هدف اصلی مذاکرات دوم ماه سپتامبر که قرار است بین محمود عباس رئیس دولت خود گردان فلسطین و نتانیاهو رئیس دولت ائتلافی اسرائیل در واشینگتن صورت گیرد، دست یافتن به صلح «عادلانه و پایدار» در خاورمیانه از راه تشکیل و شناسایی دو دولت مستقل فلسطینی و اسرائیلی است.
اعلام تاریخ آغاز مذاکرات ماه سپتامبر در واشینگتن که پس از ماه ها آمد و شد و تماس های دو جانبه سناتور باز نشسته آمریکایی جورج میچل با طرف های فلسطینی و اسرائیلی امکان پذیر گردیده، به تنهایی یک موفقیت قابل ملاحظه در جهت نزدیک تر ساختن طرفین اختلاف محسوب می شود. تلاش های چهار دهه گذشته برای رفع کامل اختلاف های هر گز به نتیجه قطعی نرسیده است.
آخرین دور از گفت‌وگو های گذشته دو طرف که بین یهود المرت نخست وزیر اسبق اسرائیل و محمود عباس رئیس دولت خود گردان فلسطین انجام می شد پس از در آغاز درگیری های خونین بین نیروهای نظامی اسرائیل و حماس در نوار غزه روز ۲۶ ماه دسامبر سال ۲۰۸۸ به انتها رسید. از آن پس توقف شهرک سازی در سرزمین های اشغالی از سوی فلسطینیان شرط آغاز مذاکرات قرار گرفت ولی تلاش های جامعه جهانی از جمله گروه چهار جانبه صلح متشکل از آمریکا روسیه، جامعه اروپا و سازمان ملل در این زمینه به نتیجه مطلوب دست نیافت.
رهبران متزلزل
محمود عباس و نتانیاهو در شرایطی ناپایدار به مذاکرات واشینگتن وارد می شوند. محمود عباس را که در ساحل غربی رود اردن است با دشواری می توان نماینده نیمی از سرزمین های تحت کنترل فلسطینیان قلمداد کرد. گروه حماس که در غزه دارای حاکمیت داخلی است مخالفت خود را با گفت‌وگو ها اعلام داشته است.
نتانیاهو نیز در اسرائیل در راس یک دولت دست راستی افراطی است که همچنان بر افزایش تعداد شهرک های تازه در سرزمین های اشغالی اصرار می ورزد. شرکای ائتلافی نتانیاهو همچنین با دادن امتیازهای بزرگ به فلسطینیان مخالف اند. گشاده دستی دولت نتانیاهو در مذاکرات آینده به راحتی می تواند به سقوط دولت ائتلافی او منجر شود.
از سال ۱۹۶۷ تا کنون یکصد شهرک اسرائیلی در سرزمین های اشغالی واقع در ساحل غربی و شرق شهر اورشلیم بنا و در آنها نزدیک به نیم میلیون یهودی ساکن شده اند. دولت کنونی اسرائیل از سال گذشته یک توقف ۱۰ ماهه در ایجاد شهرک های تازه را پذیرفته است. این مهلت در ۲۶ ماه سپتامبر آینده و در حدود سه هفته پس از آغاز مذاکرات آینده به انتها می رسد. اعلام مناقصه تازه برای ایجاد شهرک های بیشتر پس از انقضاء تاریخ یاد شده را می توان از پیش به‌عنوان تیر خلاص مذاکرات تلقی کرد.
مذاکرات یک ساله
در صورت حصول پیشرفت نسبی در گفت‌وگو های آینده فلسطینیان و اسرائیل، مطابق نقشه راه ترسیم شده توسط دولت آمریکا، دو طرف قرار است در طول یک سال به توافقی جامع در جهت رفع اختلاف های کنونی خود دست یابند.
خاتمه دادن قطعی به طرح خانه سازی در سرزمین های اشغالی، تعیین تکلیف شهر اورشلیم، تعیین حدود و مرزهای آینده کشور فلسطین و موضوع حقوق فلسطینیان برای باز گشت به سرزمین خود از جمله مسائل مورد گفت‌وگو بین دو طرف خواهد بود.
فلسطینیان خواهان داشتن یک سرزمین مستقل‌اند که از نظر اقتصادی بتوان به دوام آن دل بست. آمریکا، روسیه و جامعه اروپا با فکر ایجاد دو سرزمین مستقل که در صورت تحقق به معنی ایجاد یک سرزمین مستقل فلسطینی است موافق اند ولی اسرائیل بدون داشتن نظارت امنیتی، ایجاد چنین سرزمینی را مخالف مصالح خود می بیند.
