالزى، پاکستان و ترکیه.
هدف ها و تفاوت ها
گردهمایى هشت کشور در حال توسعه با هدف افزایش همکارى هاى اقتصادى و مالى بین این گروه از کشورهاى مسلمان پا گرفته است. اما به دلیل وجود تفاوت هاى آشکار بین طبیعت اقتصادى کشور هاى عضو و همچنین فواصل جغرافیایى آنها در سه قاره، توسعه همکارى هاى اقتصادى بین گروه دی-۸ تاکنون با کندى قابل ملاحظه اى روبه‌رو بوده است.
هدف دیگر گروه یاد شده بهبود موقعیت اقتصادى کشور هاى عضو در اقتصاد جهانى اعلام شده است. اگرچه پاره اى از کشور هاى عضو گروه مانند ترکیه، اندونزى و نیجریه در این جهت به موفقیت هایى دست یافته اند، موقعیت اعضاء دیگر گروه نظیر ایران و بنگلادش در اقتصاد جهانى تضعیف شده است.
اینک ترکیه و اندونزى در جمع ۲۰ اقتصاد بزرگ جهان قرار گرفته اند و نیجریه موقعیت خود را طى دو سال اخیر از مقام ۴۱ به مقام ۳۹ در رده بندى اقتصاد هاى جهان بهبود داده و از این لحاظ جایگاه قبلى مالزى را اشغال کرده است.
حضور ایران
مطابق رویه اى که بخصوص طى دو سال اخیر از سوى دولت ایران در قبال حضور در تمامى گردهمایى هاى خارج از کشور در پیش گرفته شده، هیئت نمایندگى تهران در کنفرانس دى-۸ در ابوجا را علاوه بر مسئولین دولتى در بالاترین سطح ممکن، تعداد زیادى از مشاوران تجارى و همچنین نمایندگان شرکت هاى دولتى در کسوت بخش خصوصى نیز همراهى می کردند.
به جز ایران، تنها از بنگلادش رئیس دولت و از ترکیه رئیس جمهوری آن کشور در این کنفرانس شرکت کرده اند. بقیه کشورها مقام‌های پایین رتبه تری را به نیجریه فرستاده اند.
سایر کشور هاى شرکت کننده در کنفرانس به نسبت تعداد نمایندگان ایران هیئت بسیار کوچکترى را به نیجریه اعزام داشتند. این قاعده حتى در مورد ترکیه نیز حاکم بود حال آنکه دولت ترکیه بعد از یک فطرت ده ساله اینک تا حدودى علاقمند به تجدید حیات گروه دى-۸ بنظر می رسد. ترکیه مایل است که از راه توسعه مناسبات دوجانبه با بعضى از اعضای گروه امکان افزایش صادرات کالاهاى مصرفى و همچنین خرید مواد خام از آنها را فراهم سازد.
عبدالله گل رئیس جمهوری ترکیه که در راس هیئت نمایندگى کشور خود به نیجریه سفر کرده، بعد از پایان اجلاس سران در روز پنجشنبه، دیدار رسمى از نیجریه به عمل خواهد آورد. نیجریه با ۱۵۵ میلیون جمعیت و قدرت خرید رو بروشد ناشى از افزایش تولید نفت، براى ترکیه بازار مصرف بسیار مطلوبى بنظر می رسد.
تولید ناخالص ملى نیجریه طى سال گذشته به ۳۴۰ میلیون دلار رسید. انتظار می رود حرکت نیجریه به سمت ثبات اقتصادى و کاهش فقر در سال هاى آینده نیز ادامه یابد. در نیجریه ۷۰ در صد از جمعیت زیر خط فقر قرار دارند. منبع عمده درآمد نیجریه صادرات نفت است. مناسبات سیاسى نیجریه با آمریکا دوستانه و شرکت هاى نفتى آمریکا در آن کشور بسیار فعال اند.
نیجریه مانند ترکیه عضو غیر دائمى شوراى امنیت است و نماینده آن کشور به قطعنامه ۱۹۲۹ شوراى امنیت علیه ایران راى مثبت داد. با این وجود آقاى احمدى نژاد با نادیده گرفتن رفتار سیاسى نیجریه، فرصت حضور در کنفرانس دى-۸ و سخنرانى در آن را از دست نداد.
