جداسازی جنسیتی در محیط کار

عکس، تزیینی است

در مجله صدای ديگر این هفته در ميزگردی با شرکت شهلا شفيق، جامعه‌شناس ساکن پاريس و نسرين افضلی، کارشناس ارشد مطالعات زنان در تهران، به بررسی روابط زن و مرد در محيط های کاری می‌پردازیم.

علاوه بر اين، در تازه‌ترین «صدای دیگر» گزارشی کوتاه درباره حضور و نقش زنان در عمليات انتحاری و گفتگويی با پروين ذبيحی، فعال حقوق بشر در کردستان، می‌شنویم که در مورد آخرين مورد از قتل های ناموسی زنان در کردستان صحبت می‌کند.

جداسازی زن و مرد، ایدئولوژی و کنترل

روابط زن و مرد، در محيط کار، در خيابان، در خانه، در تعطيلات، در روزهای کاری، در روزهای غير کاری، همه اين‌ها مواردی هستند که سال‌ها است دغدغه جامعه و حکومت بوده است. جامعه از آن منظر که درگيری در چنين بايد ها و نبايدهايی برايش اجتاب ناپذير است و حکومت از آن منظر که می خواهد نظم را بر جامعه حکم‌فرما کنند.

اما در ايران و ساير کشورهای اسلامی، يک دغدغه ديگر هم وجود دارد و آن هم دغدغه حفظ دين است. آن هم دينی که در آن تفاسير متفاوتی از

«صدای ديگر» را روزهای يکشنبه بعد از خبرهای ساعت ۷ و نيم شب به وقت تهران از راديو فردا می شنويد.
اين برنامه در مجله نيمه شب پس از خبرها (نيم بامداد) و در مجله نيمروزی پس از خبرهای ساعت ١٣ تکرار می شود.

نشانی ايميل برنامه «صدای ديگر»:
zan@radifarda.com
شماره تلفن پیامگیر رادیو فردا:
۰۰۴۲۰۲۲۱۱۲۴۱۱۳
شماره پيامک گير راديو فردا:۰۰۴۲۰۶۰۳۸۷۴۱۵
روابط زن ومرد وجود دارد.

و در داشتن این دغدغه برخی زنان تحصیلکرده ایران هم شریکند. مثلاً نفيسه فياض‌بخش استاد فلسفه دانشگاه تهران در گفت‌وگو با خبرگزاری فارس گفته است:« اگرچه حضور زن در اجتماع مفيد است، اما اگر اين حضور به گناه و مفسده بيانجامد؛ طبق حكم خدا حرام است.»

اما نسرین افضلی کارشناس ارشد مطالعات زنان معتقد است که حضور زنان در عرصه‌های اشتغال در سال‌های اخير در ايران رشد بسياری داشته است و زنان بطور گسترده‌ای در محيط های کاری حضور يافته‌اند. مردان نيز با اين مسئله مشکلی به طور اعم ندارند و عرف، حضور زن را در جامعه پذيرفته است و روابط کاری را از ديگر روابط متمايز کرده است.

با این همه، به عقیده خانم افضلی- «اين مسئله برای بخش مهمی از جامعه ايرانی جا نيافتاده است و به خصوص با دولت محمود احمدی نژاد تلاش‌ها، بيش از پيش، بازگشتن به ايدئولوژی اوليه بوده است که تا آنجا که می‌شود تفکيک جنسيتی به وجود آورد».

به باور نسرین افضلی، تفکيک جنسيتی در درجه اول به زنان آسيب می‌رساند.

شهلا شفيق، جامعه‌شناس ساکن پاريس، می‌گويد با تلفيق دين و دولت ناگزير مسئله تفکيک جنسيتی پيش می‌آيد.

خانم شفيق بر این عقیده است که «حضور گسترده زنان در آغاز انقلاب، اسلام‌گرايان را در ايران به فکر انداخت که از اين نيرو در جهت انديشه‌های خود استفاده کنند». اما اين استراتژی به جايی نرسيد. به باور خانم شفيق موضوع زنان به يک وسيله برای کنترل جامعه تبديل شده است.

نسرین افضلی در پاسخ به اين پرسش که آيا پرونده‌های طلاق در ايران آن‌طور که گفته می‌شود با «ارتباط زن و مرد در محيط های کاری» پيوند دارد، می‌گويد: «معمولاً آمارهايی که مسئولان اعلام می‌کنند گمراه کننده است، چون هيچ نهادی نيست که پيگيری کند و آنها پاسخگو نيستند اين آمارها را به کار می‌برند. پژوهش‌های زيادی در مورد طلاق وجود دارد که می‌ توان آنها را بررسی کرد. مسئولان خيلی راحت آمارسازی می کنند. زمامداران خواستار مخفی بودن حضور زنان در جامعه و در مرحله بعد کنترل روابط جنسی بين زن و مرد هستند.»

خانم شفيق ريشه اهميت روابط جنسی از نظر حکومت ايران را هم در ساختارهای اجتماعی و هم مذهب می‌بيند و می‌گويد: «قانون شريعت تبعيض جنسی را در ذات خود دارد و مذهب در خدمت حکومت مردسالار قرار گرفته است. در قانون ازدواج نيز زن مثل متعه يا کالا مورد خريد و فروش قرار می‌گيرد و حقی نسبت به بدن خود ندارد. در چنين فضايی مسئله جنسيت، مساله عمده جامعه می شود.»

خانم افضلی معتقد است در صد اشتغال با اين سطح تحصيلات و اجتماعی بودن زنان در ایران، رقم نگران کننده‌ای است.

خانم شفيق معقتد است مسئله اشتغال زنان بايد به طور جدی یکی از موضوع حرکت‌های برابری‌خواهانه زنان باشد.

زنان و عملیات انتحاری

بخش دوم برنامه اين هفته گزارشی است درباره دستگيری زن عراقی با نام «سميره احمد جاسم» مشهور به «ام المومنين»، که سرکردگی يک گروه ه۸۰ نفری انتحاری را بر عهده داشت.

براساس گزارش‌ها ۲۸ تن از زنانی که اين زن آموزش داده است در عمليات انتحاری در عراق سبب مرگ صدها تن شده‌اند.

یک قتل ناموسی دیگر، این بار در بانه

بخش پايانی اين مجله به موضوع قتل‌های ناموسی در کردستان اختصاص دارد.

پروين ذبيحی فعال حقوق بشر در کردستان به راديو فردا می‌گويد: «يک دختر ۱۷ ساله در روستايی در بانه به جرم ارتباط با مردی، توسط اعضای خانواده‌اش کشته شد.» به گفته این فعال حقوق بشر، این رویدادها تکرار می شوند.

خانم ذبیحی می‌گوید: «در همين منطقه زنی توسط شوهرش با نفت به آتش کشيده شد، زنان و دختران به سنگسار محکوم می‌شوند و شلاق زده می‌شوند. به گفته خانم ذبيحی اين چرخه خشونت همچنان ادامه دارد.»