نتانیاهو در مسکو، موشک-اس ۳۰۰ و تحریم ایران

بنیامین نتانیاهو (راست) و دیمیتری مدودیف

اگرچه مذاکرات بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل با مقامات روسیه در مسکو قرار است در مورد از سر گیری مذاکرات فلسطینیان با اسرائیل باشد، با توجه به تحرکات بین المللی تازه پیرامون ایران، از جمله تلاش برای فراهم آوردن زمینه اعمال تحریم های تازه، به نظر می رسد موضوع ایران در مذاکرات مسکو جایگاه عمده ای را بخود اختصاص داده باشد.

سفر جاری نخست وزیر اسرائیل به مسکو ابتدا قرار بود در ماه ژانویه انجام شود. در آن تاریخ به دلیل دیدار محمود عباس رئیس تشکیلات دولت خود گردان فلسطین از روسیه، انجام نشد. سفر جاری نتانیاهو به مسکو در فاصله نسبتا کوتاهی پس از دیدار خالد مشعل رهبر حماس از پایتخت روسیه انجام می شود.

روسیه، در کنار آمریکا، سازمان ملل، و جامعه اروپا، یکی از چهار عضو ناظر و هماهنگ کننده مذاکرات اعراب و اسرائیل به شمار می رود. با توجه به مناسبات خوب روسیه با نمایندگان هر دو بخش فلسطین (ساحل غربی و باریکه غزه)، روسیه علاوه بر ایفای نقش میانجی بین فلسطینیان و اسرائیل، هر از گاهی مجبور به میانجی‌گری مابین دو گروه متخاصم فلسطینی نیز می شود.

در سفر ماه ژانویه محمود عباس به مسکو، رهبر دولت خودگردان فلسطین از مقام های مسکو خواسته بود به منظور افزایش ظرفیت دفاع در برابر عوامل مسلح حماس، به دولت خودگردان سلاح بیشتری تحویل دهد.

مسکو در صورت اتخاذ تصمیم نسبت به فروش و یا هدیه سلاح های سبک به فلسطینیان، ناگزیر از مشورت با اسرائیل خواهد بود. در ضمن محمود عباس حمایت بیشتر مسکو از مواضع خود را نیز در برابر گروه تندروی حماس طالب است.

تقاضای سومی که عباس طی گفت و گوهای ماه ژانویه در مسکو مطرح ساخته بود، افزایش فشار دولت روسیه به اسرائیل با هدف قطع فعالیت شهرک سازی در مناطق اشغالی قبل از آغاز مجدد گفت و گو بود.
اگرچه میزان اعتماد فلسطینیان به دولت روسیه بیش از اعتماد اسرائیل به آن کشور است، در عین حال مسکو در اسرائیل هم از نفوذ مناسبی بر خوردار است.


علاوه بر حضور اقلیت بسیار قدرتمند یهودیان روسی که اکثریت آنها طی ۱۵ سال گذشته از روسیه به اسرائیل مهاجرت کرده اند، دو کشور دارای مناسبات تجاری گسترده، و همکاری های تسلیحاتی نزدیک هستند. اویدگور لیبرمن، وزیر خارجه دست راستی اسرائیل نیز از یهودیان روس تبار است .

با توجه به مناسبات روسیه با ایران و نقش تاثیر گذار مسکو در کلیه تحولات جاری و آینده مربوط به ایران، به خصوص نحوه بر خورد با پرونده اتمی آن کشور، اسرائیل علاقمند است روسیه را به کاهش حمایت از جمهوری اسلامی دعوت کند.

متقابلا، روسیه نیز با آگاهی از خواست ها و حساسیت اسرائیل در قبال مسائل ایران، مایل است در صورت امکان، موضوع فلسطینیان را در ارتباط با خواست های اسرائیل از آن کشور قر ار داده و در صورت اجبار در واگذاری امتیاز خاص مربوط با ایران، از اسرائیل نیز از این بابت هزینه ای دریافت کند.

روسیه مخالف ادامه شهرک سازی اسرائیل در بخش اشغالی فلسطین است. اسرائیل تا کنون نسبت به در خواست توقف ساختن شهرک ها ی تازه، حتی در قبال درخواست آمریکا نیز در این زمینه انعطاف نشان نداده است. از این رو، چنانچه مسکو بتواند اسرائیل را به توقف شهرک سازی قانع سازد، نه تنها به برداشتن مانع بزرگی در راه آغاز مذاکرات اعراب و اسرائیل موفق خواهد شد، که در عین حال در منطقه خاورمیانه نیز اعتبار و نفوذ خود را افزایش خواهد داد.

در رابطه با ایران، اسرائیل از روسیه می خواهد که از اقدامات جامعه جهانی برای اعمال فشار بیشتر به جمهوری اسلامی حمایت به عمل آورد. به علاوه، اسرائیل مایل است که از عامل تهدید حمله نظامی علیه تهران، و در صورت احساس ضرورت امنیت ملی، تهدید یاد شده را به موقع به اجرا بگذارد.

فروش تسلیحلات روسیه به ایران می تواند آثار روانی تهدید نظامی را از راه تقویت روحیه دولت ایران، کاهش داده و در صورت عملی شدن هجوم نظامی، هزینه های آن را افزایش دهد.

با توجه به طبیعیت حمله احتمالی اسرائیل به ایران که هوایی خواهد بود، قابلیت دفاع هوایی ایران در میزان به نتیجه رسیدن هجوم احتمالی نظامی، عاملی دیگر است که از پیش می باید مورد محاسبه قرار گیرد.

تحویل شبکه موشکی اس ۳۰۰ روسیه و نصب و استفاده از آن، در غیبت شبکه هشدار دهنده رادار و ضعف عمده نیروی هوایی کوچک و کهنه کنونی ایران، می تواند در یک رویارویی احتمالی نظامی نقش عمده ای را ایفا کند.

فروش این شبکه موشکی از سوی روسیه به ایران سه سال پیش مورد توافق قرار گرفت و لی در طول دو سال گذشته مسکو ظاهرا به «بهانه های فنی» و در باطن به دلایل سیاسی از اجرای این توافق سرباز زده است -سیاستی که آن را در قبال تکمیل و راه اندازی راکتور اتمی بوشهر نیز طی پنج سال گذشته دنبال کرده است.

شاید به منظور استفاده از این عامل در بده بستان با اسرائیل است که ولادیمیر نظروف معاون شورای امنیت ملی روسیه چند روز قبل از اعلام سفر نتانیاهو به مسکو اعلام می کند: در راه تحویل موشک اس ۳۰۰ به ایران مانعی در بین نیست.

در همان روز و در اقدامی متفاوت، وزارت خارجه روسیه نیز با اظهار این نظر که «اعتماد جهانی نسبت به بیانات دولت جمهوری اسلامی دایر بر عدم تعقیب هدف های نظامی اتمی کاهش یافته است»، موضوع پیوستن روسیه به تحریم های تازه علیه ایران را تلویحا تائید کرد و راه بده بستان احتمالی مسکو با کشورهای علاقمند در این موضوع را باز گذاشت.