عوامل تاثیرگذار
به جز گروه تندروتر حماس که خواهان باز پس گرفتن تمامی سرزمین های اشغالی است، بازیگران دیگری نیز در این اختلاف های دارای نقش تعیین کننده اند.
دو بازیگر میانه رو یعنی مصر و اردن به جلسه افتتاحیه مذاکرات دعوت شده اند. مصر و اردن طی مذاکرات قبلی به شناسایی اسرائیل تن داده اند ولی مشکلات دو جانبه آنها با اسرائیل همچنان باقی است. در روز اول ماه سپتامبر و پیش از حضور در میهمانی شامی که رئیس جمهور آمریکا برای دعوت شده گان به مذاکرات ترتیب داده است، اوباما از عبدالله و مبارک رهبران این دو کشور خواهد خواست که از ادامه مذاکرات واشینگتن حمایت کامل به عمل آورند.
وضعیت سوریه در این میان متفاوت است. آمریکا علاقمند است که سوریه نیز به حضور در این مذاکرات تن در دهد. در عین حال با توجه به در خواست های سنگین تر سوریه از اسرائیل و اصرار آن کشور به ترک کامل بلندی های جولان، شاید ترجیح واشینگتن گذراندن آرام گفت‌وگو ها از موانع اولیه و پیوند دادن سوریه در صورت امکان، به این گفت‌وگو ها در مراحل بعدی است. ایران و سوریه که هر دو از حماس پشتیبانی می کنند با آغاز گفت‌وگو ها در شکل طراحی شده کنونی مخالف اند.
با توجه به پیوند نزدیک مسائل خاورمیانه با یکدیگر، عبور از مسئله اتمی ایران و نحوه بر خورد با آنرا نمی توان در حاشیه اعلام تاریخ مذاکرات آینده فلسطینیان و اسرائیل از نظر دور داشت. در یک اقدام نمادین، همزمان با اعلام مهلت یک ساله برای به نتیجه رسیدن گفت‌وگو هایی که فلسطینیان و اسرائیل در روز دوم ماه سپتامبر آغاز خواهند کرد، آمریکا به اسرائیل اطمینان خاطر داده است که ایران تا یکسال دیگر به بمب اتمی دست نخواهد یافت.
اعلام تاریخ آغاز مذاکرات ماه سپتامبر در واشینگتن که پس از ماه ها آمد و شد و تماس های دو جانبه سناتور باز نشسته آمریکایی جورج میچل با طرف های فلسطینی و اسرائیلی امکان پذیر گردیده، به تنهایی یک موفقیت قابل ملاحظه در جهت نزدیک تر ساختن طرفین اختلاف محسوب می شود. تلاش های چهار دهه گذشته برای رفع کامل اختلاف های هر گز به نتیجه قطعی نرسیده است.
آخرین دور از گفت‌وگو های گذشته دو طرف که بین یهود المرت نخست وزیر اسبق اسرائیل و محمود عباس رئیس دولت خود گردان فلسطین انجام می شد پس از در آغاز درگیری های خونین بین نیروهای نظامی اسرائیل و حماس در نوار غزه روز ۲۶ ماه دسامبر سال ۲۰۸۸ به انتها رسید. از آن پس توقف شهرک سازی در سرزمین های اشغالی از سوی فلسطینیان شرط آغاز مذاکرات قرار گرفت ولی تلاش های جامعه جهانی از جمله گروه چهار جانبه صلح متشکل از آمریکا روسیه، جامعه اروپا و سازمان ملل در این زمینه به نتیجه مطلوب دست نیافت.
رهبران متزلزل
محمود عباس و نتانیاهو در شرایطی ناپایدار به مذاکرات واشینگتن وارد می شوند. محمود عباس را که در ساحل غربی رود اردن است با دشواری می توان نماینده نیمی از سرزمین های تحت کنترل فلسطینیان قلمداد کرد. گروه حماس که در غزه دارای حاکمیت داخلی است مخالفت خود را با گفت‌وگو ها اعلام داشته است.