جاناتان گودلاک، رئیس جمهور نیجریه، تنها رئیس دولت غیر مسلمان در میان رهبران کشورهاى دى – ۸ بشمار می رود. نزدیک به نیمى از جمعیت نیجریه مسلمان و نیم دیگر مسیحى اند. نیجریه با وجود بیش از ۳۷۰ قبیله داراى فرهنگى فرا مذهبى است. حتى عضویت نیجریه در گروه دى-۸ نیز تاکنون بدفعات از سوى روشنفکران کشور مورد سئوال و انتقاد قرار گرفته است.
کشورهاى دیگر
ریاست هیئت نمایندگى مالزى در کنفرانس ابوجا را محى الدین یاسین، معاون نخست وزیر آن کشور عهده دار بود. از سال ۲۰۰۸ تا روز پنجشنبه ۸ ژوئیه ، مالزى ریاست دوساله کنفرانس را بر عهده داشت. تا دو سال آینده ریاست گروه دى ۸ بر عهده نیجریه خواهد بود.
در کنفرانس سال ۲۰۰۸ مالزى، کشور هاى عضو دى-۸ نقشه راهى را براى حرکت ده سال بعد کنفرانس تدوین کردند که طى دو سال گذشته پیشرفت چندانى در جهت تحقق هدف هاى آن صورت نگرفت. هفتمین اجلاس سران دى-۸ در کنفرانس ابوجا، مقابله با بیکارى و فقر را هدف قرار داده است.
به جز احمدى نژاد، عبدالله گل تنها رئیس جمهور دیگرى است که به منظور شرکت در کنفرانس دى-۸ راهى نیجریه شده است. روساى جمهور پاکستان، مصر، اندونزى، پاکستان و بنگلادش در کنفرانس سران دی-۸ حضور ندارند.
هیئت نمایندگى کوچک بنگلادش در کنفرانس دى-۸ را خانم شیخ حسینا، نخست وزیر آن کشور، رهبرى می کرد. بنگلادش بجز ایران تنها کشورى بود که رئیس دولت خود را به کنفرانس ابوجا اعزام داشته بود. در هیئت نمایندگى ترکیه عدم حضور وزیر خارجه آن کشور مشهود بود.
نقش متکى
منوچهر متکى وزیر خارجه ایران دو روز قبل از رسیدن محمود احمدى نژاد به ابوجا راهى نیجریه شد.
منوچهر متکى در سیزدهمین اجلاس وزیران خارجه کنفرانس و پیش از حضور احمدى نژاد در اجلاس سران اظهار داشت: «همکارى هاى جنوب با جنوب و عمق دادن به مناسبات دوجانبه در قالب گروه دى-۸ مدل تازه اى براى همکارى در محیط ناپایدار کنونى اقتصاد جهانى عرضه می کند». او همچنین یاد آور شد «کنفرانس سران دی-۸ فرصت ارزشمندى در جهت یافتن راه هاى همکارى و تقویت مناسبات بین کشور هاى عضو فراهم آورده است.»
دیدار جارى آقاى احمدى نژاد از آفریقا در کمتر از سه ماه پس از دیدار قبلى او از زیمباوه و اوگاندا، نشانه اهمیت رو به گسترش توسعه مناسبات با دولت هاى این قاره و ادامه تلاش هاى جمهورى اسلامى براى جانشین ساختن کشور هاى تازه در مکان کشورهایى است که تدریجا سطح مناسبات خود را با ایران کاهش داده اند. مشکل عمده دولت آقاى احمدى نژاد در جهت توسعه مناسبات ایران با کشورهاى آفریقایى فقدان شرایط مکمل اقتصادى و تفاوت هاى عمده فرهنگى و بعد مسافت بین ایران و آنها است. به این دلیل تلاش هاى دولت کنونى براى توسعه نفوذ در کشورهاى آفریقایى، علیرغم هزینه هاى قابل ملاحظه تاکنون به نتیجه چشمگیرى دست نیافته است.