باراک اوباما یا جان مک کین؟ هر کدام که رییس جمهوری بعدی ایالات متحده شوند با پرسش ها و مشکلات زیادی در سیاست خارجی رو به رو خواهند شد. پرسش ها و مشکلاتی که هم در پی جنگ در افغانستان و عراق، هم برنامه اتمی ایران و هم نقشی که آمریکا برای خود در جهان در نظر دارد در سال های اخیر چند برابر شده است.
عراق و افغانستان
سناتور جان مك كين مى گويد در صورت انتخاب شدن به مقام رياست جمهورى٬ از تعداد نيروهاى آمريكائى در عراق تا پيروزى قطعى در آن كشور نخواهد كاست. سناتور باراك اوباما مى گويد که شانزده ماه پس از احراز مقام رياست جمهورى و در صورت مساعد بودن شرايط در عراق، نيروهاى آمريكائى را از آن کشور خارج و به افغانستان اعزام خواهد كرد.
اما تحليلگران سياسى٬ هيچ يك از اين دو استراتژى را کافی نمی دانند.
«مايكل گودوين»٬ يكى از كارشناسان سياست خارجى آمريكا از مؤسسۀ پژوهشى «امريكن انترپرايز» در واشنگتن، به راديو اروپاى آزاد/راديو آزادى مى گويد: «تنها راه برخورد با مسائل افغانستان و عراق اين است كه حضور نيروهاى نظامى آمريكا در هر دو كشور، در زمان رياست جمهورى بعدى افزايش يابد.»
اما پرسشی كه پيش مى آيد اين است كه چه تعدادى از نيروهاى نظامى مى توانند با هر دو مشكل -عراق و افغانستان- برخورد كنند؟ و اين پرسشى است كه به آسانى مى تواند ذهن رئيس جمهورى بعدى را به خود مشغول كند؛ چه مك كين و چه اوباما.
يكى ديگر از دلايلى كه برخى تحليلگران با استناد به آن معتقدند به نيروهاى نظامى آمريكايى بيشترى در منطقه نياز است٬ نبودن تمايل در سازمان پيمان آتلانتيك شمالى «ناتو» براى اعزام نيرو به جنوب افغانستان است.
بیشتر ببینید:
«ادل ليكمن»٬ يكى ديگر از تحليلگران سياسى و استاد دانشگاه در واشنگتن به راديو اروپاى آزاد/راديو آزادى مى گويد: «احتمال اين كه نيروهاى آمريكائى در سال هاى آينده در منطقه افزايش يابند بسيار كم است.»
به عقيده آقاى ليكمن، «حتى اگر اوضاع اقتصادى آمريكا هم خوب بود -كه در حال حاضر نيست- اين امر بسيار دشوار است.»
فعلا اولويت هر دو نامزد رياست جمهورى اين است كه توجه خود را به افغانستان معطوف كنند.
باراك اوباما گفته است كه نيروهاى آمريكايى را از عراق به افغانستان مى برد. ولى در مورد مك كین، هنوز روشن نيست كه وى چگونه و از كجا مى خواهد نيروهاى آمريكایى را در منطقه افزايش دهد؟
ایران
پرسشی که همواره مطرح است، این است كه آيا ریيس جمهورى بعدى راه تقابل بيشتر را با ايران در پيش مى گيرد يا با تهران از در مذاكره در مى آيد؟
رونالد ريگان يك بار گفته بود: «اعتماد كنيد! ولى در عين حال شك و تحقيق را هم كنار نگذاريد.»
به نظر مى رسد هم اوباما و هم مك كين راه ديپلماسى را بر خواهند گزيد؛ اما تاكيد مك كين بر اين است كه همچنان فعاليت هاى ايران را زير ذره بين بگيرد، در حالى كه تاكيد اوباما بر اعتماد خواهد بود.
اما در چنين شرايطى٬ موضع ايران چه خواهد بود؟
«ادل ليكمن»، استاد دانشگاه در واشنگتن، مى گويد: «اوباما بيشتر از جان مك كين به ديپلماسى معتقد است، ولى به هرحال هر دو مى دانند که براى حل مسئلۀ هسته اى ايران هم تنبيه لازم است و هم تشويق.»
مشكلى كه به هر حال رئيس جمهورى بعدى آمريكا در رابطه با ايران خواهد داشت موضوع نفت است؛ آمريكا از خريداران نفت ايران محسوب نمى شود و در اين مورد واشينگتن نفوذ چندانى بر ايران ندارد. به همين دليل ايالات متحده٬به همكارى خود با متحدين اروپايش ادامه خواهد داد. متحدينى كه از طريق تحريم اقتصادى ممكن است بتوانند بر ايران تاثير بگذارند.
كارشناسان سياسى مى گويند گزينه نهائى هميشه گزينۀ نظامى خواهد بود. گزينه اى كه هنوز دولت بوش آن را رد نكرده و جان مك كين هم در اين مورد موضع سرسختانه اى دارد. اما «ادل ليكمن» ترديد دارد كه جان مك كين، حتى اگر انتخاب شود، در آينده نزديك از گزينۀ نظامى استفاده كند.