نتانیاهو نیز در اسرائیل در راس یک دولت دست راستی افراطی است که همچنان بر افزایش تعداد شهرک های تازه در سرزمین های اشغالی اصرار می ورزد. شرکای ائتلافی نتانیاهو همچنین با دادن امتیازهای بزرگ به فلسطینیان مخالف اند. گشاده دستی دولت نتانیاهو در مذاکرات آینده به راحتی می تواند به سقوط دولت ائتلافی او منجر شود.
از سال ۱۹۶۷ تا کنون یکصد شهرک اسرائیلی در سرزمین های اشغالی واقع در ساحل غربی و شرق شهر اورشلیم بنا و در آنها نزدیک به نیم میلیون یهودی ساکن شده اند. دولت کنونی اسرائیل از سال گذشته یک توقف ۱۰ ماهه در ایجاد شهرک های تازه را پذیرفته است. این مهلت در ۲۶ ماه سپتامبر آینده و در حدود سه هفته پس از آغاز مذاکرات آینده به انتها می رسد. اعلام مناقصه تازه برای ایجاد شهرک های بیشتر پس از انقضاء تاریخ یاد شده را می توان از پیش به‌عنوان تیر خلاص مذاکرات تلقی کرد.
مذاکرات یک ساله
در صورت حصول پیشرفت نسبی در گفت‌وگو های آینده فلسطینیان و اسرائیل، مطابق نقشه راه ترسیم شده توسط دولت آمریکا، دو طرف قرار است در طول یک سال به توافقی جامع در جهت رفع اختلاف های کنونی خود دست یابند.
خاتمه دادن قطعی به طرح خانه سازی در سرزمین های اشغالی، تعیین تکلیف شهر اورشلیم، تعیین حدود و مرزهای آینده کشور فلسطین و موضوع حقوق فلسطینیان برای باز گشت به سرزمین خود از جمله مسائل مورد گفت‌وگو بین دو طرف خواهد بود.
فلسطینیان خواهان داشتن یک سرزمین مستقل‌اند که از نظر اقتصادی بتوان به دوام آن دل بست. آمریکا، روسیه و جامعه اروپا با فکر ایجاد دو سرزمین مستقل که در صورت تحقق به معنی ایجاد یک سرزمین مستقل فلسطینی است موافق اند ولی اسرائیل بدون داشتن نظارت امنیتی، ایجاد چنین سرزمینی را مخالف مصالح خود می بیند.
عوامل تاثیرگذار
به جز گروه تندروتر حماس که خواهان باز پس گرفتن تمامی سرزمین های اشغالی است، بازیگران دیگری نیز در این اختلاف های دارای نقش تعیین کننده اند.
دو بازیگر میانه رو یعنی مصر و اردن به جلسه افتتاحیه مذاکرات دعوت شده اند. مصر و اردن طی مذاکرات قبلی به شناسایی اسرائیل تن داده اند ولی مشکلات دو جانبه آنها با اسرائیل همچنان باقی است. در روز اول ماه سپتامبر و پیش از حضور در میهمانی شامی که رئیس جمهور آمریکا برای دعوت شده گان به مذاکرات ترتیب داده است، اوباما از عبدالله و مبارک رهبران این دو کشور خواهد خواست که از ادامه مذاکرات واشینگتن حمایت کامل به عمل آورند.
وضعیت سوریه در این میان متفاوت است. آمریکا علاقمند است که سوریه نیز به حضور در این مذاکرات تن در دهد. در عین حال با توجه به در خواست های سنگین تر سوریه از اسرائیل و اصرار آن کشور به ترک کامل بلندی های جولان، شاید ترجیح واشینگتن گذراندن آرام گفت‌وگو ها از موانع اولیه و پیوند دادن سوریه در صورت امکان، به این گفت‌وگو ها در مراحل بعدی است. ایران و سوریه که هر دو از حماس پشتیبانی می کنند با آغاز گفت‌وگو ها در شکل طراحی شده کنونی مخالف اند.
با توجه به پیوند نزدیک مسائل خاورمیانه با یکدیگر، عبور از مسئله اتمی ایران و نحوه بر خورد با آنرا نمی توان در حاشیه اعلام تاریخ مذاکرات آینده فلسطینیان و اسرائیل از نظر دور داشت. در یک اقدام نمادین، همزمان با اعلام مهلت یک ساله برای به نتیجه رسیدن گفت‌وگو هایی که فلسطینیان و اسرائیل در روز دوم ماه سپتامبر آغاز خواهند کرد، آمریکا به اسرائیل اطمینان خاطر داده است که ایران تا یکسال دیگر به بمب اتمی دست نخواهد یافت.